Þjóðólfur - 05.02.1886, Page 2

til alþingis i vor benti hr. Nellemann
því á, að hagsmuna Islands hefði þvi
miður ekki verið gætt, svo sem hefði
þurft og stjórnin hefði viljað, af því
að verzlunarsamningurinn við Spán
hefði mætt mótstöðu hjá ríkisþinginu.
Oss er ekki kunnugt um, að þessi
kurteislega ákæra móti þingi Dana
fjelli í frjóvsaman akur á alþingi. Og
það er sannfæring vor, að þegar hr.
Nellemann talar nú um „eining rik-
isins“, og að alþing leitist við að sundra
henni, þá mun þeim orðum hans verða
gefinn jafnlítill gaumur á ríkisþingi
Dana. Þessi tvö þing munu vissu-
lega skilja hvort annað betur, en þau
skilja dómsmálaráðgjafann í Estrups
ráðaneytinu.
Hin konunglega auglýsing brýnir
það fyrir Islendingum, að það sje þeim
til einskis að endurkjósa þá þingmenn,
er sátu á þinginu, sem nú er leyst
upp; því að konungurinn telur það
með öllu ómögulegt, að verða við þeim
óskum, sem fram hafa komið, um
aukið sjálfsforræði. Hr. Nellemann
getur þó að eins talað um þann tíma,
sem hann situr að völdum. Yjer vilj-
um leyfa oss fyrir vort leyti að segja
við Islendinga, að ef menn eru sann-
færðir um, að eitthvert mál sje rjett-
látlegt, þá hætta menn ekki við það,
þótt það mæti mótstöðu frá hálfu
rangsnúins ráðaneytis.
Þessa grein, er vjer lofuðum í síðasta
bl., höfum vjer þýtt orðrjett, til þess að
lesendum Þjóðólfs geti orðið kunnugt
um, hvernig forvígismenn hins frjáls-
lynda ílokks í Danmörku (c: vinstri-
manna) líta á þetta mál, sem er nú
efst á dagskrá hjá oss. Svo sem
kunnugt er, er Morgunblaðið og Poli-
tiken hin merkustu blöð vinstrimanna
í Danmörku. I haust lýsti Politiken
yfir skoðun sinni á stjórnarskrármál-
inu, og var Islendingum mjög með-
mælt. Nú hefur Morgunbl. einn-
ig lýst skýlaust yfir því, að ís-
lendingar ættu að fá allar kröfúr sín-
ar í þessu efni uppfylltar. Þetta er
hið mesta fagnaðarefni fyrir oss í
þessu máli, því að vjer megum eiga
víst, að fá það sjálfsforræði, sem vjer
krefjumst, þegar vinstrimenn komast
til valda í Danmörku; að það verði
sem fyrst, þar til fylgja þeim beztu
óskir Islendinga.
Um verklega búnaöarkennslu
eptir Hermann Jónasarson búfræðing.
—O—
(Niðurl.). Það er skoðun mín, að
það yrði mikið kostnaðarminna, ein-
faldara og affarabetra, að það sje
látið sitja fyrir öðru, að leita þekk-
ingar í búnaði hjer á landi. Landið
á því láni að fagna, að eiga ýmsa á-
gætisbændur, sem stunda mjög vel
búnað sinn; og þótt þessi sje eigi
jafnfær í öllu, þá bætir hinn það upp,
sem annan brestur. Ef vjer hefðum
því almennt jafna þekking og æfing
í hverri grein, er að búnaði lýtur, sem
beztu menn vorir hafa, hver i sinni
grein, þá þyrftum vjer eigi að bera
kinnroða fyrir búnaðarhætti vora, og
eigi að óttast örbirgð og volæði.
Eg býzt við, að menn hvorki vilji,
nje geti neitað þessu, og ef svo er,
þá höfum vjer innlenda bxifræði hjá
einstöku mönnum, þótt hún sje í mol-
um. En vjer verðum að leggja meiri
áherzlu á, að safna þessum molum
saman í eina heild, heldur en fara til
útlanda, til að sækja þangað búfræði
og innleiða hana hjer, þótt það sje
nauðsynlegt jafnframt hinu.
Aðalatvinnuvegur búandi manna
hjer á landi er kvikfjárrækt, einkum
sauðfjárrækt. Það er því mjög nauð-
synlegt að afla sjer þekkingar i því,
sem að henni lýtur. Yíða í Noregi
er lítið um sauðfje, því að sauðfjár-
tala er lítið eitt hærri en fólkstala.
Á sumum stöðum stendur sauðfjárrækt
þar á mjög lágu stigi. En sfeppum
þessu; tökum að eins fyrir þá staði,
sem líklegastir eru; en allt fyrir það,
standa þeir i sumum greinum tæplega
á sporði vorum beztu stöðum; eða að
minnsta kosti hin bezta aðferð þar
getur eigi átt hjer eins vel við, sem
aðferð vorra manna, sem lengst eru
komnir áleiðis. En jeg játa fúslega,
að vjer höfum eigi menn, sem geta
mætt færustu Norðmönnum að því, er
snertir visindalega þekkingu í þess-
ari grein.
Á hinn bóginn standa beztu staðir
vorir á eptir með hestarækt og naut-
griparækt; þó er það einkum að því
er hús þeirra snertir, því að til eru
staðir, þar. sem hirðing er mjög ná-
kvæm; enda eru margar kýr hjer á
landi, sem gjöra mikið betra gagn, en
almennt gjörist í Noregi.
Á þeim stöðum hjer á landi, þar
sem hey er bezt verkað og hirt, er
það engu síður gjört,. en bezt á sjer
stað erlendis.
Þá er að tala um jarðræktina. Það
er óneitanlegt, að þar stöndum vjer á
baki annara; en þó er eigi annað
hægt að segja, en túnrækt sje á sum-
um stöðum í góðu lagi, og haganlega
unnið að sljettun þeirra og framræslu.
Það er því mjög vafasamt, að hún
verði betur lærð í Noregi, en hjer, og
mjög óvíst, að sá lærdómur verði af-
farasælli, þegar lærisveinarnir þurfa
að fara að vinna að túnum hjer á
landi.
Þá eru engar engjaveitur mjög víða
í Noregi; er því óvíst, þó að læri-
sveinarnir verði þau tvö ár, sitt á
hverjum stað, að þeir vinni nokkuð
að þeim.
Yjer þyrftum þvi almennt að læra
þessa verklegu innlendu búfræði, en
svo nefni jeg þá búfræði, sem er að
miklu byggð á reynslu skynsamra
manna, jafnframt vísindalegri þekk-
ingu, sem smátt og smátt hefur slæðzt
inn hjá mönnum, og eins og óafvit-
andi numið staðar, þegar reynslan var
búin að sýna, að hún var rjett, eða
gatátthjer við. En til þess, að menn
geti lært þessa búfræði, verður að leita
uppi hina beztu staði á landinu, og
láta eigi lengur liggja hulu yfir þeim,
heldur leiða aðferð og háttu vorra
beztu búmanna fyrir almennings sjónir.
Jeg vil því benda búnaðarfjelögum
vorum á það, að leita uppi þessa staði,
— að leita uppi hina beztu búmenn
landsins og semja við þá um að taka
til veru svo og svo marga námsmenn,
sem þeir hafa þörf fyrir, með sem
hagkvæmustum kostuni, er hægt væri.
Jafnframt þessu verða búnaðarfjelögin
að útvega pilta í þessa staði, og ráða
hvern og einn af þeim á þann stað,
sem stendur á hæsta stigi í þeirri grein,
sem er á lægsta stigi í heimkynni eða
byggðarlagi piltsins. Pilturn úr þeim