Þjóðólfur - 15.04.1887, Síða 1

Kemur út & íöstudags-
morgna. Verö árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr.). Borgist
fyrir 15.júll.
ÞJÓÐÓLFUR.
Uppsögn (skrifleg) bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgef. fyrir 1.
október.
XXXIX. árg.
Endurskoðun stjórnarskrárinnar.
----ooo-----
Það fer nú innan skamms að líða að
þeim tíma. er þingmenn fara að halda
fundi með kjósendum sínum til undir-
búnings þeim málum, sem líkindi eru
til að komi fyrir næsta þing. Munu
allir þingmenn meðal annars ráðgast
við kjósendur sína um, hvort næsta þing
eigi að taka stjórnarskrármálið fyrir
Kð nýju, og hvernig það eigi að gera
Það. — Það kunna nú að vera nokkr-
ir, sem vilja eigi láta næsta þing fást
heitt við þetta mál, en þó vonum vjer,
að allur þorri landsmanna verði nú
sem fyr samliuga og vilji, að næsta
þing lialdi þessu máli áfram. Það hof-
ur verið aptur og aptur sýnt fram á,
hve nauðsynlegt oss væri að fá inn-
lenda stjórn. Ástæðurnar, sem komið
kafa fram á móti bæði frá hálfu stjórn-
Krinnar og fylgifiskum hennar, eru
Þarghraktar. Þetta er öllum ljóst, sem
hokkuð hugsa um þetta mál. Mótstöðu-
öiennirnir munu að vísu reyna að telja
toönnum hughvarf með því að segja, að
árangurslaust sje að halda málinu á-
frain, þar sem svo skýr svör eru kom-
ih frá konungi, að ekkert fáist, en
Þóti slíku nægir að benda á reynslu
v°r íslendinga. Þegar lagt var út í
hina fyrri stjórnarbaráttu, voru minni
iikur til að haf'a nokkuð upp úr lienni
en nú eru til að fá kröfum vorum
fullnægt. Þá stjórnarbót, sem vjer liöf-
hm fengið, höfum vjer fengið fyrir bar-
^tu, og þannig getum vjer eigi fengið
1)(jt á stjórnarfyrirkomulagi Voru nema
ÍVíir baráttu og fylgi. Svo mikið ætti
reynsla vor og reynsla annara þjóða
1 liku efni að hafa kennt oss. — Það
er að vísu satt, að miklar líkur eru
eigi til að mikið fáist, meðan hægri
't'anna stjórn situr við stýrið í Dan-
J^Örku, en það getur eigi orðið um ald-
r og æfi þvert ofan í vilja megin-
ík, föstudaginn 15. apríl 1887.
þorra hinnar dönsku þjóðar. Einhvern
tima komast vinstri menn þar í stjórn-
ina, og þess þarf ef til vill skemur að
bíða, en margur hyggur, en þá er áríð-
andi, að allt sje vel undirbúið frá vorri
hálfu, því að óvíst er, hvernig flokka-
skipun yrði þá í Danmörku og jafnvel
óvíst, hversu vinstri menn sætu lengi
við stýrið fyrst framan af.
Ef vjer hættum nú á miðri leið við
þetta mál, hlytu allir út í frá að skoða
viðleitni vora síðastliðin ár semalvöru-
leysi. Vjer mundum með því rýra á-
lit vort í augum annara þjóða, sem
hafa veitt oss liðsyrði í þessu máli. —
Það mundi verða málstað vorum til ó-
metanlegs hnekkis.
Þegar um hitt er að ræða, hvernig
næsta þing á að snúa sjer í þessu máli,
liggur beinast við að halda sjer við
stjórnarskrárfrumvarpið frá síðustu þing-
um, en þó geta komið þau atvik, að
hyggilegt sje að breyta því að ein-
hverju leyti. Ef einhver boð til sam-
komulags kæmu t. a. m. frá stjórninni,
gætu þau verið þannig löguð, að ísjár-
vert væri að ganga alveg fram hjá
þeim. En það þarf nú líklegast ekki
að gera ráð fyrir því. Það væri held-
ur ekkert á móti því, að gera breyt-
ingar á þeim stöðum í frumvarpinu,
þar sem mótstöðumennirnir hafa fund-
ið það að því, að það væri óljóslega
orðað og að það breytti stöðulögunum,
án þess að til þess væri ætlað og án
þess að svo sje í raun og veru. — Það
væri t. a. m. ekkert á móti því, að
bæta orðinu „siglingar“ inn í upptaln-
ing sjerstöku málanna; sömuleiðis að
orða þannig ákvæðið um stöðu hæsta-
rjettar, að hngum misskilningi geti
valdið, að liann hefði sama verksvið í
íslenzkum málum sem nú. Þessar og
þvílíkar breytingar væri rjett að gera,
úr því að nú er komið, sem kunnugt
er, að synjað hefur verið staðfestingar
Nr. 16.
á frumvarpinu, — ekki svo mjög af
því, að oss flnnist breytinganna bein-
línis þörf, sem til þess að svipta mót-
stöðumennina þeim vopnum, sem þeir
hafa búið sjer til úr þessum stöðum
frumvarpsins.
En þá er kostnaðurinn við aukaþing.
Sú mótbára mun nú bergmála frá mót-
stöðumönnunum í von um að einhver
hneigist að henni. Það er aðvísusatt,
að aukaþingin verða kostnaðarauki fyr-
ir landssjóð, en hvort þau verða það
fyrir landið í heild sinni er vafasamt,
eða oss er öllu heldur nær að lialda,
að svo muni eigi verða, því að í fyrsta
lagi gengur minnst af peningunum til
þingkostnaðar út úr landinu, og í öðru
lagi geta aukaþingin unnið margt ann-
að þarflegt, sem gæti meir en vegið
upp á móti kostnaðinum, enda hefur
það verið skoðun margra merkra
manna, að ómissandi væri, að alþingi
kæmi saman hvert ár. Þá gæti þing-
ið meðal annars miklu betur en ella
beitt valdi sínu til eptirlits með að-
gjörðum landstjórnarinnar, sem er ann-
að aðalstarf þingsins og engu minna
áríðandi en löggjafarstörfin. Aðgjörðir
landstjórnarinnar hafa eigi jafnan ver-
ið og munu eigi verða í því lagi, að
ekki þurfl að hafa vakandi auga á
þeim. Það sýnir Fensmarkshneykslið
og annað engu minna hneyksli, að
landsjóð vantar nú af tekjum Arnar-
stapa- og Skógarstrandarumboðs rúmar
11000 kr.
Þetta eina aukaþing, sem háð hefur
verið, sinnti ýmsu fleiru, en stjórnar-
skrármálinu. Það samdi ýms lög; hafa
nú 4 þeirra náð staðfestingu konungs.
Það rannsakaði Fensmarksmálið og
undirbjó það þannig undir næsta þing.
Það hreyfði við aðgjörðumhankastjórn-
arinnar. Hafði það talsverðan árang-
ur, að vísu minni en til var ætlazt.
Það ætti þannig að vera öllum ljóst,