Þjóðólfur - 31.12.1886, Blaðsíða 1

Kemur út & föstudags-
morgna. Verö á.rg. 4 kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist
fyrir lö.júlí.
ÞJÓÐÓLFUR.
Oppsögn (skrifleg) bund-
in við Araraót, ógild nema
komi til útgef, fyrir 1.
október.
XXXYIII. árg. ’ Reykjayík, fðstudaginn 31. desemlber 1886. Nr. 57.
Þeir, sem þekkja skepnur, sem sýna eða
sýnt hafa óvanalega yíirburði til vitsmuna, eða
eitthvað það, sem er einkennilegt og óalgengt.,
eru vinsamlegast beðnir að skrifa sagnir þess-
ar upp, og senda til mín. Og þótt margt hátta-
lag skepna virðist eigi merkilegt, þá óska jeg
samt að fá sagnir um það, ef það er óvanalegt
eða sjerstakt. Enn fremur vil jeg fá að vita,
hver hafi verið eigandi skepnunnar, hvert haíi
verið nafn hennar, kyn, aldur og heimili, og
hvar hún var þegar tilefni sögunnar gjörðist;
því að eptir þvi, sem nánara er frá sagt, er
meiri trygging fyrir að sögurnar sjeu sannar,
sem er áríðandi, ef þær yrðu birtar á prenti,
en það hef jeg í hyggju, ef sögurnar hafa nokk-
Uð til síns ágætis. Um fram allt, verður því
að herma rjett frá, og segja eigi annað en það,
sem enginn vafi liggur á, að sje satt og rjett.—
Loks bið jeg sögumann, að láta mig vita fullt
nafn sitt og heimili. En ef einhver saga þyk-
ir eigi þess verð, að hún sje prentuð, þá skal
nafn sögumanns eigi birt fyrir neinum. Og
sömuleiðis, þótt sagnirnar sjeu prentaðar, skal
höfundar eigi verða getið, ef hann óskar þsss,
nema ef það vitnast síðar, að sagan sje ósönn.
Reykjavík 31. des. 1886.
Hermann Jónasson.
Áriö 1886,
sem kveður oss í dag, hefur flutt oss
ýmsa atburði, er mikilvægir mega telj-
ast fyrir landsmenn og sögu landsins.
Til þeirra má fyrst telja, að opnaður
var hinn fyrsti banki á íslandi, lands-
bankinn, 1. júlí; um ekkert mál hefur
verið jafnmikið ritað og rætt af öllum
almenningi, sem um bankann síðan hann
tók til starfa, með mjög skiptum skoð-
unum, sem öll von var á; hann hefur
8amt mikið verið notaður, því að af
Vinnufje SÍnu [500,000 kr. í seðlum
(5,10, 50 kr.)] kefur liann nú þegar lán-
að út um 350,000 kr.; hann hefur líka
nú í svipinn bætt úr mestu peninga-
þrönginni, enn þessu fje hefur að miklu
leyti verið varið til að borga skuldir
og er aðalorsök til þess það, sem ís-
lendingar yfir höfuð hafa einna tilfinn-
ánlegast mátt kenna á þetta ár, enn
það er verzlunarolagið. Úr því hefur
bankinn enn þá ekkert getað bætt og
getur ekki, meðan hann kemst ekki í
samband við útlenda banka t. d. í Skot-
landi og Kaupmannahöfn, og virðist
það þó vera hið heillavænlegasta og
nauðsynlegasta starf, sem bankinn nú
gæti haft á hendi, að losa menn sem
mest úr ánauð lánsverzlunarinnar, og
verða miðill milli verzlunar íslands við
önnur lönd, þar eð verzlunaraðferð sú,
sem hingað til hefur viðgengizt hjer,
hefur sýnt sjerstakiega þetta ár, að
hún er reglulegt átumein í efnaliag
þjóðarinnar, og jafnskaðleg fyrir kaup-
menn sem bændur, þegar harðæri
koma. Pöntunarfjelögin, sem fjölg-
að liefur þetta ár, hafa að vísu bætt
mikið úr, þótt þau sjeu enn ekki kom-
in í það horf, sem æskilegt væri. Of-
an á harðar skuldakröfur af kaupmanna
hendi og næstum gjörsamleg þrot á lán-
um þetta ár hefur bætzt lágtverð á ís-
lenzkum vörum, einkum þó saltfísknum,
er aldrei hefur áður komizt í jafnlágt
verð hjer (30 kr. sk.pd.), og erlendis
enn þá lægra (liðugar 20 kr.), enda
voru mjög miklar kvartanir yfir illri
verkun á honum, einkum frá Faxaflóa
árið á undan, (sbr. grein W. G-igas í
Fiskeritidende 1886 nr. 2); þetta hef-
ur þó leitt til þess, að þetta ár liefur
verið reynt að koma samtökum á um
að vanda saltfisksverkun (við Faxaflóa)
og verðlaunum lieitið fyrir vandaða
fiskverkun (á ísafirði), en með öðru móti
þykja engin líkindi til að íslenzkur salt-
fiskur haldist sem verzlunarvara á Spáni,
enn undir því er verðið komið að
miklu leyti. Það er þó dálítil bót við
böli, að þetta ár má kallazt fiskiár í
góðu meðallagi. Að öðru leyti liefur
árferðið verið mjög óhagstætt, enda
lá hafís optast við land frá því í marz
og fram í ágúst; veturinn var snjóasamur,
vorið með löngum og hörðum kulda-
köstum og ofan á tilfinnanlegan gras-
brest sumstaðar var sumarið mesta ó-
þurkasumar, sem komið hefur langa
lengi, um allt land nema helzt í Rang-
árvalla-, Árness-, G-ullbr,- og Kjósar-
sýslum; haustið bætti úr, og hefur ver-
ið vel látið yfir því hvervetna og vetr-
inum allt til þessa. Þó að svonaáraði
illa um veturinn og vorið, voru þó hey-
þrot eigi mjög mikil og eigi getið fellis
á skepnum, nema í Ólafsfirði, og dálít-
ils í Fljótum og Hegranesi. Skepnum
var mjög fækkað um haustið, og er því
hagur manna almennt mjög ískyggileg-
ur, því að allmargar sýslur hafa orðið
að taka hallœrislán (Gullbringu- og
Kjósarsýsla, Mýrasýsla, Snæfellsness-
sýsla, Strandasýsla og Húnavatnssýsla)
eða fá uppgjöf á vaxtagreiðslu af hall-
ærislánum (Skagafjarðarsýsla, Dala-
sýsla). Munaðarvörukaup liafa líka far-
ið minkandi að mun, einkum vínkaup;
að því hafa og nokkuð stutt bindindis-
fjelögin, er töluvert hafa eflzt þetta ár,
sjerstaklega Good-Templars-reglan. Á
þessu ári varð einnig sá merkisatburð-
ur, að hið fyrsta aukaþing var haldið,
þar sem samþykkt var með öllum þorra
atkvæða stjórnarskrárbreytingar þær ó-
breyttar, er samþykktar höfðu verið ár-
ið áður, og við undirbúning undir kosn-
ingarnar til aukaþingsins hafði ljóslega
sýnt sig sá vilji meginþorra lands-
manna, jafnframt því sem kjörfundir voru
betur sóttir nú yfir höfuð enn nokkru
sinni áður.
Sálmabókina nyju má óhætt telja
þá langþýðingarmestu og mikilvægustu
bók, sem út hefur komið á þessu ári.
Annars hefur lítið verið um bókaútgáf-
ur, en blöðin urðu því fleiri nú, er 4
bættust við þetta ár og eitt þeirra
á ísafirði, þar sem aldrei hefur verið
prentsmiðja fyr.
Allmörg slys hafa orðið, þó ekkert
stórvægilegt, nema mannskaðinn lijer
í Reykjavík 30. f. m., og engar sóttir
gengið. Milli 400 og 500 manns flutt-