Þjóðólfur - 22.12.1883, Blaðsíða 3

143
unni, til þess að geta misskilið þessi
orð, þá hefir þó, að því er útl. blöðin
votta, hr. Nellemann orðið bónþægr
Færeyingum, sem ávalt kveina og
klaga yfir meðferðinni á sér hér. þ>eir
sigldu upp hvern fjörð, er þeim sýnd-
ist og sýndu eða afhentu sýslumanni
engin skipsskjöl, en fiskuðu sem fara
gjörði. f>etta vildi sýslumaðr eigi láta
þeim haldast uppi, sem eðlilegt var.
Og þá var hiaupið i Nellemann með
kærurnar. Hlustin þá mjúk á honum
að vanda, og hann kvað hafa látið það
boð út ganga, að Færeyingar þyrftu
ekki að afhenda sýslumanni skipskjöl
sin, og enga tilkynning honum að gjöra.
Nellemann segir, að með orðinu „lög-
reglustjóranuni“ („Politimester" i dönsku
þýðingunni) sé átt við hreppstjóra (!!!)
eins vel og sýslumenn. Jæja! Einu
sinni koma þó hreppstjóratetrin til upp-
hefðai hjá stjórninni, er Nellemann
gjörir þá alla að lögreglustjórum !
Auðvitað sk.ilja ekki allir hreppstjór-
ar okkar, ef til vill færri hlutinn þeirra,
útlend mál, sizt til þeirrar hlítar, að
þeir skilji skipskjöl, enda er enginn
þeirra skyldr að skilja slikt. þ>að gæti
því hæglega komið fyrir, að hrekkjóttr
skipstjóri styngi hreppstjóra, sem ekk-
ert orð skildi í útlendu máli, út bréfi
frá einhverri kærustunni i stað skips-
pappira.
Onnur eins aðferð og þessi sýnist
stefna beinlínis að því, að fara kring
um lög þau, sem þingið hefir nýlega
samið og hr. Nellemann sjálfr undir-
skrifað ásamt með konungi, og sem
hann ætti að hafa æztu umsjón á að
hlýtt sé og í heiðri höfð. Einnig hér
virðist oss full ástæða til fyrir þingið,
að láta skera úr þvi með dómi, hvort
slík framkvæmd eða réttara framkæmd-
arleysi á lögunum sé eigi svo vitaverð,
að það geti varðað hr. Nellemann á-
byrgðar. ,
* *
*
Vér nefndum í upphafi það gjör-
ræði hr. Nellemanns er hann sýniriþess-
um Færeyingamálum, í sambandi við
stöðú hans sem eins í ráðaneyti Est-
rups, sem er orðið svo hvimleitt inni
dönsku þjóð og illa þokkað, að þess
fáu áhangendr fara nú dagfækkandi.
Sumum kann að virðast, sem lítið sam-
band sé þar á milli og að ástæðulaust
sé fyrir oss, að blanda framkomu hr.
Nellemanns gagnvart oss í nokkru
saman við stöðu ráðaneytisins danska
yfir höfuð. — Má vera svo sé. En vér
erum þó eigi svo vissir um það. Við
hverjar nýjar kosningar í Danmörku
missa hægri menn fleiri og færri kjör-
dæmi, er falla í hendr vinstri manna
og annara andvigismanna Estrúps-ráða-
neytisins. þ>að erþví auðsætt, að ráða-
neyti, sem eins og Estrúps hefir ein-
sett sér, að sitja meðan vært er að
völdum í trássi, og óþokka við hávaða
þjóðarinnar, slíku ráðaneyti hlýtr að
vera mjög umhugað um, að halda í
þáu fáu kjördæmi, sem enn fylgja
merkjum þess, og er eðlilegt eða skilj-
anlegt að minnsta kosti, að ráðgjafi í
slíku ráðaneyti sé Ijúfr og fús á að
gjöra tryggum fylgismönnum alt það
til geðs, er hann með góðu móti sér
sér fært. En slíkt kjördæmi eru Fær-
eyjar. f>að mun vart vera til í Dan-
mörku annað kjördæmi, sem svo ein-
huga fylgi Estrúps-stjórn í gegn um
þykt og þunt, sem Færeyjar.
Vér getum því eigi varizt þeim
grun, að fylgi hr. Bærentzens, sem er
blindr áhangandi stjórnarinnar, hafi
mátt sín helzt til mikið hjá hr. Nelle-
mann í máli þessu. — Vér vitum vel,
að hr. Nellemann er sagðr vandaðr og
heiðvirðr maðr, en vér getum eigi að
því gjört, að vér óttumst að ið lang-
varandi flokkadráttastríð hafi blindað
hann hér. Slíkt er mannlegt; en skyld-
an býðr oss engu að síðr, að halda
rétti vorum fram ið ýtrasta gegn ráð-
gjafa vorum.
Annars er alt þetta mál enn einn
nýr vottr þess, að það er örðugt tveim
herrum að þjóna, hagsmunum dansks
kjördæmis og hagsmunum íslands, þar
sem þeir verða hvor öðrum öndverð-
ir.
þ>að er svo margreynt, hve ótækt
það er, að ráðgjafi íslands sé jafnframt
lögstjórnar-ráðherra Danmerkr.
Vér verðum að fd sérstakan ráð-
gfafa ■' ========
Samkvæmt nýlega iföllnum landsyfir-
réttardómi verðr að fara fyrir sátt.anefnd
með mál, sem höfðuð eru samkvæmt
landamerkjalögunum. þ>eir, sem í slík-
um málum þurfa að eiga, gjörðu vel í
að gæta þessa og spara sér þar með
óþarfan málskostnað og frávísun.
Nóttina milli mánudags og þriðjudags
gjörði hér útsynnings-ofsaveðr. Keyrði
stormrinn hafið svo inn í Faxaflóa, að
sjór gekk á land hér hærra en elztu
menna muna. Tók sumstaðar út skip
og braut og^gjörði ýmsar aðrar skemd-
ir, og er þó ekki hvervetna til frétt
enn.
Einar gamli prentari heldr enn á
fram að selja ölföng um messutímann
og láta drekka þau inni hjá sér. Bœj-
arfógetinn hefir nú kallað hann fyrir
í annað sinn út af þessu. Einar gamli
gengr nú á milli þeirra, sem hafa keypt
hjá honum, og reynir að tæla þá til að
gefa sér ósönn vottorð, til að leggja
fram í réttinum.
Eins og kunnugt er, þá er nú loks-
ins búið að brúa Elliðaárnar. Vér
höfum nýlega skoðað brýrnar. Stein-
stöplarnir, sem brýrnar hvila á, virðast
óbilugir og vamdaðir að allri gjörð.
Brýrnar sjálfar (úr timbri) virðast all-
sæmilegar, en grindrnar til hliða eru
ótækar eins og þær eru, og þurfa að-
gjörða þegar í stað. þ>að er svo vítt
á milli rimla í þeim, að ef fjárhópr er
rekinn yfir brýrnar, þá hlýtr féð að
falla út af brúnum og í árnar, ef nokk-
ur þrengsli verða í rekstrinum. Eins
þurfa rimlagrindrnar að ná lengra en
með fram sjálfum trébrúnum ; þær verða
að ná upp fram með brúarsporðunum,
svo að fé hröklist eigi út af þeim.
í inu mikla norðanveðri, er gjörði
í byrjun aprílmánaðar hröktust skipin
„Gylfi“ og „Reykjavikin“ (bæði eign
þeirra Geirs lcaupm. Zoega og Krist-
ins bónda Magnússonar í Engey) til
hafs og misti „Gylfi“ stýrið 25 mílur
útsuðr af Reykjanesi; sjór tók fokku-
stagið og stagsegls-stagið, braut skonn-
ortbómuna og stýrið og tók út vatns-
fötin af þiljunum. Eftir 7 daga hrakn-
ing björguðust skipverjar þó inn hing-
aðáskipinu; bar veðr þá fyrst að landi
og stýrðu svo inn með segiunum. Skip-
stjóri á „Gylfa“ var inn alkunni dugn-
aðarmaðr Markús skipstjóri Bjarnason.
„Reykjavíkin“ misti í sama veðrinu
bátinn og þoldi mikinn hrakning. enda
var veðr ið versta. Skipstjóri á því
skipi var Sigurðr Símonarson (föður-
bróðir Markúsar). — Til menja og
þakkar fyrir dugnað skipstjóranna í
þessum háska hafa eigendr skipanna
gefið Markúsi skipstjóra gullúr með
gullfesti, vandað mjög og inn bezta
grip, en Sigurði skipstjóra 100 kr. í
gulli. — þ>essa þykir vert að geta til
verðugs sóma bæði skipstjórunum og
skipa-eigendunum.
þegar ég kom hingað í miðjum septem-
bermúnuði 1881, tókst ég á hendr fyrir til-
lögur og beiðni prófasts E. Kúld, að reyna til
að fá alla formenn í Óla^svík til að gefa
einn fisk af hverjum róðri til barnaskóla
þess, er lengi hefr verjð fyrirhugað að stofna
hér. Jeg áleit mér óhætt að takast þetta
á hendr. af því að ég þekti menn hér að svo
miklu góðu, að þeir ekki mundu láta sitt
eft-ir liggja, þegar um svo mikið velferðar-
mál þessa héraðs væri að ræða, þó að ég að
hinu leytinu sæi, að sllkt tillag frá þeim fáu
mönnum, sem hér róa, væri næsta lítilfjör-
legr styrkr til slíks fyrirtækis, nema því að
eins að aðalveiðistöðurnar, sem eru í Nes-
hrepp ytri, þar sem um 30 skipa róa bæði
vetr og vor, styrktu fyrirtæki þetta á sama
hátt. En þar eð prófastr hafði ugglausa
von um að geta fengið inu sama framgengt
í Neshrepp ytri, og kvaðst sjálfr mundi
styðja að þessu mikilvæga fyrirtæki, eins
og sér væri unt, þá tók ég fúslega að mér
að fá fiskgjöfinni framgengt í Ölafsvík eins
og að reyna að styrkja stofnun þessa ásann-
an hátt. — Ég ætla eigi hér að útlista,
hversu nauðsynleg og gagnleg barnaskóla-
stofnun væri fyrir báða Neshreppa, því um
það ætla ég þeim að rita, sem hljóta að
vera enn kunnugri inu bágborna mentunar-
ástandi ungmenna hér, heldr er sá tilgangr
minn, með þessum llnum að sýna opinber-
lega inn óllka áhuga beggja hreppanna á
þessu máli.
Meðan Ólafsvíkrbúar einir gáfu stofnun-
inni f fyrra saltfisk fyrir 122 kr. og aðrar
veiðistöður í Neshrepp innri fyrir 9 kr., á-
skotnaðist henni, þrátt fyrir aðgjörðir pró-
fastsins, úr öllum veiðistöðum í Neshrepp
ytri einar 46 kr. í gjafafiskum. Éins og
Olafsvlkrbúar strax voru fúsir á að gefa
þennan eina fisk af róðri, þegar er ég fór
þess á leit í fyrra haust, hafa þeir og sýnt
drenglyndi sitt með því, að halda þessu
fram til þessa dags og inunu eigi gjöra það
endaslept, á meðan ég er hér; fiskgjafir
þeirra frá næstliðnu hausti og vetri munu
nema að verði 2 skpnd. af hörðum saltfiski.
En ég veit eigi til, að Neshreppingar ytri
hafi eftir ina áminstu litlu fiskgjöf í fyrra
vor gefið nókkurn fisk, þrátt fyrir þeirra
góðu og fögru loforð við prófastinn og sókn-
arprestinn.
Auk inna umgetnu fiskgjafa f fyrra og
nú í ár átti stofnun þessi inni við Olafsvíkr-
verzlun frá fyrri tímum, er fyrst var tekið
að hreifa þessu máli, 74 kr., við það bætist
með innkomnum gjöfum og lofoi’ðum frá
Neshrepp innri og þar söfnuðu frá aðkomu-
mönnum um 250 kr.j en frá Neshrepp ytri
að eins rúmar 50/ kr.
Framkvæmda þeirra ogt áhuga á þessu
mikilvæga máli, sem báðir Neshreppar hafa
látið í té, eins og hér að framan er bent á,
finn ég mér, sem hefi haldið fram þessu máli
eftir megni, skylt að geta, Neshrepp ytri
til upphvatningar og eftirdæmis framvegis,
Ólafsvíkrbúum til verðskuldaðs lofs og heið-
urs, og því vil eg biðja yðr, herra ritstjóri,
að ljá línum þessum rúm í blaði yðar.
Ólafsvík 30. apríl 1883.
T. J. Thorgrimsen.
Messur í dómkirkjunni um hátíðirnar,
Aðfangad.hvöld, kvöldsöngr kl. 6 : Séra
Eiríkr Briem.
Jóladagr, hámessa kl. 11 : Séra Helgi
Hálfdánarson.
—»«— (dönsk messa) kl. l^: Dómkirkju-
prestrinn.
Annar í jólum, hámessa kl. 12 : Sami.
Sd. milli jóla og nýárs (kl. 12) : Sami.
Gamlaárskvöld, kvöldsöngr kl. 6: Kandidat
Halldór Jónsson.
Nýársdagr (kl. 12) : Dómkirkjuprestrinn.