Þjóðólfur - 27.06.1877, Blaðsíða 1

29. ár.
Reykjavik 27. júni 1877.
19. blað
MISPRENTAN ( síðasta bl. bls. 71. á nafni hins
Dorska sagnaritara; þar stendur: J. E. Lars f. J. E. S a r s.
Ileyltjavík, Jónsmessudag.
Yeðrátta hefir verið hin bliðasta síðan leið að sólstöðnn-
og hefir því gróður mjög aukist þessa síðustu viku, en allt um
eað heitir varla að sumarhagar séu komnir upp enn í hærri
*v6itum hér sunnanlands, er það afleiðing hinna stöðugu
sulda, sem gengið hafa í allt vor optast nær með þurkum og
"tnyrðingum, eða þá með norðan stormum; jörð er þur mjög
IÞó óvíða kalin) og sprettur vall-lendi eflaust illa, ef ekki fer
að skipta um til skúra og jafnra hlýinda. Fjárhöld mega
8°ð heita hvervelna, en kýr víða magrar og mjólkurlitlar
sökum útbeitar á þura og gróðurlausa jörð, því fæstir eiga
l6ðu td að gefa kúm fram til Jónsmessu, en af því veitir þó
°kki, eins og nú hefir vorað, já, nú er tekið að vora ár eptir
ar> því það er mjög eplirtektavert, hve árferði nú hin síðast-
'ðnti )0—20 ár hefir verið sjálfu sér samkvæmt með að gefa
^önnum haustveðráttu langt fram á vetur og aptur velrar-
Veðráttu langt fram á sumur. Stendur slíkt tíðarfar alveg
ðfugt af sér við þörf og þægindi manna og skepna, en við
Pessu virðist nú einsætt að búast; er því helzta ráðið, að leita
v'ð að hafa aldrei fleiri fenað en svo, að hey geti enzt til
f'*rdaga og það svo, að þá seu ailar skepnur i góðum hold-
Urn- Mun sú kenning þykja hörð, en bæði reynzla forsjállra
°8 óforsjállra hefir margkent, að hún er hin eina rétta, sem
lnenn geta reitt sig á. Horfallinn fénaður er hin versta og
Va*lasta eign, og þegar nú fénaðurinn þar á ofan er bóndans
€|ni iífstofn og atvinnuvegur, þá er meira en auðsætt, að líf
'J'anna er ( veði hvert það ár, sem fénaður gengur illa fram.
''inkum ættu allir bændur að gæta þess sem bezt og gleyma
a*drei, hvernig sem árar eða aílast, að arður af húsdýrum fer
^kl eptir höfðatölunni (heldur þvert í móti), — hann fer eplir
Pv , hve mikill og hve viss arðurinn er af fenaði manna.
ivað eru öll önnur gjöld, skattar og álögur að reikna hjá
'inum botnlausu árlegu fjársköðum, sem meira en annarhvor
°óndi á landi voru verður að þola ár frá ári alla sína æfi?
mikið af þessnrn fjárrnissi og faraldri kemur af sjálfskap-
arv túm og þekkinnarleysi, sem ein kynslóð erfir eptir aðra.
í’jólfsagt er það, að búnaðarhátlum lands vors er nokkuð að
jara fram ( þessari grein, en ómælis undur er samt eptir að
i*ra, einkum víða hér sunnanlands.
~~ Aflabrögð. þessa síðustu daga liefir víðast fengist
''ökkur afii hér um fióann, en þó þv( miður ekki til frambúð-
5r> þv( fiskurinn hefir oplast verið mjög smár.
t>að eina þilskip — bátur Magnúsar í Bráðræði — sem
eptir var við þorskveiði hér 1 flóanum, hefir aflað afbragðsvel
þessa síðustu daga. Hin skipin fóru ýmist vestur fýrir land
eða austur.
— Brúðkaup. 16. þ. m. hélt landshöfðingi vor brúð-
kaup elztu dóttur sinnar Ragnhildar og hra H. Koch, kapleins
í sjóliði Dana, og kvöddu þau land næsta dag eptir með
póstskipinu. Hin unga frú er enn ekki tvítug, en maður
hennar nálægt miðaldra. Öll börn herra landshöfðingjans
þykja hin mannvænlegustu.
Með póstskipinu sigldu enn fremur: fröken Elizabet Þór-
arinsd. frá Görðum, Rothe «ingenieur», Iírúger lyfsali, H. Th.
A. Thomsen kaupmaður, N. Runólfsson gullsmiður, 2 hol-
lenzkir og 2 enskir ferðamenn.
— D i a n a fór héðan vestur um 12. þ. m. og hafði fengið
hrakviðri mikið, varð að hleypa inn á Grundarfjörð, er hún
fór héðan, og tafðist við það heilan dag.
— ApóthekiðíReykjavík ernú selt áður nefnd-
um Kruger, fyrir 50,000 kr. Hann er sonur hins nafnkunna
Slésvíkings Iírúgers, er svo drengilega hefir barist fyrir þjóð-
erni Dana á hinu þýzka rfkisþingi.
— Nýjustu útlendar fréttir. Um mánaða-
mótin voru Rússar teknir að brjótast yfir Dóná á ýms-
nm stöðum. Hafa þeir ógrynni hers og er Tyrkjum
fullkomlega ófært að banna þeim yfirförina, úr þvf Rumeníu-
jarl gekk í lið með Rússum (Rumeningar eru all-voldug þjóð,
ámóta að manntali og Svíar). Að vísu geta Rússar ekki
komist suður yfir Z?aí/r<m-fjöll (náð Miklagarði) fyr en þeir
hafa unnið hina miklu kastala við Dóná og sigrað Tyrki í
höfuðorustu, en skotlið þeirra er hið ógurlegasta og talið
miklu betra en Tyrkja, og eru fyrir því litlar líkur til, að
kastalar þessir standi lengi fyrir. Sterkastar þessara herborga
eru: Rútschuk, Sehulma og Sistóva; á litlu Asíu hafa Rússar
óðuin þokast áfram og jafnan borið hærri hlut. það er Rúss-
um mest til meins og tálma, að þeir eru nálega flotalausir á
Svartahafinu (síðan í Parísar-friðnum 1856 eptir Krímstriðið),
en Tyrkir hafa mikinn og sterkan herflota, sem hvervetna
situr um færi að gjöra Rússum mein; verja þeir með köstöl-
um og sprengivélum allar strendur, svo líklegt virðist að
flotinn: komi Tyrkjum að lillu haldi.
Á Frakklandi urðu slórtiðindi seint í f. mán. Ráðaneyti
Jules Simons sagði af sér, en hertoginn de Broglie (sá er
steypíi Tiers) var kvaddur til að mýnda nýtt ráðaneyti. Jules
Simon og hans ráðgjafar voru, eins og kunnugt er, áhang-
endur lýðfrelsisflokksins; en nú eru klerkavinir komnir til
valda, og mælist misjafnlega fyrir þessari breytingu; kom hún
flatl upp á alla, og eru tildrögiu ýmist kend Mac Mahon for-
Nokkrir dagar í Sviþjúð 1Í17G
eptir Jón A. Iljaltalín.
i. Á voru landi íslandi þekkja menn svo lítið til Svía og Svf-
ejoðar, að löndum vorum kann að vera nýung, að heyra það-
■ Fyrir því hefi eg ekki viljað synja yður um að segja yðui
°akur orð um ferð okkar þangað á liðnu sumri. j>ér megií
ja ekki búast við að fá nákvæma frásögn um háttu Svía
s^n°S8tjórn og landskosti. Til að geta ritað svo, að góð grein
]a fjörð á öllu, þarf sá, er rítar, að dvelja all langa hríð með
dsmönnum, og vera gjörhugall um allt athæfi þeirra.
q Svo sem kunnugt er, skilur Eyrarsund Sviþjóð og Sjáland,
þj n§a gufuskip opt á degi hverjum milli Kaupmannahafnar og
ag(na sænsku bæja, er liggja með sundinu auslanverðu, en tíð-
:,( nr eru þó ferðirnar milli Hafnar og Málmeyjar. Við fórunr
b6iöao frá Höfn að afllðandi miðaptni með gufuskipinu Gefjun.
su‘ 'n er hálf limta vika sjávar, því að Málmey liggur nokkuf
a»na r Viii sundið en Uöfni fer gufubáturinn það á hálfr
8yjy nri stnndu. Málmey er mestur bær á Skáney, svo heitii
stfgp ! ^iuli Svíþjóðar. Á fyrri öldum var Málmey þó mikli
aða r' en hún nú er; uin einn tíma var hún ( hinu svo 'kall-
''öndi*^aasafe,agi, er i'afði ieugi alla verzlun Norðurlanda
Jj/j. ' I miðjum bænum er torg all mikið ferhyrut; á mark
0Pn n8nnv er það fullt af fólki úr nágrenninu, er selur þar i
Litjjy hörum og vögntim alls konar landvöru og matvæli
'ú'is 0„r Þar um skrautlégar byggingar, en nokkur eru þar gömu
okkoj Skríl.in útlits. Ekki leizt okkur þó svo á Málmey ser
mundi langa til að dvelja þar langvistum. Eg kom t
Málmeyar fyrir sex árum. Þá var eg ekki fyr landfastur, en betl-
arar komu í hópatali og beiddu um •>qvillingu (skildiug). Nú
sá eg engan. Skal eg láta ósagt, hvað því veldur, hvort þeir
hafa sókt annan betri markað, eða betri hemill er hafður á
þeim.
Næsti dagur var sunnudagur. Fórum við snemmaáfætur
um morguninn, því að lestin átti að fara af stað til Stokkhólms
stundu af miðjem morgni; og okkur var ráðið til að koma
heldur fyr en seinna á stöðulinn, því að ferðafólk mundi margt,
þar eð helgidagur var. Veðrið var hið fegursta, og var margt
fólk saman komið á stöðlinum; var þó fleira af konum eu
körlum. Ekki þóttu mér þær sænsku hér svo fríðar, sem eg
hafði ætlað; hárfagrar voru þær þó flestar, en þær hafa þann
ósið að hylja hárið með svartri skýlu.
Erá Málmey liggur leiðin brátt inn í landið. Fyrsti bær,
er við komum að var Lundur. Eigi slóðum við þó við þar,
þvl að við höfðum verið þar áður. Lundur er gamall bær; er
hann kallaður »kaupstaður mikill» 1 Egilssögn. j>ar sátn fyrstu
erkibiskupar Norðurlanda, og þar voru vigðir hinir fyrstu ís-
lenzku biskupar, nema ísleifur og Gissur. Fram að siðabót-
inni voru þar margar kirkjur og klauslur, og var þar auður
mikill saman kominn. Eptir siðabótina hnignaði Lundi injög,
þar til háskóli var settur þar 1658, sama árið og Karl 9. Gustav
náði Skáney undan Danmörku; a'tlaði hann sem var, að næg
va'ri óánægjuefni lándsmanna, þólt ekki þyrfti þeir að senda
sonu sína norður lil Uppsala til læringar. Dómkirkja mikil er
í Lundi, og ganga sögnr um, að jötunn sá, er Finnur hét, hafi
smíðað hana. llann átti tal við munk nokkurn, og hét hon-
73