Þjóðólfur - 19.10.1863, Blaðsíða 2

— 194 —
þessu yfirlýsti hún líka skýlaust; allr sá niðrskurðr
var andstæðr henni, það vissu allir, og gagnstæðr
þeirri lækninga-skoðun og þeim lækninga-grund-
vallarreglum sem hún hafði þá lýst yfir og fylgdi
eindregið fram; en allt um það, hún sagði ekkert
og gjörði ekkert í móti þessum niðrskurði, ekki
svo mikið að hún sæi sér fært að styðja að nein-
um skaðabótum fyrir vald-niðrskurðinn að Rófu
og Svínhaga, ergjörðist eptir yflrvaldsskipun, eig-
endunum þvernauðugt og í þeirra forboði; —
stjórnin sagði ekkert og gjörði ekkert til þess að
aptra þessum fríviljugu niðrskurðarsamtökum, gat
heldr ekki neitt sagt og átti ekkert að segja.
Með þessum almennu og að vér hyggjum ó-
yggjandi athugasemdum skulum vér nú ódeigir lesa
bréf lögstjórnarinnar 18. f. mán., sem stiptamt-
maðr auglýsti í síðasta bl., og mun það þá hvorki
verða eins geigvænlegt né þúngt í maganum til
meltíngar, eins og sumum kann að hafa virzt við
fyrsta álit. Iíjarninn úr því mun eiga að vera
þetta tvent: fyrst það, að Alþíngi hafi gengið út
fyrir ætlunarverk sitt og verkahríng, er það lét út
gánga »Andsvarið« til kláðasveitanna hér syðra
sem höfðu ritað og sent þínginu bænarskrár um
niðrskurð, og pað annað að stjórnin lýsir því yfir,
að henni mislíki stórlega, ef svo umfángsmikill
niðrskurðr yrði afráðinn eins og virðist vera stefnt
að í Andsvarinu, og »álíti hún því (stjórnin), skyldu
nsína eindregið að ráða fráþví að aðhyllast þessa
»ónauðsynlegu og skaðiegu aðferðn.
»J>arna kom það !« lögstjórnin »ræðr eindregið
frá niðrskurði" hér um kláðsveitirnar; vér efum
alls ekki að þessi ráðleggíng hennar sé »velmeint«
eins og danskrinn segir, eða sé af góðum huga
sprottin, og megi því allir þakka henni fyrir þessi
ráðin góð. En þar við ætlum vér líka að réttast
sé og óhætt að Iáta staðar nema að sinni. Yér
fáum eigi séð, að sakir þessa stjórnarbréfs sé nein
ástæða eða tilefni til þess fyrir nokkurn einstakan
mann eða nokkra sveit, að hverfa frá vel niðrlagðri
fyrirætlun sinni eða heityrðum og sveitar-samtök-
um um, að farga nú þegar i haust öllum hinum
sjúka og grunaða fjárstofni sínum eptir því sem
allr almenníngr hefir afráðið um þessar sveitir,
er rituðu bænarskrárnar til Alþíngis, og þeir hafa
síðan orðið nálega einhuga um og enn fastari á,
eptir það fjárkláðinn hefir nú komið og er allt
af að koma svo víða og ískyggilega fram hér um
þessar sömu 4 sveitir.
í stjórnarbréfi þessu er það að vísu að tvennu
til sem vefengd er aðferð Alþíngis, er það lét
»Andsvarið« út gánga; fyrst það, að þar með hafi
þíngið mist sjónar »á stöðu sinni og verkahríng«,
og í annan stað stefni »Andsvarið«, að innihaldinu
til, í gagnstæða áttvið stjórnarfrumvarpið erþíngið
hafi þó samþykt í öllu verulegu, þvi andsvarið eða
sú »aðferð«, er það bendi til mundi hafa í för
með sér »hinar skaðlegustu afleiðíngar fyrir sveitir
þær sem eigaíhlut«, »því þarmeð eigi ekkiminna
»að vinna en að drepa niðr allt sauðfé í Kjósar-
»og Gullbríngusýslu og syðri hluta Borgarfjarðar-
»sýslu«.
|>ær 4 sjúku og grunuðu sveitir, sem rituðu
niðrskurðar-bænarskrárnar til þíngsins, erunúbún-
ar að búa undir kláðasýkinni á 8. ár með ærnum
tilkostnaði og armæðu og ómetanlegum skaða sín-
um, er þeim hefir verið hjá bægt að fjölga fé sínu
sakir kláðasýkinnar, hvort heldr með eðlilegri við-
komu eða með heilbrigðum stofni, því hann hefir ekki
verið falr á meðan allt var hjá þeim sjúkt og grun-
að; en á hinn bóginn hafa þeir sveitarbúar orðið
fyrir megnu og maklegu álasi og óvinsældum af
öllum öðrum landsmönnum, er þeir með þessu
viðhaldi kláðans hafa bakað almenníngi í landinu
þúngar álögur og útgjöld til jafnaðarsjóðanna, er
háyfirvöldin hafa ófyrirsynju tekið sér það vald, að
jafna á almenníng öllum kostnaði, er hefir gengið
bæði til »eptirlitsins« sem svo er kallað, til lækn-
íngakáksins og til liinna almennu varða milli sjúkra
og ósjúkra héraða1. Kláðasveitum þessum var því
sannarlega mál á að sjá sig um hönd og reyna
að losast undan þessum ánauðarböndum, og engi
getr sagt, að þær hafi flanandi að því farið, þar
sem þær hafa verið hlýðin börn undir læknínga-
stjórn vorri og þolað alla þessa prísund og kostn-
að, skaða og óvinsældir nú á 8. ár, árángrslaust
nema að því að þeir búa enn undir kláðanum eptir
sem áðr. Yér sjáum því ekki hvernig þetta hefir
getað vakið svo mikla «furðu« hjá lögstjórninni,
eins og sagt er í bréfinu, eða hitt, að þíngið benti
þeim á með »Andsvarinu«, að þeim væri, auðvitað,
heimilt, og engi gæti meinað þeim að gjöreyða
hinum sjúka og grunaða stofni sínum, einsogþeir
fóru nú fram á bænarskránum, og uppræta með
1) V6r skulum ab eins benda til, at) eptir jafiiat>arsj(>bs-
reikníngi Sutramtains 1802 var imkníngakostnatirinn hör um
sveitirnar í fyrra nærfelt 700 rd. (þ.e. 695 rd.) og varþkostn-
aþrabauki 470 rd.; þetta er samtals hátt á 12. hundraí) rd. eþr
sem næst kelmíngr af óllum árstekjum sjóíísins met) 12 sk.
gjaldi. par af leitíir, aþ sjóþrinn hefiii komizt af meþ 6—7
sk. gjald af hverju lausafjárhundra&i, ef ailt amtií) hefSi ekki
verit) látiþ bera þenna læknínga- og varþkostnaí) fyrir klát)-
auu hér um subrsveitirnar.