Þjóðólfur - 04.03.1887, Blaðsíða 1

Kemur flt fl föstudags-
morgna. Verö árg. 4 kr.
(erlendls 5 kr.). Borgist
fyrir 15. júll.
ÞJOÐOLFUR.
Uppsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXIX. árg. , Reykjavík, fostudaginn 4. marz 1887. Nr. 9.
Omerkingurinn úr Grímsnesinu.
Það er fjarri skapi mínu, að eiga
orðakast við j>á menn, sem skríða í
skuggamim og ekki þora eða vilja segja
til nafns síns. Jeg hefði því lielzt
viljað komast hjá því — þrátt fyrir
allar spurningarnar — að svara liinu
„snarphugsunarrjetta meistarastykki11,
er stendur í Þjóðólfi Nr. 53 og 54 með
fyrirsögninni: „Um sameining Klaust-
Urhóla- og Mosfellsprestakalla (úr Gríms-
nesi)“. Þetta meistarstykki er að öðru
leyti ómerkt. Það er nafnlaust, og er
það eitt með öðru, sem er „einkennilegt
Og það afareinkennilegt“ fyrir viðkom-
andi persónu. Skyldi höfundpersónan
álíta, að það „hefði með sjer stefnu
hinna frjálsustu landa heimsins11, að
senda nafnlausar deilugreinir í dag-
blöðin? En af því að mcð greininni
er gjörð tilraun til þess að misskilja
orð mín og færa þau á hinn verra veg,
og af því að ekki er víst að allir les-
endur Þjóðólfs hafi alþingistíðindin, svo
að þeir geti sjálfir sjeð, hversu óhlut-
drægar ályktanir eru dregnar út úr
orðum mínum með áminnstri grein -—
þá vil jeg leyfa mjer að fara um liann
hokkrum orðum.
Höf.1 gjörir sjer tyrst og fremst mik-
inn mat úr því, að mjer varð það á,
nð segja, að „það væri leitt að þing
nptir þing skuli vera að káka við
þessi prestakallalög11. Út, úrþessuhár-
togar höf. niður langan lopa og hringir
hann síðan upp með mörgum spurning-
armerkjum, til þess að gjöra liann dá-
lítið hreifilegri og meístaralegri og láta
sJá, að lijer sje karl, sem kunni að
^otta sig og snúa sig út af þvi, þó
a,j hann spynni öfugan skilning út úr
1) Undir neðanmálsgi1. við greinina stend-
ar þetta Höf. Hvaða genus það er eða hvort
það er einhnf. eða fleirhöf. verður eigi sjeð, en
)6g held hinu fyrra. A, J.
orðunum. Allir skynsamir menn, sem
mcð athygli lesa orð mín í Alþt., 1886 B
35, munu sjá, að höfundurinn gjörir það
vísvitandi, að misskilja þau og toga
út úr þeim aðra meiningu eu í þeim
liggur. Það eru fleiri enjeg, sem ekki
haf'a fellt sig við þessar brauðabreyt-
ingar aptur og aptur, „þetta endalaúsa
breytingakák11, eins og annar þingmað-
ur sagði í sumar (S. St., Alþt. 1886,
B. 41). Margir okkar mestu og snjöll-
ustu þingmenn hafa látið sömu skoðun
í ljósi, sem liggur í þessum umgetnu
orðum mínum, t. a. m. í Alþt. 1883,
B. 165: „Jeg er sannfærður um, að
þegar farið verður að lesa þingtíðindin
um þetta mál, þá segir margur eins
og Axél Oxenstjerne sagði: „Ordinant
reordinant, sed tamen sine ordine
vivunt, (þeir skipa og skipa upp aptur
og lifa þó skipunarlaust)“ (Gr. Th.).
„Nokkrir hafa talað í þá átt, að óheppi-
legt væri, að hringla með þetta mál
á hverju þingi og þessum mönnum er
jeg samdóma11 (S.st. 167. dálki E. K).
„Jeg er einn af þeim mönnum, sem
álít lögin frá 27. febr. 1880 svo illa
úr garði gjörð, að þau verði ekki
bætt með smábreytingum svo viðun-
andi sje. Jeg segi enn eins og jeg hef
áður sagt, að þau sjeu á sandi byggð
og vona þau standi feigum fótum“ (S.st.
197. d.. B. Sv.). „Jeg álítnauðsynlegt
og í því efni undirskrifa jeg það, sem
2. þm. Nm. (B. Sv.) sagði, að það kæmi
tillögur frá fleiri söfnuðum í einu, en
ekki svona einlægur tíningur og smá-
breytingar, á hverju þingi“ (S.st. 198.
d. A. Ó.).
Jeg vil alvarlega ráða þd. frá, að
gjöra miklar smábreytingar gagnstætt
þeim lögum, sem núeru komiu út (Heyr!)“
(S.st. 199.d., J. G.)
„Það er viðurhl utamikið að vera að
gera allt einar smábreytingar, þar sem
full ástæða virðist til að endurskoða
öll lögin í heild sinni; það væri því
nær að safna skýrslum og reyna að
endurskoða öll lögin í einu“ (S.st. 204.
d., Gr. Th.).
„Það er eigi til neins að taka presta-
kallalögin fyrir í smápörtum; jeg er
nú orðinn sannfærður um, að þurfa
muni að taka prestakallalögin frá 27.
febr. 1880 fyrir í heild sinni og gjöra
á þeim algjörða endurbót" (S.st. 208. d.,
Þk. Bj.).
Jeg vona að höf. skilji orð þessara
manna, þó að hann þykist ekki skilja
min orð. Hann þykist þó sjálfur vilja
fá „viðunanleg og varanleg . . . og góð
prestakallalög með tímanumu, en það
er svo að sjá, sem það sje með þeim
tima, þegar „vaknandi og vaxandi á-
liugi almennings“ og „ný reynsla
og ný eptirtekt láta ekki heyra til
sín“.
Þá bregður höf. mjer um það, aðjeg
sje að hugsa um „að hafa til embætti
handa hverjum þeim manni, sem út-
skrifast af prestaskólanum11. En þetta
er hinn mesti misskilningur. Jeg hef
aldrei um það liugsað. Þingmaðurinn,
sem talaði mest á undan mjer hafði
sagt: „prestaköllin eru þó nógu mörg
enn, þar sem yfir 20 þeirra eru óveitt,
sem enginn sækir um"1. Þessi orð
gáfu tilefni til þess, að jeg benti á að
undanförnu hefði fremur fáir gengið á
prestaskólann, en nú færi aðsóknin þar
vaxandi og þætti mjer því athugavert
o: athugaverð sú ástæða, að fækka
prestaköllunum fyrir það, þótt þau væru
nú mörg laus og hefðu sum lengi stað-
ið óveitt, þegar prestefnunum fjölgaði
svo mjög, og „á liinn bóginn11 væri það
athugavert vegna alþýðumenntunarinn-
1) Hvernig skilur höf. þessi orð. Skyldi
hann ekki hafa snúið upp á þau, hefðu þau
verið eptir mótmælanda en ekki meðmælanda
sameiningarinnar. Til hvers eru prestaköllin
nógu m'órg enn? A. J.