Þjóðólfur - 10.10.1878, Blaðsíða 2

110
aldrei bannað né má banna, því slíkt væri yfirgángur og of-
ríki gegn almennu frelsi. Með frjálslyndum mannúðlegum
lögum ber oss að rétta við land vort eða falla að öðrum kosti,
Annars er sýnt, að vér höfum minnst að óttast af kúgun
danskra kaupmanna í framtíðinni, því verzlun þeirra, sem
ekki eru því fastari hér sem fastakaupmenn, mun vafalaust
smámsaman hverfa, annaðhvort í hendur innborinna kaupmanna
(verzlunarfélaga ?), eða til þeirra útlendinga, sem nær oss búa,
ríkari markaði hafa, og sem þegar hafa fest fót á ströndum
vorum. Að öðru leyti og samt sem áður, er mjög svo eðlilegt,
þótt þingmenn vorir leyti alls lags að efla verzlunarviðleitni
sjálfra landsmanna, því sú þjóð sem ekki kann sjálf að verja
fé sínu og verzla því, verður aldrei sjálfbjarga; en því miður
má sama segja um þjóð, sem hvorki hefur iðnað svo teljandi
sé, vegi, bánka eða aðra undirstöðu almennrar þjóðmegunar.
En — allt þetta lagast með tíð og tíma, séu meDn vakandi
og gæti réttrar stefnu.
LJtlenclai* íi*éttii*.
Með skipi Fischers «Nancy», bárust oss blöð frá útlöndum
til 20. f. m. Hinna helztu pólitísku tíðinda munum vér geta
í næsta blaði. 2. sept. varð ógurlegt slys á Temsfljótinu fyrir
neðan Lundúnaborg. Gufuskip með 800 manns á sökk þar
skyndilega til botns og varð að eins fáeinum bjargað. Skipið
var eitt hinna mörgu lystiskipa, er svífa daglega um fljótið.
Orsök .tjónsins var, að gufuskip hlaðið kolum og afar-stórt,
kom snögglega út úr vík við fljótið og rakst við einhverja
vangá á mitt lystiskipið og hljóp gegnum það, svo allt sökk
þegar í stað. 590 líka voru dregin og slædd upp úr fljótinu,
og þeim raðað í raðir, en borgarlýðurinn streymdi að til að
skoða hinn sorglega val og reyndi hver til þess að þekkja sína;
70 lík voru jörðuð í einu á sama stað og þekktust engi þeirra;
en þar sem gull eða gripir fundust á líkunum (því margt var
þar fyrirfólk og fjöldi kvenna og barna) þá var allt þesskonar
látið í hirzlur með glerloki yfir, til þess frændur og vinir
mættu heldur þekkja á því sína. Hinni mestu sorg sló yfir
borgina og viðhöfnin við greptrun hinna druknuðu var hin
mesta og minnisstæðasta. Stjórnin setti og nefnd manna til
að rannsaka atburðinn, og aðra til að semja tryggingarregl-
ur til að afstýra slíkum voðaslysum síðar meir. Ýms fleiri
minni slys urðu á Englandi hina sömu daga, bæði á gufuskip-
um og gufuvögnum.
I Höfn andaðist 9. sept. N. L. Westergaard professor
við K.hafnar háskóla í austurlandamálum og frægur um alla
norðurálfu heims fyrir lærdóm og skarpleik. Hann var fædd-
ur 1815 (jafn gamall Gísla sál. Magnússyni), þroskaðist snemma
og ferðaðist úngur til útlendra háskóla, og nokkru síðar austur
um Indland og Persíu — sjóveg austur en kom heim iandveg
vestur yfir Kússland 1844. Eptir það varð hann kennari við
háskólann. Hann er einkum frægur fyrir rit sín um Sans-
krit, Zendavesta, indverska fornsögu og um fleygletur
austurlanda. Próf. Westergaard var vinur margra landa
vorra og jafnan talinn hinn skörulegasti maður. Nýsálaður
var og annar ýngri danskur fræðimaður, dr. phil. Godfred
Rode, 48 ára gamall, einn af helztu bændaháskólamönnum
Dana; hélt hann á sjálfs síns kostnað skóla á búgarði sínum
Skovgaard og var vinsæll maður og framfaravinur.
Dr. Nobiling, sá er veitti Vilhjálmi keisara síðara bana-
tilræðið, andaðist snemma í sept. af sári því, er hann veitti
sér, þegar hann var handtekinn, og höfðust aldrei af honum
neinar sagnir. Hinn illvirkinn, Hödel, var hálshöggvinn
nokkru áður og þótti sýna all-fá iðrunarmerki fyrir líflát sitt;
heimti vín, tóbak og kryddmetiáður og naut þess ósleitulega ;
boðin var honum prestþjónusta, en hann kvað það í ótíma
boðið, því til slíks undirbúnings mundi ^ér ekki veita af
heilu ári. Af höggpallinum þótti hann líta með fyrirlitningarsvip
til áhorfandanna; var hann þá bundinn og höggvinn síðan
sem mesti ódæðismaður.
9. f. m. var settur hinn þýzki ríkisdagur, og sósíalista-
málið þegar lagt fyrir sem aðalmál. Stolberg greifi, vara-
kanselerinn, setti þingið, og þykir af ræðu hans auðsætt, að
stjórnin muni segja því slitið, ef það tckur ekki í það mál
eptir honnar vilja. — Lögvitringafundur var haldinn í Krist-
ianíu um fyrri mánaðamót; og annar svipaður fundur í Stokk-
hólmi nokkuru fyrri; mættu á hinum fyrri ýmsir helztu lög-
fræðingar á norðurlöndum, og er þetta hinn þriðji svo nefndi
júristafundur. Á hinum mættu stjórnvitringar af ymsum lönd-
um. Stefna slíkra funda er sú, að koma sér saman um vitr-
ari og mildari skoðanir viðvíkjandi lögum, rétti, hegningu,
fángelsum og þesskonar. — Hershöfðingi Tyrkja Mehemed
Ali var í fyrra mánuði myrtur, þar sem þann skyldi skera úr
hinum nýju landaskiptum á vesturtakmörkum ríkisins. Er allt
enn þá í aga og ófriði í þessu arga óaldarríki. Midhat pasja,
sá er farið hefir landflótta síðan í fyrra, er nú til náðar tekinn
og kvaddur heim. Tyrkir neita harðlega að láta Grikki fá
hina minstu landauka og ganga um það miklar deilur, en
Rússar og Austurríkismenn hafa hvorir um sig átt til þessa
sem mest að vinna, að ná undir yfirráð sín þeim löndum, sem
kongressinn í Berlin ánafnaði þeim. Miklar viðsjár og órói
er og milli Englendinga og Rússa (þótt enn fari lágt) út af
Afganistan í Persíu, sem Rússar vilja leita á, en Englend-
ingar vilja verja, og hafa sent þangað til ráðaneytis og
styrktar við konúng (emir) þann, sem þar drottnar, Chamber-
lain hershöfðingja þeirra, hinn mesta hermann.
í Paris héldu sósíalistar þing mikið, en er minst varði
hleypti stjórnin því upp og lét setja nokkra af þing-
mönnum í varðhald.
Meistari Eiríkur Magnússon hefir ferðast um Svíþjóð ög
Finnland í sumar, sem rúnameistari, og haft ferðastyrk mik-
inn frá háskólanum. Hann hefir þýtt mörg kvæði Rúnebergs
Finnaskálds á enska túngu, og fékk beztu viðtökur hjá Svíum.
í Uppsölum var honum veizla haldin og kvæði flutt, sem ort
hafði Nyblom prófessor og skáld.
Uppskeran hefir orðið góð í flestum löndum, einna lökust
á Frakklandi. Verzlun enn fremur dauf í flestum löndum.
í borginni Wasliington ætla Ameríknmenn að reisa frels-
ishetjunni Washington minnisvarða, sem á að vera hinn
mcsti, sem sagan þekkir: einn strýtusteinn (obelisk) 512 feta
hár, hærri en Keops-pyramidinn, sem er 480 feta.
Díana kom loksins úr sinni 3. og síðustu ferð 28. f.
m. (í staðinn f. 19.), og hafði fengið slæma ferð og lánga. Hún
kom ekki við á Skagaströnd, og barði skipstjóri við illviðri
og kolaskorti. Beið fjöldi fólks — einkum kaupafólk margt
hér að sunnan — ókleyfan baga og vandræði af þeim, þar sem
mikil hrúga af færum og farangri beið þar komu skipsins og
liggur þar enn, og er svo að heyra, sem menn verði að þola
þann skaða bótalaust. Undarlegast er, að stjórnin skyldi þora
að setja slíka höfn sem Skagaströnd er, sjálfsagðan viðkomu-
stað í áætluninni, því slíkt hefir nú sézt að var hið mesta ó-
ráð. Annars hafa ferðir í Díönu sumar — hin 1. og 3. —
gepgið mjög óheppilega, enda gefið þingi voru og stjórn dýr-
keypta lærdóma viðvíkjandi tilhögun þessara ferða framvegis.
Hvað skipið sjálft snertir, er það og í ýmsu tilliti allt öðru-
vísi útgjört og lagað, en landsins högum og munum sam-
svarar.
Með skipinu kom Qöldi ferðamanna, og höfðu fengið dýra
ferð. Með skipinu sigldu kaupm. Falck og Snorrason frá ísafirði,
H. Jónsson frá Flateyri, Gram af pingeyri og V. Clausen úr
Stykkishólmi, en úr Reykjavík konsúll Smith og systkynin Mr.
& Miss Tompson, frá Englandi.
iShattanefnclir- 31. ágúst skipaði landshöfðingi
þessa menn í yfirskattanefnd fyrir Akureyrarbæ: E. E. Möller
verzlunarstjóra, Jón Kr. Stefánsson timburmeistara og L. H.
Jenson gestgjafa, og til vara jporgrím lækni Johnsen. En 30.
sept. skipaði landsh. í yfirskattanefnd fvrir Reykjavík: M.
Stephensen yfirdómara, H. Kr. Friðriksson yfirkennara og L.
E. Sveinbjörnsson yfirdómara, og til vara Geir dbrm. Zoéga.
Heiðursgjafir fyrir þetta ár úr styrktarsjóöi Krist-
ians konúngs níunda voru veittar: fórði forsteinssyni bónda
á Leirá í Borgarfjarðarsýslu 160 kr., og jþorvaldi Bjarnasyni
bónda á Núpakoti í Rangárvallasýslu 160 kr., báðum fyrir
staklegar jarða- og húsabætur, sbr. St.tíð. B 19, bls. 128.