Þjóðólfur - 13.12.1889, Blaðsíða 1

Kemur út, ú f'Östudags-
morgna. Yerö árg. (60
arka* 1 4 kr. (erlendis 5 kr.).
Borgist fyrú 1». jölí.
ÞJÓÐÓLFUR.
Oppsögn skrifleg, bund-
injvií áramót, ógild nema
komi til fltgefanda fyr-
ir 1. október.
XLl. árg.
Reykjarík föstudagtnn 13. des. 1889.
Nr. 58.
Bókverslun Kr. Ó. Þorgríms-
sonar selur Helgapostillu innhepta
meö mynd fyrir aö eins 3 kr. (áð-
ur 6 kr.)-
550
Magur sigur.
Þegar embættismennirnir gera sig seka
í einhverjum afglöpum, eru yiirboðarar
þeirra hvorki vanir að vera fljotir að taka
í taumana nje harðir í horn að taka við
þvilíkt. Það sýnir meðal annars Fens-
markshneykslið alræmda. Lengi dumm-
uðu yfirboðarar Fensmarks athæfi hans
fram af sjer. sinntu ekki kærum um hann,
og þegar yfirmaður hans kom til hans á
eptirlitsferð sinni, settist hann að veislu
hjá Fensmark, sem besta vini sínum, og
þegar yfirboðarar hans fóru loks að rumsk-
ast, sektuðu þeir hann um 4 kr.! Ann- |
að dæmi má nefna. I fyrra sumar var
sýslumaðurinn i Suðurmúlasýslu kærður
fyrir landshöfðingja og mjög þungar
sakir bornar á sýslumanninn; það höf-
um vjer seinast heyrt um þá kæru, að
hún hafi verið send amtmanninum fyrir
norðan, sem yfirboðara syslumannsins;
ekki neitt frekara hefur heyrst um það
mál og voru þó svo þungar sakir í kær-
unni, að þær hlutu að baka sýslumanni
þunga ábyrgð, ef þær reyndust sannar,
en ef þær aptur á móti hefðu verið ó-
sannar, hefði kærandinn ekki getað slopp-
ið án hegningar fyrir ranga kæru.
En þegar blöðin nefna á nafn eitt-
hvert axarskapt landsstjórnarinnar, þá
rýkur hún upp til handa og fóta að höfða
mál á móti ritstjóranum, vitandi sem er,
að það má optast finna eitthvert orð,
sem ekki er nógu auðmjúkt og sem dóm-
stólarnir er.u fúsir á að sekta ritstjórann
fyrir.
Amtsráðið fyrir norðan hafði optar en
einu sinni sett ofan í við sýslunefndina
í Suðurmúlasýslu fyrir það, að hún legði
ofmikið fje til búnaðarskólans á Eyðum,
og það seinast i fyrra; það Ijet þó við
svo búið standa þá, en „bjóst við, að
nefndin eptirleiðis hefði sem mestar gæt-
á því, að gjaldþegnum yrði ekki í-
þyngt um of með háu sýslusjóðs-
gjaldi“.* Þetta víttum vjer að makleg- |
leikum i Þjóðólfi, og höfum fengið þakk- [
ir fyrir fir Múlasýslu, því að bæði þar
og viðar mæltist illa fyrir þessari ofaní- |
gjöf amtsráðsins, enda ætti amtsráðun- I
um ekkert að koma við, hve mikið fje j
hjeraðsbúar leggja fram úr sínum eiginn j
vasa til að styrkja framfarafyrirtæki sin
á meðal. Það dugir ekki að amtmenn-
irnir eða amtsráðin sjeu að blanda sjer
inn í slikt og þvílíkt og allra sist ættu
þau að hnekkja menntastofnun bænda j
og þannig koma. í veg fyrir, að mennt- s
un eflist meðal þeirra. Amtmaðurinn fyrir i
norðan, -— sem með mótspyrnu sinni !
gegn Hólaskóla, þegar verið var að koma i
honum á fót, hefur sýnt, hve hlýjan hug j
hann bar þá til búnaðarskólanna og mennt- j
unar bænda — rauk upp til handa og
fóta, þegar hann sá grein vora í Þjóð-
ólfi, og svo skipaði landshöfðingi honum j
auðvitað að höfða mál gegn ritstj. Þjóð- j
ólfs, eins og áður hefur verið getið í
blaðinu. Undirdómarinn dæmdi hann
í sekt, 80 kr., og málskostnað. Ritstjóri
Þjóðólfs áfrýjaði þeim dómi til yfirdóms-
ins og átti málið að koma þar fyrir 10.
febr. næstkomandi. Þetta þótti amt-
manninum oflangur frestur og áfrýjaði
dóminum til staðfestingar; ritstjóri Þjóð-
ólfs gagnáfrýjaði þá málinu. í yfirdómi
fjell dómur í því 9. þ. m. og var þar
gagnáfrýjuninni vísað frá, af því að í
henni höfðu undirrjettardómsgjörðirnar
ekki verið lagðar fram, ogþess vegna var
undirrjettardómurinn staðfestur, án þess
með einu orði væri farið út i hina á-
töldu grein í Þjóðólfi, svo að skoðun yfir-
dómsins á aðalatriði málsins sjest ekki í
þessum dómi. Ritstjóranum var neitað
um frest til að leggja undirdómsgjörð-
irnar fram, þótt hann beiddist þess. Amt-
maðurinn hefur þannig að visu fengið
ósk sinni framgengt, en það er magur
sigur; það er jafnan magur sigur að vinna
mál fyrir dómi, ef maður samt sem áður
er dæmdur af almenningsálitinu.
*) Það hefði farið betur, að amtmaðurinn hefði
haft eins hagfast, er hann var að semja ferða-
kostnaðarreikninginn á siðasta þingi (shr. síðasta
bl.), að íþyngja ekki landssjóði um of með ofháum
ferðakostnaði.
BRJEF
til ritstjóra Þjóðólfs um stjórnarskrármálið.
Herra ritstjóri! Með því að greinar þær, sem
blað yðar flytur um stjðrnarskrármálið í 47.—49.
tölubl. halla töluvert rjettu máli, það er til mín
kemur, þá vona jeg, að þjer takið eptirfylgjandi lin-
ur í blað yðar.1
Einhver „Þingmaður11, sem vill fræða lýðinn um
flokkaskiptin á þingi i sumar, segir, að jeg hafi
greitt atkvæði gegn stjórnarskrármálinu ásamt
fleiri þingmönnum, er hann nefnir.2 Mjer kom ekki
0 Eins og sýnt skal verða jafnóðuin neðan-
máls, hefur ekki í „Þjóðólfi11 verið hallað rjettu
máli i nokkru minnsta atriði um sjera S. St., svo
að hann á enga heimting, ekki einu sinni sanngirn-
iskröfu til að fá þessa merglausu og marklausu
málalenging sina tekna upp í blaðið, enda höfum
vjer kaupenda vorra vegna horft í það. Að vjer
þó höfum gert það, kemur af tveim ástæðum: fyrst
góðgirndar og meðaumkunar-tilfinning við höf., sem
ella ekki hefði átt kost á, að koma málstað sínum
fyrir annara augu en þeirra, sem lesa „Þjóðvilj-
ann“ (því þar má ætla höf. hefði fengið húsaskjöl);
__ í öðru lagi til að opna augu almennings, því
að naumlega mundi neinum mótstöðumanni sjera
Sig. St. í þessu máli geta tekist betur að sýna fram
á, hve ljelegur málsvegur hans er, heldur en hon-
um befur sjálfum tekist i þessari grein. Ritstj.
“-’) pað er bara eitt að, og það er það, að „þing-
maður“ hefur aldrei sagt þetta. Það er sjera Sig.
sjálfur, sem býr þetta til. Það sem vera mun á-
tyllan til þessa ötúrsnúnings hans (svo vjer velj-
um því meinlausasta nafn, sem auðið er), munu
vera þessi orð í grein „Þingmanns" (á miðjum mið-
dálki 190 bls. í nr. 48.): „Þeir, sem sýndu það
gjörræði að brjóta lögin, voru þeir þingmenn ís-
firðinga, Sigurður Stefánsson og Gunnar Halldórs-
son, sjera Sveinn, Ólafur Pálsson, Þorvaldur i Núpa-
koti og Grímur Thomsen, sjöundi er Bened. Sveins-
son og sjera Þórarinn áttundi maður. Þá er ní-
I undi maðurinn, þingmaður Eangvellinga, Sighvatur
! gamli Árnason. Þessir mynda þjettan flokk móti
stjórnarskrármálinu,ogatkvæði mótimálinu greiddu
j þeir og [o: einnig] Júlíus Havsteen, Arnljótur og
Árni Thorsteinsson11.
Blað vort hafði þegar áður (á 142. bls., nr. 36.)
getið þess berum orðum um stjórnarskrárfrumv., að
i neðri deild hefði „visað þvi til 3. umr. i einu
| hljóði“, og að „við 3. umr. í n. d. var frumv. sam-
J þykkt með 19 atkv. gegn 2. Þessir 2, sem voru
' á móti, voru J. Jónassen og Grímur Thomsen11. —
Eun fremur var þess ýtarlega getið í 40.—41. nr.,
að frumv. komst aldrei til atkvæða í n. d. eptir
að það kom frá e. d.; fyrir því sáu þeir fundar-
i eyðendur (og sjera Sig. St. þar með). Og aðrar
atkvæðagreiðslur i málinu i n. d. gátu því eigi átt
sjer stað eptir þingsköpum rjettum og eðli málsins.
Þetta vissi „þingm.“, að allir lesendur blaðsins vissu,
i það var þvi engin ástæða til fyrir hann, að
ætla, að nokkur maður misskildi orð sín, þau er að
ofan er á vikið. Enda getur enginn heilvita mað-