Þjóðólfur - 31.10.1868, Síða 4

— 192 —
síkti málií) fyrir báíum rettnm í heraíi af hendi þeirra
sakarabilanna H. A. & Co., og hélt nppi vörninni fyrir
yflrdómi þoirra vegna. En Pétr Guíijohnsen organisti varþi
málsta?) J. H Jónassens fyrir fógetarétti og héraþsréui en
sjálfr hélt hann uppi áfrýun og sókn sakar fyrir yflrdóm-
inum. — Yflrréttardómrinn er útlagþr á íslenzku, eius og
hanri hér kemr fram, af ritstjóra þessa blaþs).
„I máli þessn, þar sem J. H. Jónassen verzlunarstjóri
sækir eptir aþalstefmi, en verzlunarhúsiþ Henderson, Ander-
son & Co. eptir gagnstefnu, krefjast hinir síbarnefndu þess,
ab staþfestr verbi bæarþíngsdómr Reykjavíkr kanpstaþar, er
gekk 19. d. Októbers f. árs, en meí> þeim dómi var dæmt,
aí) óraskaþr skyldi standa fógetaréttar úrskurþrinn 28. Maí
f. árs, er lagþi iöghaid á húseignina nr. 1 í læknisgötu, og
ákvaí) sarai bæarþíngsréttardómr í annan staí), aþ aþaláfrý-
andinn (J. II. J.) fyrverandi verzlunarstjóri gagnáfrýandanua
skyldi greiha þeim 2,292 rd. 45 sk., en jafnframt kröfþust
þeir fyrst og fremst, a% bæarþíngsdómirium yrþi svo breytt,
aí) ahaláfrýandinn verþi skyldaþr til aþ greiþa gagnáfrýend-
unum 3,804 rd. 85 sk. meb rentu þar af 5°/o árlega frá dag-
setníngn kærunnar til sættanefudarinnar 1. Júní 1867, allt
þartil a?) skuldin yrbi greidd af hendi; en til vara krefjast
þeir þeirrar breytíngar, aS hann verþi skyldatir til aí) greiþa
hina dæmdu upphæb meb rentum eptir ábr sögbu, og
til þrautar-vara („allormest in subsidium") ab hinn á-
frýabi dómr verbi stabfestr; en þarab auki krefjast gagná-
frýendrnir, a% þeim verbi dæmdr allr sakarkostnaþririn skab-
laust af abaláfrýanda, bæbi fyrir nndirréttum og yflrdómi,
eba þá meb einhverri þeirri uppliæb, er fullnægjandi megi
þykja. — Aptr heflr abaláfrýandinn fylgt þeirri réttarkröfu
fram, ab hinn fyr áminztl fógetaréttarúrskurbr og hé.rabsdómr
verbi feldr úr gildi og dóminum breytt í þá átt, aþ hann
verbi frí dæmdr undari kærum og kröfum gagnáfrýendanna,
eu ab þeir, ásamt meb liinnm stefuda fógeta og dómara i
Reykjavík, land- og bæarfógeta, kanselírábi A. Thorsteinson,
verbi einn sem allir og allir sem eirin dæmdir til, meí) þessa
(yflr)réttar dómi, ab svara honnm í skaþabætr 23,905 rd., og
ab houum verbi enn fremr áskilinn réttr til ítarlegri skaba-
bóta af hendi gagnáfrýendanna: allt ab 56,000 rd. npphæV,
ef svo færi, að hann yrbi fyrir lögsókn af hendi þess2, er
hann hefbi selt húseignina nr. 1 í læknisgötu I Reykjavík, út
af vanheiinild þeirri, er eign þessi væri orbiu fyrir meb lög-
haldi því, er á hana væri lagt og hér væri uú meb stefnu
áfrýaf).
Fyrirfram skal þab athugab, ab þarsem abaláfrýandinn
heflr farib því fram, aþ sér hafl verib veittr ofnaumr kæru-
frestr til sættauefudarinnar, þarsem hann álítr, ab eptir tilsk.
20. Jan. 1797 hefbi hann átt ab fá 4 daga kærufrest, en
hann þó var kærbr til sætta abeins meb kvóldfresti, þá getr
yflrréttrinn eigi abhylzt þossa skobun. því ab vísn er þessi
tilskipan, er út gekk til Noregs, ogfrá npphafl er auglýst hér
1) þ. e. ab skilja, ab abaláfrýandinn J. H. J. og hans
talsmabr Pétr organisti (er vitaulega samdi áfrýnnarstefnnna
og öll BÚknarskjölin fyrir J. H. Jónassen) kröfbust 23,905 rd.
skababóta beinlínis og ab sjálfsögbu, en ab abaláfrýanda
yrbi þarabauki áskilinn réttr til allt ab 56,000 rd. skaba-
bóta ab auki, þ. e. samtals 79,905 rd. skababætr, er kraflzt
var alls og alls, — 2) þ. e. kanpmabr Svb. Jacobseri, sem
borib er fyrir ab Jónas H. Jónassen hafl selt húseign þessa
meb afsalsbréfl 30. Okt. 1866.
á Alþíngi, alment vibtekin hér á landi sem gildandi lög fyrir
stöbuga réttarvenju, en eins og hún út gekk aldrei og var
aldrei ætlab gildi nema á landsbygbinni (til sveitannai í Nor-
egi, þannig heflr hin áminzta réttarvenja (hér) verib sem næst
einbundin vib sveitabygbirnar hér á laridi; en aptr í móti
heflr tilsk. 10. Júlí 1795 verib fylgt í Reykjavík, er líka sam-
svarar fyllilega hinni náttúrlegu framfara breytíngu („Udvik-
ling“.', þar sem hin síbarnefnda tilskipan, er einnig var aug-
lýst á Oxarárþíngi, Jafnframt út gekk til handa kaupstöbnn-
um í Noregi.
Ab því er vibvíkr réttarkröfu abaláfrýandans þeirri, er
fyr var minuzt, ab haiin hefbi borib upp hér fyrir réttinum,
þá verbr fyrst ab taka fram, ab en þótt spurníng gæti verib
ura þab yllr höfub ab tala eptir lögiim vorum, hvort jafnframt
hvíli á fógetanum solidarisk ábyrgb („Spörgsmaal om Fog-
dens solidarieke Medansvarlighed), þá getrþetta eigiorbib hér
í þessu máli („in casu„) ab omtalsefni, þareb abaláfrýandinu
hofir í sókn og vörn löghaldshelgismálsins fyrir hérabsréttin-
uin, látib sér tvímælalaust lynda, þó ab eigi hafl hann yflr-
lýst því beinlínis, þá 10000 rd. npphæb til ábyrgbar (fyrir
löghaldinu) er fógetiun ákvab, og bar því fógetann, sem hér
or jafnframt stefndr, þegar af þesssari ástæbu ab frídæma
nndan kærum og kröfum abaláfrýanda í máli þessu, eu hann
verbr aptr ab skylda til ab greiba fógetanum, er mætt heflr
hér fyrir réttinum, 15 rd. í kost og tæríngu. Og í annan
stab getr þab, eptir hlutarlns ebli og grundvallarreglum rétt-
arfarslaga vorra, ekki heldr bobib svörum ab abaláfrýandi geti
haft fram þá réttarkröfu sína, er fyr var minuzt, ab honum
verbi áskildar ítarlegri skababætr, ef svo færi ab hin kærba
löghaldsgjörb, er hann álítr ólöglega, hefbi þab í för meb, ab
þar af leiddi þýngri skababætr.
Áhrærandi kröfu gagnáfrýendanna fyrst og fremst til
2904 rd. 20 sk. skuldar frá abaláfrýanda, er veitti forstöbu
verzlnn þeirra í Reykjavík, en skuld þessi á ab stafa frá reikn-
íugaþrotum hans árib 1865, þá heflr hann (abaláfrýandi J. H.
J.) einkaniega „gjört gildandi", ab meb því hann hefbi erig-
ar athngasemdir eba abflniiíngar fengib frá lánardrottnnm sín-
um (gagnáfrýendnnum) vib abal-verzlunarreikníng sinn fyrir
árib 1865 innan þess tíma, sem NI,. 3 — 1 — 7 ákveba, og heíbi
hann þó sent þeim reikníng þenna í tæka tíb, þá ætti hann
ab vera óátalitin („angerlös1') af þessari skuld, og þab því
fremr, þarsem gagnáfrýeridriiir hefbi í bréfl einu til hans 12.
Apríl 1866,—áhrærandi reikníngþenna, en eptir honum áttu
reikníngaþrot abaláfrýanda ab vera 3,804 rd. 85 sk. og hafbi
abaláfrýandl í bréfl, er reikuíngnum fylgdi, lýst því yflr, ab
sér yrbi ab færa reikníngaþrot þessi til skuldar, — meb ber-
um orbuui vibrkent, ab þeir meb því ab eius lauslega ab yflr-
fara reiknínginn, hefbi uppgötvab reikníngsvillu sjálfum hon-
um í hag ab upphæb 1512 rd. 5 mrk. 8 sk., og tengdu þeir
enfremr þar vib þeirri athugasemd, ab þab rébi ab líkindum,
ab þegar þeir léti nákvæmlega bera saman og útreikna árs-
reikníng þenna, þá myndí uppgötvast fleiri (feil) og jafnvel
allr reikiiíngsniismuiirinn (reikníngaþrotin) ab vonandi væri,
I móti þessu hafa gagnáfrýendrnir einkanlega tekib þab
fram, ab Nl. 3 — 1 — 7 ekki yrbi heimfærb til málsatribis
þess, er hér væri umtalsefnib, þareb lagaákvörbun þessi um-
höndlabi ab eins fyrníngu á (reikuínga) abflnningum af
hendi lánardrottius inuan ákvebins tíma, eu nm þab gæti eigt
verib ab ræba eptir því sem hér stæbi á, þar sem reikníuga-
þrot þau, er hér skipti málum, væri bygb á vibrkennínga