Þjóðólfur - 01.01.1881, Blaðsíða 1

þJÓÐÓLFUR.
83. ár.
Kostar 3kr (erlendis 4kr.),
borgast fyrir iok ágústmán.
Reykjavík 1. Jan. 1881.
Uppsögn á blaðinu gildir ekki, nema . 'ki„ís
það sé gjört fyrir 1. okt. árinu fyrir. *• Uiao.
Nýjárskveðja 18 81.
Lítið snjófgan’, gulli glæstan, glóa jökulstól;
Morgunroðinn stökkvir stjörnum, stígur nýjárs sól;
Yfir vetrarhauðrið hvíta, hrimgan ís og snjá,
Strauma frosna, stirðnað hafið, starir sólin lág.
Heil að sunnan himindrottning, hækkar geisla braut,
Brosir hún, sem lætur linna langnættisins þraut;
Er í jaka-jötuns dróma jörðin hvílir stirð,
Nýjárskveðju sína sendir sól í morgunkyrð :
Vak þú smáa þjóð í þungum þrautum vetrargeims,
Geisla þér frá Guði ber eg, grami vonarheims,
Árs á morgni læt eg lostið ljóssins fyrsta staf
I þitt hugardjúp, að deyfðar dimman léttist af.
Inn á við í hug og hjarta hverfðu þinni sýn,
Lær að þekkja þína bresti þar til villan dvín,
Lær að þekkja þína krapta, þekkja lær þig sjálf,
Vinna þín án vizku slíkrar verður minni’ enn hálf.
Upp á viö til himins horfðu, hátt er markið sett,
Eptir þekking stefn og stunda, styð svo frelsið rétt,
Annars lánast ei þitt nýja endurreisnar verk,
Fyrir andans fraraför eina fólksins hönd er sterk.
Fram á við! og frelsis neyttu, fámenn sýndu dáð!
Legg þig fram sem lífsins herra lénti krapta ráð!
Verkahring þó hafir smáan hátt í norðurs rann,
Æðri sé þér engin köllun enn að fyJla hann.
Arið nýtt með ást eg signi, yngsta tímans son;
Ljóss á skýi skær hann stendur, skín úr augum von;
Viður mína hönd á himm hefst hans ganga nú,
Foldar böinum gæfu gengi gefi vegferð sú. gt ^
Hið umliðna ár má eiiaust yfir höfuö að tala telja með
tinum beztu árum, sem komið hafa um langan tíma. Tíðar-
,arið fra nýári í fyrra var hið bezta; eptir mildasta vetui
0.m hið blíðasta vor og hagstæðasta sumar. Fiskiatii hér á
^uðurlandi var einhver hinn mesti sem menn muna, og gekk
skur upp í landsteina. Mun víst mega telja, að héðan úi
^xaflóa hafi flutzt út um 24,000 skpd. og er það meira enn
n°kkru sinni áður. |>ó var mestur fiskiafli innfjarða, minna
>1 útnesja og austanfjalls með minsta móti. Á þilskipum var
aflinn að sínu leyti minni. Heyskapur var að öllu samtöldu
Söður og nýting víðast hvar hin bezta. Verzlun hefir gengið
' 'analegu horfi. Á útlendum vörum hefir verðið verið fremur
t átt, en á íslenzkum vörum óvenjulega lágt. Við það hefir að
^ °kkru leytí horfið í sjálft sig, þó að aflinn hafi verið í meira
agi- síðast undanfarin ár liafa fandsmenn haft tals-
. ei'ðan hag af hrossakaupum Englendinga, og munu hafa ver-
l(! fluttir nt hálft annað þúsund hestar. Sauðfjársala til Eng-
Uciinga hefir og verið með mesta móti og munu hafa verið
ö nttar tjl Englands rúmar 10,000 fjár. Heilsufarið á hinu
alJ ‘ðna ari hefir verið allgott, nema hvað síðan í haust hefir
tals'ða b°1Íð á kíghösta á börnnm; þar að auki hefir gengið
sa^Vhert kvef Um Þriggia mánaða tima, og mun það standa í
tQjj^i andi við veðráttuna, sem hefir verið allhörð og kulda-
sem1 - Það sem af er vetrarins, einkum upp á síðkastið, þar
1 desember voru frosthörkur svo miklar, að menn
sem
varG r'J,u “usnmi&ur svo miKiar, ao menn mun
ia annað eins.
síldaÍ!ðaLmerkarÍ fyrirtækÍa Þessa árs skulum vér nefn
Eyfirðinga; barnaskólar hafa fjölgað og komi
út ýmsar nýjar kenslubækur. Af lagasetning er fátt að segja,
þar eð ekki hafa komið út nein mikilsvarðandi fög; frum-
varp til laga um brýr á þjórsá og Ölfusá hefir enn ekki náð
samþykt stjórnarinnar.
Af burtkölluðum merkismönnum nefnum vér Asmund
prófast i Odda, Hallgrím Jónsson prófast á Hólmum og há-
yfirdómara f>órð Jónasson.
Um alpingiskosningar.
I blöðum vorum hafa fyrir skemstu verið talin ýmisleg
afbrigði við kosningarnar, sem gæti haft í för með sér
vefengingu á kosningum, og er það einkennilegt við aðfinn-
ingar þessar, að þær ekki styöjast við neina áleitni, að rýma
burt neinum af hinum kosnu þingmönnum, heldur eru þær
bygðar á kvíðboga fyrir því, að kjörstjórnirnar í nokkrum
kjördæmum ekki hafi gjört skyldu sína, en stofnað hinum
kosnu þingmönnum í óefni og vandræði alimikil.
|>að er ekki úr vegi, að f>jóðólfur hreyfi þessu máli, eins
og það er, þó að vaudi sé úr að ráða. Margir álíta, að hinir
nýju þingmenn ættu að afsala sér kosningu þeirri, er á þá
hefir fallið. f>etta er hæg aðferð til þess að komast úr öllum
vandræðum. Eu oss þykir hún nokkuð hörð aðgöngu. f>ing-
mannaefnin hafa, eptir hinum nýju kosningarlögum, boöið sig
sjálf fiam. Ivjósendur hafa sýnt þeim það traust að kjósa þá,
og Það er orðiu skylda þeirra gagnvart þeim, að mæta á þingi.
Uað er og á ábyrgð kjörstjórnarinnar, að kosningin hafi verið
lögleg og allur undirbúningur hennar lögmætur. Eiga þá hinir
nýkosnu þingmenn að dæma kosningarnar ógildar, eptir að
þeir hafa boðið sig fram og látió kjósa sig ? f>að er í raun
og veiu ekki annað enn að gefa sig út fyrir kjörstjórnirnar, og
taka pólitisk audköf fyrir þeírra syndir, sem þær eiga að bera
ábyrgð fyrir, en þingmennirnir ekki aö líða fyrir. Enginn
getur því ætlast til þess, að þingmenn segi af sér kosningu.
Annað mál er það, að þeir gjöri þaö af eigin hvötum, af því
að þeir sé vissir um, að kosningunum muni veröa hrundið.
jþað er sjálfsagt, að kosniug getur orðið dæmd ólögmæt, þó
að enginn kjósandi beri sig upp undan afbrigðunum. En
kjósendurnir hafa rétt til þess, að senda kærur, eptir að kjör-
fundur hefir verið haldinn. þctta cr aðatatriði mdtsins.
þ>essa réttar ættu þeir að neyta, ef að þeir hafa verið sviptir
síuum pólitiska rétti að kjósa, og vilji ujóta hans, en enginn
getur neytt þá til þess, og þar af leiðir, að menn verða að
Játa sér lynda, þó þeir ekki kjósi og láta það hlutlaust. Við
kærur kæmist málið í enn beinua horf en áður; þá yrði sagt
með fullum sanni, að,réttur þeirra hefði verið fyrir borð bor-
inn. f>á væri ekki hætta fyrir því, að þingið, ef til vill á móti
viija kjósenda eu sökum formgalla, er þeir meta einskis, ó-
nýtti kosningu, sem eptir endurkosningu yrði staðfest. Kjör-
fundir eru ekki svo vel sóttir, að æskilegt sé að ónáöa kjós-
endurna optar en brýna nauðsyn ber til, og hvað á þingið að
gjöra, er það ekki hefir íyrir sér annað en það, sem kjör-
stjórnin hefk látið bóka um það, er fram hefir farið á kjör-
fundi og allir, sem^þar voru, hafa látið sér vel lynda?
f>að gæti hugsast, að stjórnin, sem hefir á hendi allar
framkvæmdir við kosningarnar láti rannsaka, hvernig fram
hati farið. |>að er nefnilega á ábyrgð stjórnarinnar eða kjör-
stjórnanna, að lögleg aðferð hafi verið viðhöfð. Meira að segja,
það væri jafnvel æskilegt, að stjórnin léti rannsaka um af-
brigðin, áður eri næsta þing kemur saman, léti þá, er hafa
vaniækt skyldu sína, verða fyrir sektum (39. gr. kosningar-
1