Þjóðólfur - 29.05.1880, Blaðsíða 3

59
getur í verið, enda á hann að stjórna annari fjölmennustu þjóð
í heimi. Gladstone heíir nú einn um sjötugt. £>eir sem kaupa
og lesa, „Skírnir11 fá fróðlega sögu af honum í ár og kosning-
ar-rimmu Breta.
— Arcínrns hafnaði sig bér 22. þ. m. Hafði hann
haft gott leiði alla ferðina, utan storma nokkra frá Sauðár-
krók og vestur fyrir land. Til Eskifjarðar komu með honum
síra Jón Bjarnason frá Ameríku og kona hans, einnig ríkis-
bóndi einn austfirzkur, er flutti vestur í fyrra; hann kom nú
alfarinn aptur með alla sína fjölskyldu. Til Seyðisfjarðar kom
Björn Petursson, fyrrum alþingismaður, er fór til Vesturheims
1876. Kona hans og börn eru vestra eptir, en óljóst mun
það enn hvort herra B. P. sé sjálfur alkominn eða ekld. Til
Eskifjarðar og Seyðisfjarðar voru alls með skipinu 80—90 far-
þegjar, er þar fóru á land, og var þó enn margt farþegja
með á aðrar hafnir. Farm hafði skipið og mikinn til ýmsra
hafna, mest þó til austur og norðurlands, en talsvert einnig
til Vesturlands.
Af farþegjum hingað til bæjarins voru hinir merkustu:
Jón Ólafsson ritstjóri «Skuldar» og síra Jónas Hallgrímsson
á Hólmum (bíða hér báðir Phönixar og fara heimleiðis með
honum 10. júní); einnig Halldór búfræðingur Hjálmarsson,
er hér verður í sumar sunnanlands; þessir allir af AusQörðum.
Frá Stykkishólmi komu þeir læknarnir Hjörtur Jómson og
Ólafur Sigvaldason og prófastur síra Steingrímur Jónsson frá
Garpsdal með konu sinni og systrum.
— ísafirði 19. maí. «Hr. ritstjóri! Sýslunefndarmenn
vorir allir með séra Stefán í broddi, en að frádregnum sýslu-
manninum, rituðu landshöfðingjanum áskorun um, að hann
gerði kost á sér þar, til þingmanns. fetta var allt gjört í
launpukri á bak við sýslubúa og án þess að helztu menn
sýslunnar væru til ráða kvaddir. Hefir aðferð þes’si vakið
óánægju manna almennt hér, ekki af því að menn hafi neitt
á móti þingsetu landshöfðingja H. Finsens í sjálfu sér sem
þjóðkjörins þingmanns, heldur af því að oss hér virðist sem
erlendis og annarstaðar yfir höfuð muni lögð sérstök pólítísk
þýðing í það, að einmitt kjördæmi Jóns Sigurðssonar kjósi hr.
Finsen til eptirmanns hans. Vér höfum heyrt hér, að Hún-
vetningar muni skora á hr. Finsen, og það álítum vér Isfirð-
ingar miklu tilhlýðilegra, að hann yrði þar kosinn. Hér í
sýslu mun hann eigi kostningu ná án talsverðs stríð, ef hann
nær henni.»
— Kitst. «J>jóð.» vill bæta við þessa fregn, þeirri athuga-
semd um stöðu landshöfðingja sem konungsfulltrúa gagnvart
þinginu, að hún er á voru þingi allt önnur, en staða ráðherra
á erlendum þjóðþingum. Hver ráðherra fylgir nl. sjálfs síns
skoðun, en landshöfðinginn á er þingi voru umboðsmaður ráð-
gjafans og verður sem konungslulltrúi að fylgja ráðherrans
skoðun, en sem þjóðkjörinn þingmaður á hann að fylgja sinni
sannfœringu, og þannig geta hans tvær kallanir opt komist í
öfuga afstöðu hvor við aðra. Vér álítum hr. Finsen gott
þingmannsefni, en vér álítum, að stjórnin verði þá að hafa
annan umboðsmann á þingi.
— Indriði Einarsson hefir í ísafold (VII, 14) ritað
mjög fróðlega ritgjörð um seðilbanka á íslandi, og ætlum vér
þá ritgjörð hið bezta sem enn hefir ritað verið hér um það nauð-
synjamál. Hann reiknar þjóðareign vora fasta og lausa 33
millíónir, og verzlunarvörumagn vort árlega á að nema ca.
10% af þeirri upphæð.
— Málþráður yfir ísland. Eptir 20 ára svefn eða
meira er nú aptur orðið útlit fyrir að málþráður kunni að
verða lagður yfir ísland (og Færeyjar og Grænland). |>að
sem mest ýtir undir þetta fyrirtæki, ef það verður að verki,
er skortur sá hinn mikli á rannsókna-stöðvum til veður-rann-
sókna í Atlantshafi. Hoffmeyer, fostöðumaður veðurfræða-
stofnunarinnar í Höfn, hefir fyrst hreyft þessu máli, og virð-
ist svo, sem það fái vonum betri undirtektir meðal þeirra
þjóða, er hlut eiga að máli, sem eru helzt: Bretland hið
mikla, Vesturheimur, Frakkland, Holland, Belgia auk Norður-
landa. — Cyrus Field, hinn frægi málþráða-konungur, er lagði
þráðinn yfir Atlantshaf, hefir veitt máli þessu sérlegan gaum.
— Fiskiafli í Noregi hefir orðið enn meiri enn í fyrra,
en fiskiverðið lægra.
— Allur hinn standandi her í Norðurálfunni telst nú 3l/a
milljón manna, og er það sjálfsagt aldarinnar mesta húmbúg.
— Náttúru-viðburður. Presturinn á Stóruvöllum í
ltangárvallasýslu skrifaði oss fyrir skemstu eptirfylgjandi: «í
fyrra sumar að morgni hins 25. júní lá sílabreiða á litlum
bletti á Minnivallatúni (bæ hér í grend við); hefir slíkt, svo
menn muni, að eins einu sinni áður borið við, á svo nefndum
Hellismoldum, Eiríkur Eyjólfsson b. á Mv., segir að síli þessi
hafi verið spegilfögur og sem þeim hefði niðurrignt; þykkviðri
stóð af hafi (bærinn er yfir 4 mílur frá sjó) en útlit var fyrir,
að rignt hefði um nóttina. Tvö af sílunum hefi eg geymt hjá
mér í spiritus. og þykja mér þau líkust svo nefndum trönu-
sílum að lengd og lögun».
Útskýringu yfir náttúru-viðburð þennan óskum vér að fá
hjá náttúru-fróðum mönnum.
Veðiirátlufar s fSeylijavBfs s ajjrélrnáísuði.
Fyrst framan af mánuðinum var veður hvasst á austan
(landnorðan) með snjókomu til fjalla, (2. var fjarskalegt rok
á austan í nokkra klukkutíma), svo nokkra daga á norðan
(5. 6. 7.). Síðan ýmist við suður eða landsuður með nokk-
urri rigningu og stundum hvass; 8.—11. var vindur sunnan
lands stundum hvass; 12.—13. vestan útnorðan með miklum
brimhroða og snjókomu til fjalla og hér varð jörð alhvít að-
faranótt hins 13.; 14.—21. hægur á lands. eða austan og
vanalega bjart veður; 21.—23. vestan útnorðanhroði mikill og
24. genginn í norður en hægur; 25. logn og fagurt veður; 26.
—30. lands., opt hvass og stundum með talsverðum rigning-
arskúrum.
Hitamælir var hæstur (um hádegi) 19. . . + 10° K.
---— lægstur — — 24. . . + 1° —
Meðaltal um hádegi fyrir allan mánuðinn . + 5,3° —
-----á nóttu — —--------------. + 1,04°—
Mestur kuldi á nóttu (aðfaranótt hins 25.) -r- 4° —
Loptþyngdarmælir hæstur 25. . . 30,10 enskir þuml.
---- lægstur 2. . . 28,39 — —
Að raeðaltali..................... 29,45 — —
Rvík ’/sSO. J. Jónassen.
— Á síðastl. sumri 10. júlí 1879 andaðist að Óseyarrnesi í
Flóa úr lungnabólgu merkisbóndinn Bjarni Hannesson.
Hann var fæddur á Baugstöðum í Stokkseyrarhreppi árið 1816,
fiuttist að Óseyrarnesi vorið 1839 og giptist næsta ár jungfrú
Sigríði Guðmundsdóttur; bóndadóttur þar; tók hann við búi af
tengdaföður sínum árið 1842, og bjó í Óseyrarnesi 33 ár.
þ>au eignuðust að eins eina dóttur Elínu, fædda 1842, sem ár.
1868 giptist óðalsbónda Grími Gíslasyni á Óseyrarnesi. Árið
1875 hætti Bjarni sál. búskap sökum vanheilsu og lifði 4 síð-
ustu árin hjá tengdasyni sínuin og einkadóttur. Bjarni sál.
var mesti greindarmaður og búhöldur góður, enda varð hann
ríkur maður eptir því sem hér er kallað. Hreppstjóri var
hann nokkur ár í Stokkseyrarhreppi og fórst honum það mæta
vel, sem allt annað er hann tókst á hendur, enda var hann
mesti lánsmaður. Bjarni sál. var bezti maki, ástríkur faðir,
tryggasti vinur og sómi stéttar sinnar.
— Úr bréfi undan Jökli ds. 14. apríl. Efnahagur
og ástand almennings kringum Jökulinn má með rétttu heita
mjög, bágborið, og aflist ekki í vor, horfir til mestu báginda.
í hrepp þessum (neshr, ytra) hafa um næstl. 30 ár fallið
niður um 50 tómthús og fólk fækkað á annað hundrað, nú
eru eptir í öllum hreppnum um 30 tómthús og eru íbúar
þeirra því nær allir annaðhvort sveitarlimir eða örsnauðir fá-
tæklingar. það er fleira en aflaleysið, sem veldur fátækt þess-
ari. Menn hafa enn þá ekki viljað taka upp samsöltun eins
og við Djúp, hvar við allra afli kemst í fullt verð, heldur tek-
ur hver sinn litla hlut í fjöru ásamt sínum gjafarfiski, sem
sumir formenn úthluta hásetum sínum af náð!! eins og í okkar
gamla einveldi, selja svo optast fátæklingar meira eða minna
af hlut sínum blautum fyrir hálfvirði, og nokkrir kunna ekki
að verka eða herða hlut sinn svo vel fari. Yæri samsöltun, yrði
mönnum hálfu meira úr hlut sínum en nú viðgengst. |>að
styður líka að bágindunum hin mikla ást, er menn hafa á
hinum gagnslitla eða gagnslausa útlenda munaði. J>ví varla
getur talist holl kaup að láta 5 álna virði á landsvísu fyrir
1 pd. af kaffi, 1 pd. kandis og rótina með, eða fyrir sprittblöndu
pott, sem flestir súpa sér til skaða og skammar. Drykkju-
skapur fer þó stórum minnkandi, og nokkrir farnir að sjá hið
sanna, en enn þá strandar allt á menntunarleysinu, en bráðum
ætti að að ráðast bót á því og mundi þar annað betra á
eptir fylgja.
Skepnuhöld mega heita góð kringum Jökulinn,, og ber
nú lítið á lungna- og bráðasótt fénaðarins og fl. í Eyrar-
sveit er að komast á fót góð kartöplugarðarækt og fékk þar
fátækur Qölskyldumaður svo mikið úr görðum sínum að hann
gat fengið fyrir það nógan kornmat fyrir heimili sitt, og eru
því margir þar innra að búa til garða, og má það heita góð
framför. |>ví bæði eru garðir bezti búbætir og ómissandi
fyrir heilsuna.