Þjóðólfur - 16.10.1880, Síða 3

107
sem sérstaklega gæfi sig við þeirra sérstöku landsháttum og
þörfum, en að öðru leyti væri látið tala af almennum félags-
legum anda, mætti gjöra þar mikið gagn á fáum árnm, því
bæði býr þar margur námfús og góður drengur, sem fljótt
má laga, og líka hafa menn þar mikil efni í höndum, eink-
um þó þegar lag fer að komast á verzlun og viðskipti, sem,
næst mentuninni, er það mál, sem vestfirzkt blað þyrfti fyrst
gaum að gefa.
Frá ótlöndum bárust fá merkileg tíðindi með þessari
ferð. Hið danska ríkisþing skyldi sett 4. þ. m., en taka þó
ekki til starfa fyr en í næsta mán. Kosningar í stað nokk-
urra úrgenginna þingmanna stóðu yfir þá er póstskipið fór, og
blöðin því full af fundaglamri. C. Bille, hinn gamli, mælski
og gáfaði ritstjóri Dagblaðsins, er orðinn sendiherra Dana í
Bandaríkjunum, en í hans stað skyldi kjósa mann til lands-
þingsins fyrir hið fjölmennasta kjördæmi ívDanmörku. Stóð
þar til mikið hark, því annað þingmannsefnið var sósíalisti ;
hefir þeirra lítið gætt þar í landi síðan 1872, en nú ætluðu
vinstrimenn að styðja að framgangi þessa manns, en í móti
stóðu hægrime'nn með hinn skarpa lögvitring Dr. Goos sem
þingmaunsefni. Nýkosinn var þar og af vinstrimönnum Dr.
Edvard, bróðir hins nafntogaða Georg Brandes. þ>eir bræður
eru Gyðingar, og alkunnir fyrir fylgi við trúleysingja og þeirra
speki. Játaði þessi doktór á kjörfundinum að hanti hvorki
tryði á Guð né Krist; þó fekk hann 1100 atkvæði, og má
af því sjá, hvort vinstrimenn eru orðnir eptirbátar annara
með trúarbragðafrelsi! Konungur vor og drottning voru á
ferð suður á J>ýzkalandi, en Friðrik krónprins stýrir, að
vanda, ríkinu á meðan.
Hótanir stórveldanna við Tyrki, ef þeir létu ekki undan
með landaskiptin, voru komnar í fulla framkvæmd; 20 stór-
skip voru komin þangað austur og áttu að hefja skothríð á
borg þá, er Dulcigno heitir, ef Tyrkir létu ekki óðara undan.
Hún liggur á landamærum Tyrkja og Svartfellinga við Hað-
ríuflóa. Eiga Svartfellingar að fá þá borg samkvæmt, Berlínar-
gjörðinni í sumar. Soldán hefir tekið sér nýjan stórvesír,
Said að nafni, og þykir hann ala þverlyndið upp í húsbónda
sínum ; ætla menn þó að nú sé nærri fyllri umskiptum með
hag Tyrkja hér í álfunni en nokkru sinni fyr hefir verið, því
fram af fiestum eru vandræðin þar eystra gengin. A Frakk-
landi kom ágreiningur upp milli Gambetta og ' ráðherrafor-
setans Feycinet og fór hann frá 19. f. m. en Jules Ferry
tók við. Er helzta deila þar í landi út af réttindum hinnar
rómversku kirkju yfir klerkum og munkum gagnvart stjórn
og landsrétti, og á málið langt í land. Freycinet er bæði
5
móðurlaust barn að fara á sveitina, eða verða tengdasonur
og erfingi hans Illuga á Grund», sagði annar. Mikið er að
hugsa til, hvað þessum gæðum lífsins er misjafnt skipt, og
ekki veit, eg hvaða réttvísi maður getur kallað það».
J>egar menn þanuig höfðu gjört ráð fyrir, að Siggi litli,
drenguririn 11 ára gamall, mundi bola fóstra sínum frá for-
söngvaratigninni, komizt að þeirri niðurstöðu að hann yrði
sjálfsagt tengdasonur hans og erfingi, og að þetta væri rang-
sleitni af guði að láta það ganga svona til — þá slitu menn
talinu.
Tíu ár eru liðin frá því aö Grímur drukknaði í Hvítá.
Sigurður Grímsson er orðinn 20 ára, Guðrún Iliuga-
dóttir 17.
Menn segja að tímarnir breytist, og að vér breytumst
með þeiin. J>etta er að sönnu regla, en hún er þó eigi frem-
ur en aðrar reglur án undantekningar. Tjmarnir höfðu
breytzt frá því að Sigurður varð föðurlaus, Sigurður hafði
breytzt og allt, sem haun sá í kriugum sig — nema Illugi
gamli, fósturfaðir hans. Hann var að mestu leyti enn, karl-
inn, eins og hann hafði áður verið, og þannig stendur á að
frásaga þessi hefir orðið til. '
Eins og lesarinn hefir þegar séð, fannst Illuga það sfanda
vitur maður og mildur og vildi miðla málum, en Gambetta
(sem kallað er að ráði flestu og miklu meiru en Grévy for-
seti) vill þar í engu tiislaka. Á Kússlandi þykir nú allt furðu
kyrt, enda hefir Loris Melikoff lagt niður alræðisvöldin og er
orðinn innanríkisráðgjafi keisara; þykir hann hafa borið
mikla gæfu til að lægja hinn mikla óaldarstorm, er þar geys-
aði í fyrra, enda beytti hann jafnt mildi sem hyggindum, en
mildi þekkja Kússar ekki nema af nafni. Milli J>jóðverja og
Frakka ganga ávallt dylgjur og viðsjár, en fjærri fer því, að
Frakkastjórn láti bera á nokkrum ófriðarráðum enn, þó ýmsir
ljósti upp þeim og þeim kvitt um það. Stang ráðherra í
Noregi hefir beðizt lausnar fyrir aldurs sakir, en, að menn
ætla, mest sakir deilu þings og konungs út af setu ráðherr-
anna á stórþinginu, (sem konungur hefir neitað að samþykkja,
en þingið gjört að lögum). Kalla menn þá deilu sprottna af
æsingum þjóðvaldsvina í Noregi. í þeim flokki stendur Sver-
drup fremstur, en margir aðrir garpar fylgja honum dyggi-
lega, t. a. m. blaðamennirnir Berner og Vullum, svo og ekki
sízt þjóðskáldið Björnst. Björnson. Hann er nú kominn
vestur í Ameriku til að halda þar fyrirlestra, sem þar borg-
ast með ærnu fé. Áður hann fór lét hann preuta bók «úr
fyrirlestrum sínum»; er þar í margt djarft orð um hrörnun
konungsvaldsins og ágæti þjóðvaldsins; þykir mótstöðumönn-
um skáldsins lítið gagn standa af hans stjórnfræðisvastri,
enda er það fátítt að jafnmikið skáld, sem hann er, sé jafn-
æstur eins og hann í þeim sökum.
Barnaskólinn á Akranesi hefir nú eignast nýtt og vænt
steinhús, 16 ál. langt en 14 ál. breitt, mest fyrir ötulleik
Hallgríms bónda Jónss. í Guðrúnarkoti, svo og fyrir stór-
gjafir og samskot bæði Akurnesinga sjálfra og annara. Eptir
skýrslu þar um í ísafold, hafa mest gefið til hússins: verzlun
Snæbjarnar forvaldssonar 600 kr., þeir Hallgrímur í Guðrún-
arkoti, porst. kaupm. Guðmundsson og séra J>órður prófastur
í Reykholti, hvor um og yfir 100 kr„ Stefán hreppstjóri á
Hvítanesi 54 kr„ Árni bóndi í Heimaskaga 20 kr„ og svo
aðrir minna. Kennari við skólann í vetur verður hr. J>or-
grímur Guðmundsen frá Litlahrauni.
— Settur málafærslumaður (í stað Jóns landritara) við yf-
rjettinn er J>orst. kanselíráð Jónsson, fyr sýslum. Árnesinga.
Kiddari af Dbr. er orðiun E. 0. Briem sýslumaður, en þeir
dannebrogsmenn bændurnir £>orleifur á Háeyri og Hjálmar á
Brekku í Mjóafirði.
— Maklcy h n f n d. Mannfýla ein á Jótlandi fekk í
6
sér næst., að taka Sigurð að sér, með því að það var í Illuga
þarfir, að faðir Sigurðar hafði farið ferð þá, er varð honum
að bana, og það því fremur, sem Sigurður missti móður sína
skömmu síðar; missir manns hennar, sem hún elskaði meir
en lífið í brjóstinu á sér, og ábyggjur, sem komu af efna-
skorti, höfðu lagt hana í gröfina.
Kjaptaskúmarnir, sem talað höfðu saman um Sigurð
eptir kfrkjuferðina, eins og hér er sagt að framan, höfðu ekki
haft svo rangt, fyrir sér. Að minnsta kosti fór svo, að þegar
tímar liðu fram, þá felldu þau Sigurður og Guðrún hugi
saman, og Illuga gamla var það mjög að skapi. J>egar Sig-
urður var 19 ára og Guðrún 16, þá voru þau trúlofuð með
vitund og vilja föður hennar.
Sigurður hafði þegar frá barnæsku eigi verið hraustbyggð-
ur, og eptir því sem hann eltist, kom það glöggar fram, að
hann mundi ekki verða fær um að ganga að stritvinnu, eins
og bændur almennt gjöra. Jafnan þegar tilrætt varð um það,
sagði Illugi:
«J>ó að það verði ekki mikið, sem til verður eptir mig,
vona eg að Siggi minn þurfi ekki að þræla eins og húðar-
klár, og gauga fram af sér».
J>ess er áður getið að Illugi var forsðngvari og söng
»gömlu lögin». Fóstursonur hans nam þau af honum, með