Þjóðólfur - 02.01.1891, Side 2

2
ið að segja; þó má geta þess, að brúin á
Ölvesá kom í sumar til landsins og stöpl-
ar voru lilaðnir undir hana á brúarstaðn-
um og annar undirbúningur gerður til
þess að koma brúnni á ána í ár.
Mannflutningur af landi burt til Ame-
ríku varð nokkur, en þó öllu minni en
áður.
Manntal var tekið um land allt 1. nóv.,
en ekki eru enn komnar skýrslur urn það,
svo að menn geti vitað af því tölu lands-
manna.
Slysfarir urðu nokkrar á árinu, og veik-
indi allmikil gengu um landið. Inflúenza
geisaði yfir landið um vorið og í sláttar-
byrjun og gerði mjög rnikið vinnutjón.
Kígbósti og kvefveikindi gengu yfir land-
ið á áliðnu sumri og fyrri part vetrarins.
Manndauði hefur því verið mikill; hafa
einkum dáið börn og gamalmenni. Ýmsir
merkir rnenn hafa látist, þar á meðal
Stefán Jónsson á Steinsstöðum, Daníel
Jónsson á Próðastöðum, sjera Jakob G-uð-
mundsson á Sauðafelli, uppgjafaprestur
Jón Sveinsson síðast prestur á Mælifelli,
sjera Markús Gíslason á Stafafelli, sjera
Lárus Eysteinsson o. fl., af merkum kon-
um frú Ingibjörg Briem o. fl.
Víl er vesæls huggun.
Nú óma blöðin af harmagrát almennings
út af strandferðaólaginu, sem ávallt þyk-
ir verra og verra. Dað er og sannast að
segja, að mönnum er ærin vorkun, þótt
óánægðir sjeu.
En hví syngja menn hinn sama harma-
söng og kvörtunarrollu ár eptir ár?
Dettur engum í hug liið eina ráð, sem
dugar, til að losast við hirðuleysi, ósann-
girni og ójöfnuð guíuskipafjeiagsins danska?
Dettur engurri í hug það einfalda ráð,
að lrætta að nota skip þess til strand-
ferða ?
Eða ætla menn, að eigi sje unnt að fá
aðra menn eða önnur fjelög til að taka að
sjer strandferðir vorar?
Það muu óhætt að fullyrða, að auðvelt
mundi að fá Skota til að taka að sjer
strandferðir hjer við land, því að skipti
þeirra og Englendiuga við landsmenn fara
sívaxandi, og það er næstum víst, að það
mundi verða fullt eins ódýrt hjá þeim,
sem Dönum.
Auk þess mætti semja betur og tryggi-
legar við þá í sunrum greinum, en hjer til
hefur verið gjört við gufuskipafjelagið
danska, því í samningum við það mun af
vana þykja sjálfsagt, að stjórn þess hafi
í flestu bæði tögl og hagldir.
í stað þess að liarma lrrakfarir þær, er
menn og góss fá með Thyru, ættu menn
að lrafa vit og manndáð til að skora á
næsta alþingi, að hlutast til um, að fær
maður sje fenginn til að semja við Skota
eða Englendinga um að takast á hendur
strandferðir vorar. Þessutn manni ætti
þingið að gefa lreimild til að fullgjöra
samninginn irrnan vissra takmarka, er
þingið setti. Og ef slikir samningar kæm-
ust á, þá ætti að hætta að veita lrinu
sameinaða gufuskipafjelagi nokkurt fje til
að annast strandferðir lrjer.
Jeg er sannfærður urn, að þingmenn
mundu gjöra sitt besta til að verða við
slíkri áskorutr, sem áður er nefnd, ef kjós-
endur sendu hana almennt til þiugsirrs,
og víst væri þetta drengilegra, en að halda
áfram ár eptir ár að barma sjer yfir ó-
kjörum þeim, er þeir verða að sæta. Því
lrið sameinaða gufuskipafjelag er hvorki
svo brjóstgott, að það vikni af slíkutn
lrarmatölum, nje samningar við það svo
vel úr garði gjörðir, að lrægt sje að fá
rjetting mála sinna hjá því.
Guðmundur Guðmundsson.
* * *
í sambandi við þetta skulum vjer geta
þess, að það er misskilningur, sem komið
hefur fram hjá ýmsum, að þingið veiti
strandferðastyrkinn sjerstaklega til sam-
einaða gufuslcipafjdagsins danska eða að
alþingi semji við það um strandferðirnar,
eins og talað var um rjett nýlega í einni
blaðagrein. Þingið semur ekki og hefur
lringað til ekki getað samið sjálft við rreitt
fjelag um strandferðirnar; það veitir held-
ur ekki styrkinn neinu sjerstöku fjelagi,
heldur blátt áfram „til gufuskipaferða“
eða „til strandferða“, eins og í fjárlögun-
um stendur. En svo er það skylda lands-
stjórnarinnar að útvega strandferðirnar
hjá því fjelagi, eða þeim mönnum, sem
besta kosti bjóða, hvort sem þeir eru í
í Danmörku, Englandi eða hvar í veröld-
inni sem þeir eru. En í þessu lrefur
stjórnin ekki getið sjer mikinn orðstír, nje
heldur í hinu, hvernig hún vakir yfir því,
að samningarnir sjeu haldnir, þar sem
brotið er á móti þeim rjett við nefið á
henni með því t. d. að Iáta Thyru fara
strandferðirnar, það skip, sem eigi rúmar
á öðru farþegjarúmi nema 20 manns, en
á eptir samningnum að geta tekið 50
manns.
Af því að stjórnin hefur liklega aldrei
leitað samninga um strandferðirnar við
aðra etr sameinaða gufuskipafjelagið og
hætt er við, að hún geri það heldur ekki
framvegis, þá rekur líklega að þvi, sem
höfundur greinarinnar lrjer að framan
stingur upp á, að þingið verður að fela
sjerstökum nranni að útvega strandferð-
irnar og semja um þær, en það hefur sjer-
stakan kostnað í för með sjer, því að eng-
inn gerir það fyrir ekki neitt, og er aumt
til slíks að vita, að hafa þá stjórn, sem
ekki er trúandi fyrir öðru eins og
þessu.
Bráöapestin
hefur gert stórmikið tjón á fjenaði manna
sunnanlands í iraust og vetur og ef til
vill víðar; það er ekki lítið tjón, er 20,
30, 40 og jafnvel allt að 80 kindur drep-
ast úr henni á sumum bæjurn, og væri
mikilsvert að geta fundið einhver ráð til
að sporna við henni. Nú höfum vjer heyrt,
að í sumurn hjeruðum, t. d. Þingeyjarsýslu,
hafi bráðapest áður verið skæð, en sje nú
að mestu hætt. Ef svo er, lrverju er það
að þakka? Er það að þakka annari og
betri meðferð? Mikilsvert væri að fá
upplýsingar um þetta og hvað annað, sem
spornað gæti við þessari landplágu. Fyr-
ir því lofum vjer hjer með 50 kr. verð-
launum fyrir bestu ritgjörð, sem vjer fá-
um til birtingar í Þjóðólfi, um bráðapest-
ina og ráð við henni. Ritgjörðin ætti
ekki að vera öllu lengri en 10 dálkar í
Þjóðólfi og vera komin í vorar hendur í
júlí næstkomandi, til þess að lrún gæti
verið komin út um allt land í blaðinu
fyrir jhaustið, fyrir þann tíma, er bráða-
pestin fer venjulega að gera vart við
sig.
Lögreglusamþykktiu fyrir Reykjavík-
ur kaupstað, sem bæjarstjórnin lrefur búið
til og gefin er út af landshöfðingja 15.
nóv. síðastl. og birst hefur í stjórnartíð-
indunum, kom í gildi í gær; hún setur
reglur um ákaflega margt og bannar öll
ósköp, sem áður hefur eigi bannað verið.
Sumt af því er allsmásmuglegt, eins og
þegar bannað er að blístra og kalla á
almannafæri. Sumt er nokkuð skrítið,
t. d. þegar verið er að tala um „lögreglu-
liðið“, því hvað er þetta „lið“ ? Einir
tveir menn!
En hvað svo sem menn kunna að segja
um samþykktina, þá verða menn að gæta
þess, að hún er gildandi lög, til orðin á