Þjóðólfur - 18.08.1884, Blaðsíða 1

Kemr út á laugard.morgna.
Verð árg. (50 arka) 4 kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist fyrir
15. júlí.
PJÓÐÖLFR.
Uppsögn (skrifl.) bundin við
áramót, ógild nema komi til
útg. fyrir I. október.
XXXVI. árg. Reykjavík, Mánudaginn 18. ágúst 1884. Æ 82
Svar til „Suðra“ um kyrkjumál.
í io. tölubl. af öðrum árgangi Suðra
stendr grein með fyrirsögninni: Svar
upp á grein séra Lárusar Halldórssonar í
119. og 120. bl. Fróða.
Áðr en ið eiginlega „svar“ byrjar
eru alllangar inngangshugleiðingar, þar
sem mér meðal annars er brugðið um
útúrsnúning og að ég hafi ekki þann
tilgang með greinum mínum að leiða
sannleikann í ljós í kyrkjumálinu. J>etta
og þvílíkt eru venjuleg vopn annara
eins höfunda eins og Suðra-höfundar-
ins; en mér gjörir það als ekkert, í
hvaða tilgangi hann telr greinir mínar
ritaðar; ætla og, að hver sem ber sam-
an þessa nýju Suðra grein við það, er
ég hef ritað í Nf. og Fróða, muni finna
eigi færri útúrsnúninga, eigi minna af
„hnútukasti“ í henni en í greinum
mínum. Ég ætla að Suðrahöf. muni
vera æfðari enn ég bæði 1 að kasta
hnútum og naga hnútur; ég ætla als
eigi að reyna mig við hann í þeirri
grein, en með fáeinum athugasemdum
skal ég sýna, að þótt hann kunni að
hafa ritað svar sitt í þeim tilgangi að
„leiða sannleikann í ljós“, þá hefir það
gjörsamlega mistekizt, enda virðist
greinin eigi „bera með sér“ neinn slík-
an tilgang.
þ>að má sjá, að höf. hefir gramizt
að ég skyldi gjöra gys að lögfimi hans
1 setningunni: segja sig úr lögum við
lögin nema með nýjum lögurn, en til
að fá þau lög hefir ekkert verið gjört
á löglegan hátt. En hann rangfærir,
þar sem hann segir, að ég hafi
kallað það „djörfung eða réttara að
segja fífldirfsku11 að komast þannig að
orði (eða að „slá um sig“ með lögun-
um). f>að sem ég kallaði djörfung o.
s. frv. var, að' telja þýðmgarlaust að
segja sig úr þjóðkyrkjunni, en jeg tók
skýrt fram í grein minni, að það væri
sitt hvað að ganga úr þjóðkyrkjunni
og „að segja sig úr lögum við lögin“.
Ég get ekki gjört að því, þó Suðri á-
líti það vera ið sama; þann reyk get
ég ekki vaðið með honum, á því
hundavaði get ég ekki farið með hon-
um (svo að ég hafi hans eigin orða-
tiltæki).
fað er annars merkilegt að Suðri,
sem virðist vera ið stjórnhollasta af
blöðum landsins, skuli enn halda fram
annari eins vitleysu eins og þeirri, að
Reyðf. hafi ekki með löglegu móti get-
að sagt sig úr þjóðkirkjunni, og geti
ekki („als ekki“!) heimfært til sin 47.
gr. stjórnarskráarinnar (um óskert
borgaral. réttindi), þar sem hann þó
hlýtr að vita, að ráðgjafi konungs hefir
gefið gagnstæðan úrskurð; eða hefir
hann ekki lesið stjórnartíðindin ?
En þetta er þó ekki merkilegra
heldr en sumt annað í grein Suðra,
t. a. m. þar sem hann vill fræða menn
um, að i 47. gr. stjórnarskráarinnar sé
með orðinu „réttindum11 als eigi áttvið
eignarréttinn! Honum verðr ekki ílt
fyrir hjartanu af öllu, þeim sem hefir
hug til að bjóða lesendum annað eins
og þetta. Mun nokkur telja sig hafa
„Adgang til den fulde Nydelse af
borgerlige og politiske Rettigheder11
(svo að ég hafi orð danska textans, er
Suðri byggir á), ef hann hefir ekki
óskertan eignarrétt?
f>ar þykist Suðri ná sér niðri, er
hann getr komið við setningunni: „Eng-
inn má neins í missa af þjóðlegum eða
borgaralegum peningum o. s. frv.!!!“, er
hann gefr út sem minn skilning á 47.
gr. stjórnarskrárinnar. (Enginn má
neins í missa af þjóðlegum og borgara-
legum réttindum o. s. frv.). Ekki vant-
ar háðsmerkin á eptir þessari klausu;
en því miðr mun flestum öðrum en
Suðra sjálfum finnast hún harðla busa-
leg. Hér lendir saman hjá höf. mis-
skilningi og álappalegum útúrsnúningi.
Misskilningrinn er þar í fólginn, að
hann þykist geta eignað mér þá hugs-
un, að peningar séu réttindi; útúrsnún-
ingrinn kemr fram í því, að þó ég
hefði sagt, áð peningar væru réttindi,
þá gefr það enga heimild til að setja
orðið „peningum11 í stað orðsins „rétt-
indum11 í inni umræddu grein stjórnar-
skráa'rinnar. Eg er höf. samdóma um
að peningar séu ekki réttindi, því síðr
= réttindi eða réttindi, eins og hann
vill láta skiljast að ég hugsi mér
(„Geti nú séra L. eigi skilið annað en
peninga við orðin „þjóðleg og borgara-
leg réttindi o. s. frv.“), með hvaða
rétti getr hver sá séð, sem les orð mín
í Fróða.
Sú hugsun, er ég „vildi gjöra
hlægilega11, var eigi orðin sem Suðri
tilfærir, heldr ályktunin í heild sinni,
sem var þannig: 1. stærri forsetning
(propositio major): enginn má neins í
missa af þjóðl. og borgaralegum rétt-
indum, 2. minni forsetning (propositio
minor): peningar eru ekki réttindi.
Báðar þessar setningar hefir Suðri
rannsakað og réttar fundið, og álítr
því að hann gjöri rétta ályktun með
orðunum: f>eir mega gjarnan missa
peninga sína þessir góðu fríkyrkjumenn.
f>essa ályktun þarf ekki að „gjöra
hlægilega11; hún er hlægileg. En hvað
kemr til að ályktunin verðr röng, þó
báðar forsetningar séu réttar? þ>að
kemr af, að forsetningarnar eru ósam-
kynja; þær þurfa ávalt að vera sam-
kynja, að öðrum kosti stoðar eigi þó
báðar séu réttar út af fyrir sig. Á
þessu vara klaufar sig ekki ætíð, og
búa því stundum til aðrar eins álykt-
anir eins og þessa, er ég lét „vaka
fyrir þessum forvígismönnum þjóð-
kyrkjunnar11.
En þótt peningar séu ekki rétt-
indi, þá eru það réttindi að mega afla
peninga.eiga þá, ráða þeim (atvinnuréttr,
eignarréttr)l, auk þess sem peningar eru
bæði skilyrði fyrir réttindum og nauð-
synlegt meðal til að geta hagnýtt sér
réttindi.
Ég hafði sagt í Fróða, að það
væri ótilhlýðileg takmörkun á eignar-
réttinum, ef menn væru skyldaðir til
að gjöra fjárframlög til félags (í þessu
tilfelli þjóðkyrkjunnar), sem þeir vilja
ekki vera í. þ>essu svarar Suðri með
tvennu móti; fyrst á þann veg, sem ég
hef áðr áminnzt, að í 47. gr. stjórnar-
skráarinnar sé með orðinu „réttindum11
1) Eins ei* t. a. m. atvinna, hjónaband, skóli,
embætti ekki réttindi; en að mega leita sér atvinnu,
ganga í hjónaband, fara i skóla og fá embætti, það
eru réttindi.