Þjóðólfur - 14.02.1859, Page 1

Slirifstofn „þjóðólfs“ er i Aðal-
stræti nr. 6.
þJÓÐÓLFR.
1859.
Auplýsínjiar og lýsingar nni
einslakleg málefni, eru teknar í
blaðið fyrir 4sk. álivcrja smá-
letrslinu; kanpendr blaðsins
fá hcliníngs afslátt.
Sendr kaupendmn kostnaðarlaust; verð: árg., 20 ark , 7 mörk; livert einstakt nr. 8 sk.; sölulaun 8. hver.
11. ár. 74. febúcir. 12-—13.
„Eg skal fúslega játa, aí> jar%amatinn mnni vería
í mórgu ábótavant, eins og nú er undirbúií) meí) frum-
varpi J>essu og umræí)um;“ ——-----eg ítreka þaí)
enn, aí> hvaíía aílferi) sem menn nú fara aÍ hafa, þá
getr þetta fyrsta jarðamat aldrei orþii) öVuvísi en
svo, aí) þaÍ) verlbi undirbúníngr og greiiari leii)
til annars fullkamnara jarilamats síilar, og því
kemr fyrir ekkert, ab fresta því, nó ai) hafa
viiíaiira ai)feri), seinlegriog kostnaiiarmeiri.“
(Jón Gubinundsson; Alþ.tíb. 1847, bls. 645).
í tveim ritum sem hafa gengib á prent í Kaup-
mannahöfn næstl. ár, hefir þessu mikilsvarbanda
máli veriö hreilt, og hreift meÖ áhuga og fylgi,
þab er ekki of sagt; hitt er annaö mál, hvort þab
sé gjört fylgislaust, livort þab sé gjört meb l'ullri
alúb og vandvirkni og til þess ab leiba menn ab
sannri og réttri nibrstöbu í málinu.
þab var eitt breytíngaratkvæbib, sem var bor-
ib upp vib jarbamatsmálib á Alþíngi 1857 (sjá
Alþtíb. 1857, bls. 874 — 75, tölul. 13) ab „hin nýja
„jarbabók yrbi ekki lögleidd fyr en 1862, en ab
„hún yrbi sem allra fyrst prentub, eptir þab búib
„væri ab setja dýrleika á allar jarbir samkvæmt
„tillögum Alþíngis 1857, og ab minnsta kosti 1 —
„2 expl. send til hvers hrepps í landinu ab sumri
„komanda (þ. e. 1858) og jarbabókin síban lögb
„undir álit og samþykki Alþíngis 1861, til ab fá
„þar eptir fullkomib lagagildi".
þetta breytíngaratkvæbi olli miklum og marg-
bortnum umræbum bæbi meb og nióti; um síbir
var þab fellt meb 13 atkv. gegn 6, og ætluin vér,
ab þab hafi verib á gildum rökum bygt, enda getr
hver sem vill sannfærzt betr um þab ef liann les
sjálfar umræburnar í Alþíngistíbindunum. því var
þab, ab á dauba sínum gátu menn átt von, en ekki
hinu, ab hin nýja jarbabók skyldi gánga á prent,
eba réttara sagt brotkorn af henni, í „Skýrslum
um landshag á íslandi", IV. hepti, fyrir 1858, ein-
mitt í þeim bæklíngnum hins íslenzka bókmenta-
félags sem stjórnin leggr einum féstyrk til árlega.
Hver kann ab segja vib konúnginn „hvab gjörir
þú!“ þab vitum vér vel, og líka könnumst vér fylli-
lega vib þab, ab þegar rábherrann væri búinn ab
leggja álitsskjal Alþíngis um jarbamatsmálib fyrir
konúnginn, þá gat hann ab vísu hrundib öllu
því er Alþíng hafbi gjört ab álitnm í þessu máli,
ab því leyti þab var ckki bygt á fyrir fram veittu
samþykki konúngs eba beinlínis sérstöku valdi er
hann veitti þínginu til ab ákveba suni atribi þessa
máls fast og óraskanlega, meb allrahæstum úr-
skurbi sínum 18. maí 1857 (sjá Alþ.tíb. 1857, bls.
76): konúngrinn gat þannig, samkvæmt tébum
úrskurbi sínum (stafl. f,), fallizt á breytíngaratkvæbib
er vér nú færbum til, þrátt fyrir atkvæbagreibslu
þíngsins gegn því, og lagt fyrir nieb nýjuni
allrahæsta úrskurbi, ab prenta skyldi jarba-
bókina og senda hana umkríng í hreppana, eins og
breytíngaruppástúngan fnr fram á; þetta, segjuin
vér, gat konúngrinn gjört meb úrskurbi, því
þar meb var formlega breytt því atkvæbi Alþíngis
er feldi breytíngar uppástúnguna, og til þessa hefir
kouúngurinn löglegan rétt. En þó ab þetta sé á
valdi konúngsins sjálfs, eptir því sem nú standa
lög til, þá verbum vér ab mótmæla því hátt og
hátíblega, ab rábgjafi konúngsins sá er hefir Is-
lands mál á hendi, hafi nokkurt valb til þess, og
því síbr nokkur af undirmönnum hans, ab gjöra
eba leyfa uppá sitt eindæmi nokkub þab sem er
þvert í móti ályktunum Alþíngis. Nú hafbi Alþíng
1857 afstúngib ab jarbabókin nýja skyldi útgánga
á prent eba verba auglýst almenníngi, fyr en ef
konúngr veitti henni lagagildi, og því virbist í aug-
um uppi, ab þar sem hún allt um þab er útgeng-
ín á prent víbsvegar um landib án þeirrar konúng-
legu heimildar sem útheimtist til þess ab ónýta
aikvæbi Alþíngis, þá sé þessi auglýsíng jarbabók-
arinnar, hvort sem verkib sjálft er betr ebr mibr
af hendi leyst, gjörb í fullu heimildarleysi bæbi af
þeim embættismönnum er höfbu jarbabókina í vörzl-
um sínum, og eins hinum er fengu hana og þábu
til prentunar án formlegs lagaleyfis.
Engi má skilja þessi orb vor svo, ab vér mund-
um hafa gjört mikla æbrun útaf því, þó ab kon-
úngrinn helbi neytt einvaldsréttar síns ab lögum,
ónýtt atkvæbi þíngsins meb úrskurbi, og skipab ab
Hið nýja jarðamat.
— 45 -