Þjóðólfur - 08.02.1889, Page 1

Kemur út á föstudags-
morgna. Yerö árg. (60
arka) 4 kr. (erlendis 5 kr.).
Borgist fyrir 15. júll.
ÞJÓÐÓLFUR
Uppsögn skrifleg, bund-
in viö áramót, ógild nema
komi til útgefanda fyr-
ir 1. október.
XLI. árg.
Reyk,jaTÍk fostudaginn 8. febr. 1889.
Nr. 7.
Bókaverslun Kr. Ó. Þorgríms-
sonar selur Helgapostillu innhefta
meö mynd fyrir aö eins 3 kr. (áð-
ur 6 kr.). 598
Helga-Postilla.
lieft 3kr.; í velsltu handi gyltu4kr.;
í alskinni, ifylt, 4 kr. 50 au. og- 5 kr.
Sigf. Eymundssomy Bókverslun. 40
Horfurnar í stjórnarskrármálinu.
Frj ettar i tararnir til hægri blaðanna í
Danmörku skrifuðu, að það hefði ein-
göngu verið endurskoðunarmenn stjórn-
arskrárinnar, sem hefðu haldið fund með
sjer á Þingvöllum í sumar. Vjer getum
eigi sagt annað um þetta, en spurt:
„Hvers vegna er verið að bera fram ó-
sannindi við Dani og blekkja þá?“
Frj ettaritararnir vita þó, að allir lands-
menn tóku þátt í kosningum til Þing-
vallafundarins. Einum mótstöðumannin-
um heppnaðist að ná kosningu. Svo ekki
sje farið lengra, en til kosningarfundar-
ins hjer í Reykjavik, þá boðaði alþing-
ismaður bæjarins til funda,rins og setti
hann. Nei, það voru allir landsmenn,
sem sendu fulltrim sína til Þingvalla-
fundarins, og þeir tóku meiri þátt í kosn-
ingunum, en þeír hafa nokkru sinni áð-
ur gjört í kosningum til alþingis.
Yfirgnæfandi hluti landsmanna vill fá
breytingu á stjórnarskránni í líka stefnu
og haldið hefur verið fram á síðustu al-
þingum. En nokkrir eru á móti. Og
hverjir eru þeir? Tryggvi Gunnarsson
segir: „Embættismennirnir!“ En þetta
er einnig blekking. Það þarf eigi lengra
að fara en til Þingvallafundarins. Þar
mæta sem fulltrúar 11 embættismenn og
þeir eru allir með stjórnarskrármálinu.
Vjer höfum viljað taka þetta skýrt og
ljóst fram til þess, að menn skyldu eigi
láta blekkingar þessar leiða sig á glap-
stigu, eins og lýsir sjer i því, ef menn
ætla sjer að bera saman stjórnarbarátt-
una við deilurnar milli hægri manna og
vinstri manna í Danmörkn. Þar var að
ræða um flokksmál. En í stjórnarskrár-
málinu er allt öðru vísi ástatt, því að
það getur aldrei myndast neinn flokkur
hjer á landi, sem skrifar á merki sitt:
„Aldrei innlend stjórn á íslandi“.
Til þess, að sanna þetta, þarf ekki
nema að minna menn á, að allir mót-
stöðumennirnir i stjórnarskrármálinu segj-
ast sjálfir vilja hafa innlenda stjórn. Blað-
ið „Lýður“, sem talið er að flytji skoð-
anir mótstöðumannanna., hefur skýlaust
lýst því yfir, að það vildi fylgja fram
hinum þremur aðalkröfum Islendinga,
sem talað er um í fyrirlestri Páls
Briems um stjórnarskrármálið. Dr. Jón-
assen sagði á alþingi 1887: „Mín per-
sónulega skoðun er sú, að oss beri eptir
fremsta megni, að fá stjórnina sem mest
inn i landið í ollum þeim málum, er Is-
land sjerstaldega varða“ (Alþ.tíð. 1887, B,
528). j
Þeger vjer því virðum fyrir oss vilja
landsmanna og persónulegar skoðanir
mótstöðumanna vorra, þá er það mjög
ólíklegt, að innanlandsbarátta geti kom-
ið upp eptir þetta. Það er fenginn dóm-
ur i málinu, sem menn vonandi sætta
sig við, og því er eðlilegast að skoða
horfurnar í stjórnarskrármálinu þannig,
að menn hjer eptir vinni í bróðerni að
málinu og ræði það á næstu þingum með
sátt og samkomulagi.
Hinar þýðingarmestu afleiðingar stjórn-
arskrárbaráttunnar eru þær, að alþing
verður haldið á hverju ári. En það er
einmitt afarnauðsynlegt, hvort sem er.
Það er svo margt, sem þarf að bæta í
löggjöf landsins. og margt, sem þarf að
gjöra til þess, að efla framfarir þess, að
það getur aldrei átt betur við en nú, að
taka undir með Jóni Sigurðssyni, er
hann sagði: „á liinu þykir oss engu minna
ríða, að þing verði lialdið á hverju ári.
Vissulega yrði þetta mikill kostnaður, en
það yrði tilvinnandi og mundi bera marq-
faldan ávöxt“ (Andvari 1874, bls. 122—
23).
---o>-«=>00-<o-
England og Queensland.
Það var minnst á deilu milli Eng-
lands og nýlendunnar Queensland í Ástr-
alíu út af skipun landsstjóra í útlendum
frjettum í Þjóðólfi. Vjer hyggjum að
ýmsum muni forvitni á að fá nánara að
vita um þetta mál og viljum því segja
sögu þess, eptir því sem skýrt er frá í
einu blaði hægri manna í Danmörku,
„Nationaltidende11 29. nóv. 1888.
Nýlendur Englands í Ástralíu eru 7
og heita: Nýja Suður-Wales, Viktoría,
Suður-Ástralía, Vestur-Ástralía, Queens-
land, Tasmanía og Nýja Sjáland. Þær
fengu sjálfstjórn 1851, sama árið sem
þjóðfundurinn var hjer. Stjórnarskipun
nýlendanna er sniðin eptir stjórnarskip-
un Englands. Enska stjórnin skipar
landsstjóra, er tekur sjer ráðgjafa sam-
kvæmt þingræðisreglum. Löggjafarvald
og fjáiforræði er hjá þingi í tveimur
málstofum (efri og neðri málstofu), og
hafa nýlendurnar umboðsmenn fyrir sig
í Lundúnum.
í haust átti að skipa nýjan landstjóra
í Queensland, og skipaði Knutsford lá-
varður, sem er nýlenduráðgjafi í Eng-
lands stjórn, mann að nafni Henry Blake
í það embætti. Hann hafði verið í lög-
reglustjórn á Irlandi og komið fram með
hörku mikilli við Ira, en í Queensland
er fjöldi írskra manna, og þegar þetta
frjettist þangað, urðu menn æfir við. Ný-
lendustjórinn ljet umboðsmann sinn í
Lundúnum, Archer að nafni, tala við
Knutsford lávarð og biðja hann að taka
skipun sína aptur, en hann neitaði. Nú
litur út fyrir að Archer umboðsmaður
hafi farið að tala máli nýlendunnar og
reynt að fá Englendinga í lið með sjer.
Menn fóru að ræða og rita um málið á
Englandi. í enska þinginu var gjörð
fyrirspurn til stjórnarinnar, en hún vildi
ekki slaka til.
Þegar þetta frjettist til Ástralíu,
kom hreifing á menn einnig í hinum
nýlendunum. Æðsti ráðgjafinn í nýlend-
unni Viktoríu, Duncan Gilliers, sagði á
þingi, að hann viðurkenndi, að enska
stjórnin hefði fullan rjett til að skipa