Þjóðólfur - 05.11.1863, Qupperneq 3

3
Áskorim
tii Islenclínga.
J>að verðr reyndar eigi með sönnu sagt, hve
uær Island er fyrst fundið, eða hverir hafi fyrstir
komið híngað; en eptir því sem segir í íslend-
íngabók Ara prests liins fróða jþorgilssonar, voru
hér fyrir, er landið tók að byggjast, menn írskir;
því að eptir }>á fundust bækur írskar, bjöllur og
baglar; og því munu þeir hafa kristnir verið. |>að
verðr og eigi með neinni vissu sagt, hvenær þeir
Naddoddr vikíngr, Gurðar Svavarson hinn sænski
og Ilrafna-flóki hafi híngað til lands komið, hver
tnn sig; en öll líkindi virðast til þess vera, að
það hafi verið rétt litlu eptir að Haraldr konúngr
hárfagri kom til ríkis í Norvegi, en það var 860.
Nokkru síðar kom íngólfr Jn'ngað, en hvarf þá
optr til Norvegs. En Ari prestr hinn fróði segir
tneð berum orðum og efalaust, að hinir fyrstu
landnámsmenn, íngólfr Arnarson og Hjörleifr Hróð-
oaarsson hafi flutzt híngað búferlum árið 874 eptir
holdgun Drottins vors. Iljörleifr var drepinn þeg-
ar næsta vor af þrælum sínum írskum; en íngólfr
var binn fyrsta vetr við íngólfshöfða, annan vetr
við lljörleifshöfða, hinu þriðja vetr var liann undir
Ingólfsfelli fyrir vestan Ölfusá'; en um vorið eptir
877, tók hann sér bústað hér í Reykjavik. Eptir
þessari sögn Ara, sem eg veit eigi til, að neinn
oafi vefengt með neinum rökum, hefir landið verið
bygt í 1000 ár 1874, eða að 11 árum hér frá.
Nú er það siðr víða í löndum, að halda uppi
^inníngu ýmsra merkisviðburða í sögu hverrar
þjóðar fyrir sig, mcð því að halda einhverja hátíð,
annaðhvort á hverju ári, er halda skal við minn-
'ögu einhvers þess viðburðar, er að bar einhvern
hitekinn dag eða þá eptir ákveðið árabil. í sögu
v°rri er enginn sá atburðr er vér ættim fremr
að minnast en þess, er landið var bygt, enda er
Sa viðburör hinn fyrsti í sögu vorri; með hontim
i'efst saga vor, og virðist svo, sem það eigi næsta
við, að minnast hans með einhverju hátíðlegu
'nóti 187 í, þegar landið hefir hygt verið í þús-
því
lend
viðrvírri, 0g ^ brjóstum þess lifum vér, ef eg má
svo að orði kveða; og hví skyldim vér eigi ineð
fagnaði vilja minnast þess, er Iandið varfyrstbygt
af forfeðrurn vorum, þess dags, er vér gætim
oefnt afmælisdag fóstrjarðar vorrar, með því vér
vitum ekkert um liana fyr, og minnast þess svo,
að ættjurðn vorri og sjálfum oss mætti til sóma
ár. því að þótt land 'vort sé hrjóstugt, og
y'gi mörg náttúruóblíðan, þá erum vér þó ís-
in8ar allir svnir bess: bað veitir oss öllnm
verða og eptirkomendunum til gagns og uppörf-
unar. En ef þessi minníng á við, sem eg vona
að landar mínir samþykkist mér í, þá erþaðhvort-
tveggja, að vér þnrfum að búa oss að einhverju
undir þetta minníngarhald, og til þess eru 11 ár
eigi of lángr tími, enda virðist mér vel hæfa, að
vér tökum til að búa oss undir það nú þegar,
sömu árin á 19. öldinni, sem landið fyrst var
fundið á hinni 9. Svo má og á líta, sem sá tími,
sem leið frá fyrsta fundi landsins, til þess er Ing-
ólfur fluttist híngað alfarinn, hafi verið undirbún-
íngr undir bygð þess, og eins ættim vér að hafa
þessi næstu 11 árin til undirbúníngs undir minn-
íngarvarða þann, er vér vildim reisa 1874 í minn-
íngu landnámsins.
En hvernig eigum vér þá að haga þessari
minníngu, og í hverju á hún að vera fólgin? Eg
ætla að minnast á það fám orðum, hversu eg hefi
hugsað mér það; en geðist löndum eigi að mínum
uppástúngum, geta þeir gjörtaðrar, enda vonast eg
til, að blaðamönnum þessa lands þyki mál þetta
þó þess vert, að þeir tali um það, og skýri það
fyrir lesendum sínum.
Eins og kunnugt er, var eg í fyrra sumar á
ferð suðr um þýzkaland um tveggja mánaða tíma,
Og kom þar í nokkrar hinar helztu borgir; leit-
aðist eg þá við, sem eg bezt gat, að kynna mér
ýms gripasöfn þar sem eg kom, bæði fornragripa
og nýrra, enda eru þau þar víða mikil, svo sem
í Berlinni í Prússlandi, Dresden í Saxlandi og
Munchcn í Bæaralandi. En þá rann mér opt til
rifja, er eg hugsaði heim til átthaganna, og mint-
ist þess, að vér ekkert sýnishorn ættim af neinu
þess konar safni, og að jafnvel þetta litla, sem
vér hefðim getað haft af fornmenjum úr landinu
sjálfu, það væri þegar allt flutt af landi burt, en
þó eigi svo að skilja, að nokkuð væri komið í
þess stað. Nú hefir þó lrerra llelgi Sigurðsson
á Jörfa í Mýrasýslu gjört byrjun til að safna ýms-
um munum íslenzkum frá fyrri tímum, eða sem
merkir þætti, og koma þeim á einn stað, þar sem
þeir mættu gcymdir verða og eigi glatast, og heflr
þegar sent híngað til lleykjavíkr og geflð til al-
menníngscignar það, sem hann hefir getað yfir
komizt; á hann sannlega miklar þakkir skildar
fyrir þenna vott áluiga síns á framförum og sóma
ætljarðar sinnar. Sömuleiðis hefir og herra al-
þíngismaðr Jón Sigurðsson á Gautlöndum sent
híngað til byrjunar þessa safns ýinsa muni, er hann
hafði náð í, og þannig stutt að byrjuninni til safns-
ins, og enn verðr að geta herra Sigurðar málara