Þjóðólfur - 21.09.1888, Blaðsíða 3

175

hef sjálfur sagt, en ekki einhverjir
aðrir. Eeykjavík. 15. sept. 1888.
Páll Briem.
* *
*
Ath. Það er ýmislegl fleira, sem er
mjög athugavert við brjefin hjeðan í Dag-
hlaðinu, sem Þjóðólfur ætlar að taka til
meðferðar við fyrstu hentugleika. Ritstj.
Heykjavík, 21. sept. 1888.
Fensmarksmálið. Eins og menn muna,
fal síðasta alþingi forseta neðri deildar,
Jóni Sigurðssyni á Gautlöndum, að útvega
málfærslumann til að sækja málið út af
vanskilum Fensmarks á hendur ráðgjafan-
um og veita honum umboð til þess, og voru
veittar 5000 kr. í fjárlögunum til máls-
höfðunarinnar. Þegar Jón Sigurðsson kom
hingað suður í sumar, fór hann í brjefi 18.
ág. þess á leit við landshöfðingja, að Iiann
ávísaði yfirrjettarmálfærslum. Páli Briem
2000 kr. úr landssjöði til málshöfðun-
arinnar, en landshöfðingi hefur neitað því,
af því að eigi væri kunnugt, að málið væri
höfðað, enda mundi slikur málskostnaður
eigi verða greiddur úr landssjóði, „nema
eptir sundurliðuðum úrskurðuðum reikn.“
(Stj.tíð.), þvert ofan í svolátandi yfirlýsingu
landshöfðingja á síðasta alþingi: „Það er
ástæðulaus tortryggni við stjórnina, að ætla,
að hún sje mótfatlin þessari málssókn.
Henni er alveg sama, þó þingið höfði mát
út af skuld Fensmarks . . . Jeg ímynda
mjer, að stjórnin lia.fi alls ekkert á móti
því, að ávísa sjálf málskostnaðinum, hvort
sem höfða skyldi mál gegn ráðgjafanum,
dánarbúum hinna fyrverandi landhöfðingja
eða mjer“ (Alþt. 1877, B, 1168,—69. d.)
og „Það er yfirsjón hjá flutningsmönnun-
um, að skora eigi á landsstjórnina, að borga
út það fje, sem málssóknin útheimtir, því
það ímynda jeg mjer, að hún mundi gjöra,
ef hún fengi áskorun um það, en það er
eigi von, að hún gjöri það, þegar þingið
gefur lienni ekkert undir fótinn með það“
(Alþt. 1887, A, 743. d.). En þingið gcrði
meir en gefa henni undir fótinn með það,
þar sem það veitti fje til þess i fjárlög-
unum.
Lady Bcrtlia, gufuskip til Knudsens kaupmauns,
sem kom hingað 30. f. m. (sjá 42. tbl.) og fórtil Borðeyrar,
rak sig 5. þ. m. á sker á Húnaflóa á móts við Yatnsnes-
tá á leiðinni frá Boröeyri til Sauðárskróks, braut stýrið,
varð að snúa aptur inn á Borðeyii og komst þangað s. d.
með því að stýra með seglum. Þar situr það enn og verð-
ur líklega að bíða þar þess, að skip komi frá Englanditil
að sækja það.
Sýslumaðurinn í Suðurmúlasýslu hefur nýiega
verið kærður fyrir landshöfðingja og þungar sakir born-
ar á hann. Að svo stöddu skulum vjer þó eigi fara frek-
ar út í það, fyr en vjer sjáum, hvernig landshöfðingi tek-
ur í máliö. »
Maiuislát. 12. þ. m. andaðist að Elliöavatni Sæmund-
ur Sœmundsson, sem bjó þar síðustu búskaparár sín til
vorsins 1887, og nú var þar búlaus, rúmlega sextugur, vand-
aðnr maður og merkisbóndi.
Auglýsingar.
í aamfeldu máli meD smáletri kostar 2 a. (þakkaáv. 3 a.)
hvert orð 15 stafa freltast; m. öðru letri eða setning,
1 kr. fyrir þumlung dálks-lengdar. Borgun út ( hönd.
Ómerkt apturmastur með segli og reiða, kútur
merktur: „Stapalcot K. L.“, íramsprit, hlunnar og
austurtrog hefur rekið af sjó i Presthúsum á Kjal-
arnesi. Eigandi vitji þess þangað til undirskrif-
aðs gegn borgun fyrir þessa auglýsingu og annan
áfallinn kostnað.
Þorsteinn Helgason. 393
Tlie Icelandic Trading Company (Lim.).
Með þvi, að mjer er af rjettum hlutað-
eigendum falið á hendur urnboð það, er
þeir herrar Franz Siemsen syslumaður og
Ounnlaugur E. Briem verzlunarstjbri hafa
áður liajt til að ganga eptir skuldum hjer
á landi fyrir nefnt verslunarfjelag, er rak
verslun hjer í bænum (í Glasgow) fyrir
nokkrum árum undir forstöðu Eggerts
Ounnarssonar, þá er hjer með skorað á
alla þá, er slíkar skuldir eiga að lúka, að
greiða þœr hið bráðasta annaðhvort til mín
sjálfs eða lierra cand. jur. Haimesar Haf-
steins, sem jeg hefi beðið fyrir að Vóqsækja
tafarlaust livern þann, er ekki sinnirþess-
ari áskorun.
Reykjavík. 8. sept. 1888.
John Coghill. 394
Ilið kouunglega
oktroj er a ða ábyrgðarfj e 1 a g
tekur í ábyrgð hús, alls konar vörur og innanhúss
muni fyrir lægsta endurgjald. Afgreiðsla í J. P.
T. Brydes versluu í Keykjavík. 395
156
of afskekkt jijóð, til þess sjálfír að geta útbreitt liina
nýju list sína. Til þess þurfti þjóð, sem gat sótt dýr-
gripinn til Indlands og flutt hann til vestlægari landa.
Og þessi þjóð voru Arabar.
Um lok 8. aldar, eptir að hið múhamedanska ríki
var komið á fastan fót, fóru Arabar að stunda stærð-
fræði og stjörnufræði; arabiskir stjörnufræðingar ferðuð-
ust þá um Indland, lærðu talnaletur Indverja og fluttu
með sjer þekkingu á því fyrst til Bagdað. Sá, sem
mest gekkst fyrir útbreiðslu þessarar nýju listar meðal
Araba, var arabiskur maður og lijet Múhammeð ben
Musa Alchevarismi; á latínu var liann nefndur Algorit-
mus. Af því nafni var dregið orðið Algoritme, sem hin
indverska tölvísi var síðan nefnd í Evrópu, og Algorit-
nnkar, sem þeir voru kallaðir, er hana stunduðu. Með
Aröbum komst reikningslist Indverja til Spánar og það-
an út um önnur lönd Evrópu, þó eigi fyr en eptir harða
baráttu, sem Algoritmikarnir urðu að heyja við þá, sem
vildu ekki hætta við rómversku reikningsaðferðina og
skoðuðu núllið verk djófulsins, af því að þeir gátu ekki
skilið í því, að mögulegt væri að reikna nokkuð, sem'
í raun og veru væri rjett, með staf, sem í sjálfum sjer
táknaði ekkert. En fýrir elju og ástundun lærðra gáfu-
manna, þar á meðal einkum Leónardos frá Pisa um ár-
ið 1200, heppnaðist þó smá saman að koma núllinu í
153
grundvallar fyrir töluorðamyndaninni. Út frá þessu sjón-
armiði hefur samlagningarreglan myndast. Hið mest
þekkta dæmi um hana eru rómversku tölurnar, þarsem
tölustafirinr fyrir einn, tíu og hundrað eru endurteknir
til að tákna hærri tölur, (þannig I, II. III; X, XX,
XXX ; C, CC, CCC). í’’yrir stuttleika sakir voru einn-
ig tölurnar fyrir 5, 50 og 500 notaðar með frádragn-
jngu til að tákna 4, 40 og 400 (þannig IV, XL, CD)-
Hinn verulegasti munur á rómverskum tölum og vorum
tölum er því, að t. d. tölustafurinri 5 getur, allt eptir
því i hverju sæti hann er, táknað 5, 50, 500 o. s. frv.,
þar sem aptur á móti rómverska talan V jafnan tákn-
ar 5, hvar sem hún stendur í uppskrifuðum tölum.
Samlagningarregluna við höfðu auk Eómverja einn-
ig Grikkir fyrir daga Periklesar, Fönisíumenn og Gyð-
ingar. Hjá Grikkjum kemur eptir samlagningarregluna
stafrofsreglan, sem er apturför að því leyti, að þótt talna-
táknanirnar með henni sjeu stuttar, þá verður allur reikn-
ingur erfiðari með þeim. Mikla framför frá þessum
tveim nefndu reglum, má telja margföldunarregluna, þar
sem talan var skrifuð, eins og hún var töluð. Til þess
að skrifa 1888 þurfti þá 7 tölustafi, hvern við hliðina
á öðrum, einn fyrir töluna 1, einn fyrir þúsund, einn
fyrir 8, einn fyrir hundrað, einn fyrir 8, einn fyrir tíu
og loks aptur einn fyrir 8. Þessari reglu var þó hvergi