Þjóðólfur - 18.02.1874, Qupperneq 4

64 —
f>á er ræða skal um sameiningu brauða, þá er
auðsætt, að söfnuðinum í hinu niðriagða brauði er
engu borgnara fyrir sameininguna, beldr en þótt
næsti prestr þjónaði því um stundarsakir, nns ein-
bver yrði til að sækja um það. Ef nábúaprestrinn
getr eigi fyllilega fullnægt skyldum þeirn, sem
bann á að gegna sem samvizkusamr maðr, í hrauð-
inu ósameinuðu, þá getr bann það lieldr eigi, þólt
brauðið sé sameinað; og sé prestrinn hirðulitill
um embæltisskyldur sínar í þessu aukabranði, mun
liann eigi verða alt í einu birðusamr, þótt brauðið
verði sameinað fyrir fult og fast; og þá er auð-
séð, að enga þörf ber til, að sameina þau þessa
vegna. Nú er spurningin: hver eru þau brauð,
sem umbótar þurfa? f>að er auðséð, að klerkarnir
telja, að eigi að eins öll bin fátæku brauðin, þar
sem tekjurnar síðast voru taldar undir 3í>0 rd., |
þurfi tekju-auka, heldr jafnvel flest hin lakari ;
meðalbrauðin, þar sem tekjurnar eru taldar 350 j
— 500 rd. En þetta er alls eigi rélt, þvi að mörg j
jafnvel af binum fátæku brauðum hafa alla-jafna j
verið talin og eru vel lífvænleg, einkum fyrir unga
presta. lleynivallabrauðið t. a. m., sem eigi er j
metið nema 31 4 rd., og er því eitt af fátæku
brauðunum, hefir allajafna verið talið vel lífvænlegt, j
enda hafa bæði kandídatar frá Kmh. og gamlir
prestar sótt um það brauð, og þannig eru mý-mörg j
hinna fátæku brauðanna. Rípr t. a. m. f Skagafirði,
sem eigi er metinn meir en 193 rd., hefir aidrei !
staðið laus. En ef fara á eftir því, þótt einhver ;
búklaufinn geti eigi lifað á einhverju brauði, á þá
að fara að leggja niðr öll slík brauð ? Á að fara
að leggja niðr Garða á Álftanesi ogsameina það t.
a. m. við Kálfatjörn, sökum þess, að einn klerkr
hafi eigi getað lifað þar? það er og með ölln j
skakt, að «sameining hinna rýrari brauða geti \
rorðið meðal til að gjöra önnur rýr brauð aðgengi- j
legri», eftaka á nokkuð annað til greina en tekju- j
auka prestanna; því að hin sannarlegu rýru brauðin
verða eigi sameinuð við önnur brauð, svo sem
vér sögðum i fyrri grein vorri; en því stærri hin
sameinuðu brauð verða yfirferðar, því meira fær
prestrinn að gjöra, og þvi örðugra verðr honurn
að reka embætti sitt, svo í lagi sé, og því síðr
getr hann stundað bú silt og heimili, enda vilja
margir þeir prestar, sem verða að þjóna tveimr
brauðum, sem fyrst losast við þessi aukabrauð,
þrátt fyrir tekjuaukann; en vér erum illa sviknir,
ef prestum þeim, sem fá annað brauð sameinað
við það, sem hann áðr hafði, þykja tekjurnar svo
miklar af þessum sameinuðu brauðum, að þeir
geti greitt árgjald til muna af þeim. En fyrst
þessi blessuð synodus-nefnd og sira J>orvaldr ætla
að bæta hin rýrustu brauðin með árgjaldi af hin-
um sameinuðu brauðum, því héldn þeir því þá
eigi fram, að þeir sira þorkell á Mosfelli og síra
þorvaldr á Reynivöllum skyldi greiða svo sem
50 rd. á ári af brauðum sínum, er Kjalarnesþingin
væri lögð til þeirra, og skyldi það gjald leggja til
einhvers þess brauðs, sem að vonum enginn sækir
um, svo sem Staðar í Aðalvík, þönglabakka, eða
Staðar í Súgandafirði, o. s. frv.? Nei, það taka
þeir sig í vara fyrir þessir sameiningarmenn, og
með því sýna þeir, hvar fiskr liggr undir steini-
En þótt nú Staðr r Aðalvik og þönglabakki fengi
sína 50 rd. hvort, þá erum vér næsta hræddir unr,
að það þætti eigi næg bót, og fáir yrði til að
sækja um þau brauð fyrir það, meðan hugsunar-
háttr presta og preslaefna er eins og hann er-
Viti rnenn, síðan Helgi heitinn Thordersen varð
biskup 1846, er þó búið að leggja niðr eigi svO
fábrauð, en eru umkvartanirnar minni frá klerkanna
hálfu nú en þá? Ónei, þær hafa aldrei verið
meiri en nú. Mikið vill meira. f>að æltu þó þessir
«velæruverðugu» herrar að geta séð, að því meira
sem brauðunum er fækkað, sem lífvænleg eru 1
raun og veru, því lengr verða þeir að sitja við
hin fátæku útkjálkabrauðin, sem um þau sækja,
og ef til vill meiri liluta æfinnar, og við það verðr
niðrstaðan auðsjáanlega gagnstæð þrí, sem þeir
þykjast vera að berjast fyrir. Og þótt prestargeti
stundað þessi sameinuðu brauðin, svo sem þeir
ætti að gjöra, meðan þeir eru í fullu fjöri, ætla
þeir verði og færir til þess, er þeir eldast og
hrörna? Öll þessi skekkja er auðsæ. Um þau
brauðin, sem á hinum siðari árum hafa verið veitt
með fyrirheiti, er hérals eigi að ræða; því að þaú
eru mörg betri en sum hinna, sem ekkert fyrir-
heit hefir fylgt. Mosfellsprestinum er likas innaú
handar að sækja um annað brauð, ef hann vill>
en hvað vill hann meira en ganga upp á tá og
fingri? í hverju hefði sira þorvaldr á Reynivöilúm
verið sælli nú, þótt hann hefði beðið 2 daga, og
fengið Reynivallabrauðið með fyrirheiti? |>á kenir
enn ein ástæðan, að alt sé niðr nítt, bæði hús og
jörð, á hinurn rýrari brauðum, rétt eins og bæ®1
jörð og liúsum sé haldið svo vel við á öllum hiú'
um betri brauðunum. þetta segir hann á rúóú
betri vitund; því að hin betri brauðin eru englt
betur farin í þessu efni. Og þótt sumir klerka1
þykist hafa reist við öll staðarhúsin, og sé 3
stæra sig af því, hvernig er þessi viðgjörð? þanmíb
að alt er hrunið í grunn að 6—7 árum liðnum. raU
eru mörg hin lakari brauðin betr setin en sum 'ltI'
betri, og gætum vér nefnt honum ýms sh'k braiy
bæði rýr brauð, sem eru vel setin, og góð br®11 ’
sem eru niðr nidd. Slikt er með öllu kom1^
undir því, hve hirðusamr prestrinn er. Ef prestl