Þjóðólfur - 26.02.1886, Page 1

Kemur út á föstudagsmorgna.
Verö árg. 4 kr. (erlendis 5 kr.).
Borgist fyrir 15. júlí.
ÞJOÐOLFUR
Uppsögn (skrifleg) bundin viö
áramót, ógild nema komi til út-
gefanda fyrir 1. október.
XXXVIII. árg.
Reykjavík, föstudaginn 26. febrúar 1886.
Nr. i).
kSkteleN!
ím* POLITÍK.
öðrum málum, t. a. m. þar sem hann
er allt af að berjast á móti löggilding
nýrra verzlunarstaða.
Þingmannakosningar.
VI.
Tryggvi Ounnarsson.
Það má að nokkru leyti segja sama
um hann, sem H. Kr. Fr. að því, er
stjórnarbótamálið snertir. Reyndar
var Tr. Gr. ekki á þingi 1873, en hann
sat á þingi 1869 og var þá í nefnd-
inni, sem sett var í stjómarbótamál-
inu. Eptir því, sem sjá má af álitum
þeirrar nefndar (Alþt. 1869, II. 258.—
279. bls. og 297.—299. bls.) og orð-
nm Tr. Gr. þá á þinginu (Alþt. 1869,
I. 603.—607. bls.), var hann einbeittup
liðsmaður með því, að Islendingar
fengju sem mest sjálfsforræði. Þá var
hann eindreginn mótstöðumaður þess
stjórnarskrárfrumvarps, sem kom frá
stjórninni, þótt það að sumu leyti sje
frjálslegra (t. a. m. 2. gr.), en stjórn-
arskráin. En í sumar þótt'i honum
breytingar á stj órnarskránni mesta
þarfleysa, og fásinna af þinginu að
fara fram á þær; enda hefur hann hin
síðari ár hallazt mjög að stjórninni
og skoðunum hennar, og gjörzt varn-
armaður hennar, þegar svo hefur bor-
ið undir. Þannig varð hann til að
verja stjórnina fyrir bráðabirgðarlög-
in 16. febr. 1882. Gerði hann það
fyrst í dönsku blaði einu, og síðan
mjög svo kröptuglega á þingi 1883
. (Alþt. 1883, B, 71. d.). Hann var
heldur ekki seinn á sjer á síðasta
þingi að taka malstað landstjórnarinn-
ar í Fensmarksmálinu, er fyrirspurnin
í því máli var rædd. Sakir þessarar
stefnu hans, og sjerstaklega af því, að
hann var á rnóti stjórnarskrárbreyt-
ingum á síðasta þingi, höfum vjer á
móti honum sem þingmanni, og það
því fremur, sem vjer getum heldur
ekki aðhyllzt skoðanir hans í sumum
Endurskoðun stjórnarskrár-
innar.
iii.
Það er alkunnugt, að breytingarnar
á stjórnarskránni mættu nokkrum mót-
mælum á síðasta þingi. Nýlega hefur
eitt norðlenzkt blað, Fróði, einnig
hreyft mótbárum gegn hinni endur-
skoðuðu stjórnarskrá (sjá Fróða 5. jan.
þ. á.). Að vísu er grein þessi allómerki-
leg og alveg samboðin blaðinu, sem
hún hefur birzt í, eins og það er nú
orðið; en samt sem áður er málið
sjálft svo þýðingarmikið, að það ætti
að hugleiða vel þær ástæður, sem koma
fram með og móti.
Framan af er tjeð grein i Fróða
mestmegnis söguleg, en þar sem höf-
undurinn fer að tala um hina endur-
skoðuðu stj órnarskrá, byrjar hann á
því að segja, að hann sje ekki biiinn
að átta sig á stjórnarskrárfrumvarpi
þingsins í sumar og öllum þess pólitisku
veðraskiptum. Samt sem áður fer hann
seinna í greininni að niða frumvarp
þetta. Slíkt er næsta barnalegt, þvi
að það gjöra aldrei aðrir en fáráðling-
ar, að upp kveða nokkurn ákveðinn
dóm um það, sem þoir hafa ekki átt-
að sig á. Dómur höfundarins sýnir
það ljóslega, að hann segir það alveg
satt, að hann hafi ekki áttað sig á
málinu, þvi að hann færir ekki hiua
minnstu sönnun fyrir því, sem hann
segir um frumv., og ekki heldur fyrir
þeim breytingum, sem hann vill fá á
stj ór narskránni.
Ein af aðalástæðunum á síðasta
þingi móti breytingum á stjórnar-
skránni var, að þær væru ekki vilji
landsmanna, að þeir hefðu verið reik-
ulir i þessu máli, eða vaklandi, eins
og Tryggvi Gunnarsson komst svo ís-
lenzkulega að orði (Alþt. 1885, B,
847. d.). I þennan strenginn tekur
nú höf. að greininni í Fróða og segir,
að ,, þar til á Þingvallafundi í sumar
haíi engin rödd, hvað þá heldur al-
menningsrödd látið til sín heyra, er
beðið hafi um landstjóra með slíku
fyrirkomulagi, sem farið er fram á í
frumvarpinu“. Þessi orð höfundarins
eru ekki sönn, þvi að á þingvallafundi
1873 var einmitt farið fram á sams
konar stjórnarfyrirkomulag og einnig
á alþingi sama ár. Það, sem kemur
frá allsherjar þjóðfundi, á ekki að
vera nein rödd eða almenningsrödd
eptir skoðun höfundarins. Hið sama
var og hjartans sannfæring Tryggva
Gunnarssonar á siðasta þingi, því að
hann notaði einmitt Þingvallafundinn
i sumar til að sanna, að hin endur-
skoðaða stjórnarskrá væri ekki vilji
landsmanna! (Alþt. 1885, B, 598.—
599. d.). Það er óskiljanlegt, hvernig
menn fara að geta talað svona. Hvern-
ig á vilji landsmanna að geta komið
jafngreinilega fram, sem á allsherjar
þjóðfundum, eins og Þingvallafund-
irnir 1873 og 1885 voru? A þá voru
kosnir menn sjerstaklega til að ræða
þetta mál, stjórnarbótamálið. Hafa
því á þá verið kosnir náttúrlega þeir
menn, sem höfðu sömu skoðun á þessu
máli, sem kjósendurnir sjálfir.
Auk þess heyrðist að minnsta kosti ein
rödd á þingi 1883 (o: frá Arnlj. Ól.),
er hjelt fram „jarlshugmyndinni“ (Alþt.
1883, B, II. 85. d.).
Yjer höfum áður, í 1. nr. Þjóðólfs
þ. á., talað um þá helztu galla, sem
oss þykja á stjórnarfyrirkomulagi voru,
þ. e. að æðsta stjórn landsins sje land-
inu ökunnug og að hún sitji í Dan-
mörku, 300 mílur frá íslandi. Það
eru þessir miklu gallar, sem lands-
menn hafa jafnan viljað hrinda í lag.
Það hefur jafnan verið aðalatriðið fyrir
mönnum, að fá innlenda og kunnuga
stjórn. I því hafa menn ekki verið
reikulir. Aptur á móti verður þvi