Þjóðólfur - 17.03.1883, Blaðsíða 2

36
til greina, einkum fjallabaksvegrinn,
sem má víst verða vel fær, ef hann fær
viðgjörð á litlum kafla. Eg er orðinn
nokkuð langorðr um þetta samgöngu-
mál, af því að það er, að minni hyggju,
eitt af helztu velferðarmálum Skaftfell-
inga, en snertir þó jafnframt Múlasýslu-
búa, sem hafa mörg viðskifti við Austr-
Skaftfellinga. þ>ess vegna er það þá
fyrst komið á réttan rekspöl, þegar
það er orðið sameiginlegt áhugamál
Austfirðinga (o: allra íbúa fjórðungsins),
en það verðr miklu síðr, meðan Aust-
firðingafjórðungr er sundrslitinn í stjórn-
legum efnum, og norðrhlutinn fylgir
Norðlendingafjórðungi, en suðrhlutinn
Sunnlendingafjórðungi. þessi sundr-
skifting hefir leitt margt ílt af sér, og
meðal annars alið ríg á milli þessara
tveggja hluta (Múlas. og Skaftafellss.),
svo að Skaftfellingar eru gjarnir á að
tortryggja Múlasýslubúa, en þeim hættir
aftr við að lítilsvirða Skaftfellinga, sem
þeir ávalt telja með Sunnlendingum1,
en kalla Múlasýslurnar einar Austrland,
enda gjöra Skaftfellingar það líka, fog
og er það reyndar ekki mikil furða,
þegar þess er gætt, að Austfirðinga-
fjórðungr er mjög afskektr að lands-
lagi frá meginhluta landsins2 3, en and-
legr sjóndeildarhringr almennings er
jafnan æði takmarkaðr, og flestum hættir
við að líta eingöngu á það, sem næst
liggr, eins og sýnir sig í því, að í Húna-
vatnssýslu og um Vestrland, þar sem
eg þekti til í ungdæmi mínu, voru ekki
aðrir kallaðir Sunnlendingar, en Borg-
firðingar og íbúar Kjalarnesþings, en
Árnesingar og Rangæingar austan-
menn^, og sýslur þeirra taldar til Austr-
lands, jafnvel þótt Árnessýsla sé beint
í suðr frá Húnavatnssýslu, en Aust-
firðingafjórðungr var eins og enginn
væri til.
(Niðrlag í næsta bl.)
OJ afir til bágstaddra á íslandi.
9. þ. m. kom hér gufuskipið „Neptun“
400 tons, fermt 3600 hálfsekkjum af
rúgi og 362 stórböggum af heyi, er
1) J>ótt Múlasýslubúar séu talsvert fremri Skaftfell-
ingum og Sunnlendingum í fjárhirðingu, þá eru þeir
samt ekki búnir að gjöra búskap sinn svo óháðan
veðráttufarinu, að þeim farist að láta eins drembi-
lega og austfirzki brjefritarinn í „Fróða“ í sumar
er leið, sem vildi kenna hirðuleysi Sunnlendinga
um allan fjárfellinn næstliðið vor, en gætti þess
ekki, hvílíkr fjarskalegr veðramunr var fyrir sunn-
an og norðan fjöll vetrinn 1881-82. þar sem sami
höf. er að bregða Sunnlendingum (líkl. helzt Austr-
Skaftfellingum) um hestaprang, þá mætti spyrja hann,
hvort Múlasýslubúar hafi ekki lagt fölur á hesta
Skaftfellinga, og fyrstir komið þeim í það háa
verð, er þeir hafa verið í.
2) þingeyjarsýslur, Múlasýslur og Skaftafellssýsl-
ur eru nærfelt helmfngr landsins að vfðáttu, en f-
búar þessara sýslna eru ekki fjórði hluti lands-
manna, og íbúar Austfirðingafjórðungs ekki fimti
hluti.
3) Svo ramt kveðr að þvi, hvað mönnum er þetta
innrætt, að jafnvel lærðr og mikilhæfr andans maðr
(síra M. J.), sem er Yestfirðingr að ætt og uppruna,
en búsettr á Rangárvöllum, telr sig eiga heima íyr-
ir austan i bréfum sínum til eyflrzka blaðsins
„Fróða“, og liggr þó Rangárvallasýsla fyrir vestan
miðju landsins, og vestar en Eyjafjarðarsýsla.
samskotanefndin í Kmhöfn sendi hing-
að til bágstaddra. Skipið hafði verið
14 daga á leiðinni frá Höfn, þar af
legið 3 daga við Hjaltlandseyjar og
tekið kol.— Góð tíð í Danmörk; hafnir
ólagðar. — Skipið átti að fara norðan
um land, en varð að hleypa hingað til
að gjöra að gufuvélinni og fá kol.
þ>að fór héðan 11. þ. m. áleiðis til
Borðeyrar. þ>ar á það að leggja upp
1200 sekki af rúgnum og 162 hey-
bagga; þaðan á það að fara á Reykj-
arfjörð, leggja þar upp 600 sekki af
rúgi og 80 heybagga ; þaðan til Olafs-
víkr, leggja þar upp 600 sekki og 80
bagga; þaðan til Stykkishólms og leggja
þar upp 1200 sekki og 100 bagga.
— 19. febrúar námu samskotin, sem
komin voru inn til nefndarinnar í Höfn,
299 þúsundum króna.
Frjettir af Snæfcllsnesi,
dags. 19. febr. 1883.
Tíðarfarið hjer hefur verið þennan
mánuð yfir höfuð fremur gott, hagar
optast nógir en óstöðug veðurátt. Bág-
indi eru fremur manna á milli, en hefðu
þó orðið meir tilfinnanleg, hefði ekki
fjársala til Coghills hjálpað, og svo
gjafakornið, þó mörgum hafi fundizt
illa skipt, þar eð ríkismennirnir fengu
næstum því eins mikið og þeir fátæk-
ustu, og sýnir það bezt, hvernig sveita-
stjórnirnar eru vel hugsandi sumstaðar^
bæði ósanngjarnar og eigingjarnar.
Kornlánið Snæfellinga held jeg verði
þeim fremur til falls en viðreisnar,
nema ef landssjóður gæfi það, og það
ætti hann að gjöra. þ>á er verzlunin
eitt meinið Snæfellinga, eins og fyrri,
t. d. mætist núna í Olafsvík hálfpottur
af rommi og 10 pund af fiski, en á
Búðum mætist steinolíupotturinn og
smjörpundið. í Stykkishólmi er nóg
matvara til, en ekki eru kaupmenn
ljúfir á að lána. Að hausti verða sjá-
anleg mestu vandræði fyrir fólki, því
nú er sá litli fjárstofn farinn, vegna
þess að margt af fje var látið á mark-
aðinn í Hólminum í haust, sumt var
látið í ýmsar skuldir, svo sem í leigur
og landskuld, því ekki varð goldið í
vor vegna fellis og málnytumissis, enda
var nú hentast að setja varlega á, því
hey voru með langminsta móti, en ó-
víða komu fram mjög miklar skemdir.
Jarðirnar eru nú víða að leggjast í
eyði, einkum í Kolbeinsstaðahreppi,
þar eru yfir 10, sem engin von er á
að byggist, enda eru jarðeigendur ekki
góðir á að lina afgjöldin við leiguliða
sína. Svo alt verðr nú samtaka að
eyðileggja þetta hjerað: mennirnir,
hallærið og óblíð veðrátt, þvf tún eru
víða stórskemd af grjótfoki og upp-
barin af veðrum. í kring um Jökul-
inn er mjög ískyggilegt vegna fiski-
leysis, sem er og hefir verið núna
undanfarin nokkur missiri, nema í O-
lafsvík. Aftr á mót er háfsgengdin
einlægt að aukast, sem hefir ætíð þótt
óholl, eða jafnvel banvæn fæða, það
sýndi sig líka í fyrra vetr í Staðar-
sveit og Breiðuvík að 5 urðu þar bráð-
kvaddir, og vissu menn, að þeir höfðu
lifað mikinn part eða mest af háfi.
Alþing, sem haldið verðr í sumar, ætti
að taka þessa sýslu sérstaklega til í-
hugunar í tilliti til ástands hennar.
En einkum ættu ekki vorir eigin lands-
menn að gjöra of lítið úr bágindum og
bjargarskorti í mörgum héruðum lands-
ins, og því síðr gjöra þá aftrreka, sem
af mannelsku og meðaumkvun vilja
rétta oss hjálparhönd.
Fjárfækkunin
í suðr- og vestr-umdæmunum.
(Góðfúslega látið J>jöðólfi í té af amtm. í suðr-
og vestr-umd.).
Eftir skýrslum sýslumanna var tala
lausafjárhundraðanna, er greiða átti gjald
af til jafnaðarsjóðanna í suðuramtinu
og vesturamtinu, sú er nú skal greina:
I. í suðuramtinu: haustið haustið
1881 1882
1. í Skaftafellssýslu . 4154 • 2743
2. - Rangárvallasýslu 4858 . 3282
3. - Vestmannaeyjasýslu 111 . 101
4. - Árnessýsu .... 5362 • 3722
5. - Gullbringu-
og Kjósarsýslu 2018 . 1636
6. - Borgarfjarðarsýslu 1767 • 1237
18270 12721
II. í vesturamtinu:
1. í Mýrasýslu .... 2178 • 1295
2. - Snæfellsness- og
Hnappadalssýslu . 1628 • 789
3. - Dalasýslu 2137 . 1198
4. - Barðastrandarsýslu 1488 • 875
5. - Strandasýslu. . . 1428 . 879
6. - ísafjarðarsýslu. . 2IIO • J534
10969 6570
J>annig hefir lausafjártíundin, sem í
báðum ömtunum haustið 1881 var sam-
tals 29239 hundruð, að eins verið 19291
hndr. haustið 1882, það er: minkað
um 9948 hndr. eða um rúman þriðj-
ung (34 pC.). J>essi rýrnun tiundar-
stofnsins hefir í suðramtinu verið 5549
hndr. eða numið rúmum þrem tíundu-
hlutum (30,4 pC.), en í vestramtinu
4399 hndr. eða numið fjórum tíundu
hlutum (40,! pC.). J>egar litið er á
einstakar sýslur, þá hefir í suðramtinu
rýrnunin verið mest í Skaftafellssýslu,
því þar hefir hún numið tveim fimmtu
hlutum eða 40 pC., en þegar Vest-
mannaeyjum er slept, verið minnst í
Gullbringu- og Kjósarsýslu, þar sem hún
hefir að eins numið tæpum einum fimta
hluta (18,9 PC.). Næst Skaftafellssýslu
kemrí suðramtinu Rangárvallasýsla með
32,4 pC., þá Árnessýsla með 30,6 pC.
og Borgarfjarðartýsla með 30 pC.
í vestramtinu hefir rýrnunin verið
mest í Snæfellsness- og Hnappadals-
sýslu og numið 48,5 pC. (48,46 pC.), þá
í Dalasýslu 43,9 pC., þá í Barðastranda-
sýslu 41,2 pC„ þá f Mýrasýslu 40,5, þá
í Strandasýslu 38,4 pC„ þá í ísafjarð-
arsýslu 32 pC.