Þjóðólfur - 29.11.1876, Blaðsíða 3

11
lngs og verzlunnrkerfi Knnada, og verður eins konar miðdepill
Þess, sem sífelt streymir að og frá austan að vestur eða þá
Sagnstæða leið. En ginn skilji þó orð mín svo, sem eg sé að
hvetja fólk lil að flylja þangað frá íslandi; fyrst er það að
Kanada kyrrahafsjárnbrautin er ekki þegar lögð, heldur er ver-
■ð að þvi, en óvíst er hve nær hún verður búin, og fyrri gætu
'arla verulegar framfarir byrjað; í öðrn lagi er ferðalngið, allir
Nir erfiðleikar við svo langa leið yfir hafið, og förin gegnum
Ameriku, er sjá má af lýsingu minui, og f þriðja lagi geta
^°mið þar fjarska miklir kuldar á vetrum. Mitt álit er i stutlu
m*li, að hver maður, sem hugsar til að reisa þar bú, þnrfi að
i'afa vilja og krapta til að vinna, og auk þess hjer um bil
Þúsund krónur til að kaupa alls konar tilfærur og áhöld, til
að koma sér á laggirnar með. Uafi landnámsmaðurinn þetta
i'vorttvegeja og knnni að fara hyggilega með fje sitt, ætti
il!>nn að geta komizt áfram á eigin efnum, án þess að þnrfa
að taka lán, en annars varia fyr en ef það gæli orðið eínhvern
llma seint og síðar meir.
Páll t’orláksson, sem nú er prestur Norðmanna og ís-
iendinga í Wisconsin, kom til mín í Winnipeg. Hann varð
mór og fólkinn samferða norður i nýlenduna, skýrði börn og
Ja*'ðaði dauða, og hélt þar messugjörð þrisvar; fjöldi manna
nyMist að lil að hlýða á. Flestir fundu til þarfarinnar á hugg-
ara og hjálpara, og féll það sárt að hafa engan prest. Við
l>all stóðuin hér um bil hálfan mánuð við í nýlendunni. Sið-
atl héldum við til baka suður og austnr í Handaríki, hann heim
l‘l safnaða sinna, en eg hef ásett mér að dvelja hér í Ame-
r,hu í vetur, lil að kynnast skólamentun ng kirkjulegu ásig-
^omulagi hér, áður en eg sný aptur heim til minnar kæru
f°sturjarðar. Eg dvel fyrst um sinn hér í Madison í ríkinu
^Aisconsin. H. B.
— í Bandaríkjunum var rétt að því komið að útkljáð væri
nni forsetann nýja. Stóðu þeir Tilden og Uayes næstir, en þó
meiri líkur að Tilden (demokrat) verði hlutskarpari. Ávalt vex
í landi fjandskapurinn milli þjóðkynja, einkum milli hvítra
^öna og svartra, hinna fyrri herra og þræla. Sá hleypidóm-
Ur spáir ógurlegri sögu á næstkomandi límiun.
SLYSFÖIl MEÐAL VESTUBFARA.
Einn af hinum efnilegustn yngismönnum, sem héðan hafa
1111 til vesturheims, má eflaust telja Árna Sigurð Hjálmarson
?nikkara. Hann var einn þeirra, sem fóru vestur héðan úr
j, eykjavík í ágústmán. í sumar sem leið. Gekk þeim hóp
p.rðin slysalaust alt þangað til að komið var til staðarins
Jsherlanday við Rauðá, þar sem þriggja daga ferð var eptir til
/Ja íslands. |>á varð sá atburður, að áður nefndur maður
g. k i myrkri út á bát f ánni til að líta eptir farangri félaga
.lnna. Hafði houum þá orðið fótaskortur, svo hann hrökk
nyrðis og týndist þar i fljótinu. Þetta skeði 7. sept.
B Ó K A F R E G N.
K o n a, eptir J. P.
Thoroddsen.
,.. 'I a ð u r o g
, ðl>ni sjálfir samið nokkrar alhugasemdir um bók þessa,
areð Dr fíosenberg hefir
lit,
Ur
Vér
en
i privat-bréfi til vor sent oss sitt á-
klítum vér það réttara, að skýra iesendum vorum því held-
fra þvi en voru, sem Dr. R. er til þess færari. Hann segir:
hv *^er var mjnfc' 8V0 skeml er eg las þessa bók. Mér íinnst
þe°rk> þú eða aðrir íslendingar, sem eg heyri tala um bók
„ ***> seu sem sanngjamastir við hana, er þíð kvartið um vönt-
Uns skáldlega anda (idealitet) í henni. Jón Thoroddsen
eins og þú segir -- kýmnis-skáld (Komilcer), og það
Var
k0tl^ert lítilræði fyrir hverja þjóð sem í hlut á, að eiga þess
0gvrhöfund- Hann á að sjá menn og sýna úthverfumegin,
8áfa ur eins skáldskapur úr þvi, þegar hin rétta skemtnis-
er fyrir, því að sú gáfa eyðir jafnóðum þeim á-
haft j ’ sem hið Ijóta vekur. þessa gáfu finst mér hann hafa
8óna htlum mæli. Presturinn er ágællega kýmileg per-
en
uejni - Þó fnllkomlega náttúrleg. Heimreiðin er hreint og
sjá (storslaaet). Eða er ekki skemlilega skrítið að
8jöra ®Vairð Sigurðar við konu sína, þegar hann er búinn að
,vei’ja heimskuna? Slíkt er gripið út úr miðju mann-
lífinu, og það eru þessháttar broslegar hliðar á mönnunum,
sem oss þykir vænt um þá fyrir. Og í konuna vantar alls
ekki hið skáldlega, svo er og unnuslan allsnotur stúlka (yndig).
Eg kalla bókina beztu bók, sem ykkur ætti að þykja mjög mik-
ið til koma».
Mikið af þessum dómi getum vér nú að vísu samþykt, og
viljum fegnir gjöra,þó finnst oss heimreiðarkapítulinn m. fl. vera
heldur «gróteskur». þórarinn finst oss, á sama hátt eins og
Indriði í Pilt og Stúlku, fremur lítilfjörlegur til að geta heitið
«kappinn ( sögunni", þó eru «karakterarnir» allir til samans
miklu betur samdir en sögugangurinn, eínkum örlaga-
bálkurinn með «bréfið», — sömu vandræðin og koma öllu illu
af stað í Pilti og Stúlku — það er fieira en bréfablekk-
i n g a r, sem meina mönnum ástir ; þ a ð gjöra sjaldnast bréf.
Fallegasta kafla bókarinnar álítum vér frásögnina um þorstein
vinnumann; hún er meisiaraleg, fullt eins að sínu leiti eins og
hin gullfallega æskusaga Sigríðar og Indriða. En lang s k r f t n-
ast í bókinni finnst oss allt, sem segir frá Grími meðhjálpara
og Bjarna sterka. Að bókina vantar eðlilegt niðurlag skemmir
hana mjög. En þrátt fyrir hennar galla, má oss, sem erum
svo bláfátækir af þess háttar sögum, þykja, eins og Rosenb.
segir, mikið lil hennar koma. Úlgáfa bókarinnar er öll
prýðilega vönduð, en hún er réttum helmingi dýrari, en hún
sem alþýðubók hefði ált að seljast. Með 5 króna verðfnu selzt
meira en helmingi minna af henni en ella hefði orðið. Æfi-
saga höfundarins eptir Jón Sigurðsson, er vönduð eins og við
mátti búast, en hún er of smámunaleg um ýms atriði, og helzt
til b I á 11 á f r a m.
Ritgjörðirnar f Andvara 1876. Með fyrstu
ritgjörðinni «Hið íslenzka þjóðvinafélag», þurfum vér ekki að
mæla, hana lesa og hana skilja allir þeir menn í landinu, sem
láta sér nokkru skipta, ekki einungis þetta félag, heldur og þjóð-
félag vort f stjórnlegu tilliti. Fyrst skýrir höfundurinn (Jón
Sigurðsson) frá, hvernig félagið myndaðist í fyrstu, og svo jafn-
framt, hve nauðsynlegt hafi verið að stofna það, bæði fýrir
þátíð, nútíð og alla framtíð «hvernigsem fer». Því næst bendir
hann á, hve erfitt gangi með félagsskap hjá oss yfir höfuð, og
að fá eða engin félög á landinu hafi staðið nema fáein ár.
Honum þykir mest vert við hugmynd þessa fjelags, að hún
yfir grípur a I la þ j ó ð i n a, og segir, að það væri sannarleg
framför, ef heppnast mætti að vekja þá meðvitund hjá öllum
íslendingum, að þeir eigi allir einn málstað í
öllum allsherjarmálum; þetta miðar hann nú fyrst
og fremst við stjórnarmál vort eins og það nú er; hann bendir
á að gegnum einveldistfmana hafi mönnum smágleymst að það
vorum vér, sem eðlilega áttum fyr að hugsa um réttindi vor
og þarfir en stjórnin, og af þessum hugsunarhætti eymi enn.
En það sé sýnt og sannað, að því að eins ann útlend stjórn
oss fuilra réttinda, eða kann að veita oss þau, eða gæta þeirra
með oss, að vorrar þjóðar megin sé jafnan árvakurt, fast og
fjörugt eptirlit á öllum vorum málum, og í þessu skyni sð
nauðsynlegust fullkomin og trúföst félagsleg samvinna hjá þingi
og þjóð. Úegar hann því næst hefir sýnt, að fyrirkomulag
þjóðvinafélagslns muni vera hið heppilegasta félagsform, sem
kostur er á, fer hann að tala um I ö g félagsins, sfðan s t ö r f
þess og loksins h a g þess, öll þessi ár siðan það var stofnað
1870. Um þetta allt lofum vér lesendum þessarar vel
sömdu rilgjörðar sjálfum að álykta. En vér vilium taka sér-
staklega fram merkilega uppástungu, sem hinn ágæti höf. skýt-
ur inn í mitt efnið. Hann segir: «þá væri rétt að farið, að
vorri hyggju, ef menn tækju stjórnarskrána og stjórnarmálið
til almennrar meðferðar um allt land, setti í það héraðanefnd-
ir og sýslunefndir, og byggi það svo undir alþing 1877, að
það gæti kosið nefnd í það til ransóknar og tekið það jafnvel til
umræðu». Er þá meining hans að næsta alþing þar eptir legði
"smiðshöggið á», en sfðan yrði kosið eptir hinni nýju stjórn-
arskrá, þegar næstu almennar kosningar færu fram; «tækist þá
breytingin vel, kæmi hið nýja frumvarp heppilega í opna skjöldu