Þjóðólfur - 23.01.1891, Qupperneq 3

15
verður allt ásamt skipinu selt við upp-
boð. Allir skipverjar komust af.
Tíðarfar. 18. og 19. þ. m. kyngdi nið-
ur talsverðum sujó, 20. var norðangarður
síðan stilling á veðri, en talsvert frost,
allt að 13 stig á Cels.
Maður varð úti á Svínadal í Dala-
sýslu rjett fyrir jólin; hann hjet Sveinn
og var frá Hvítadal í Saurbæ
Skiptapi. 4. þ. m. fórst bátur í Jökul-
fjörðum í ísafjarðarsýslu; formaðurinn
komst lífs af, en 3 hásetar drukknuðu:
Vagn Ebenesersson og Kristján Jónsson
báðir frá Leiru, og Jónatan Jónsson í
Furufirði.
Isaljarðiirsýslu (Dýrafirði) 24. des.: „Síðan
um yeturnætur heíur mátt heita stirð tíð, ýmist snjó-
koma eða stórrigning og stormar. Nú er farið að
hýsa allt fje, en ekki er gefið til muna, nema
lömbum, Yfir höíuð er íje hjer fremur fátt og
öll meðferð á því mjög bágborin. Opt hefur bráða-
pestin verið lijer skæð, og gjört bændum mikinn
skaða; í haust hefur hún þó ekki drepið til muna.
— Á fundi, er lialdinn var í Þíngeyrarhrepp í
haust, var samþykkt, að gjöra fjárskoðanir í vet-
ur. Hin fyrsta fór fram eptir veturnætur, og var
í henni litið cptir heybyrgðum manna, og menn
áminntir um, að setja skynsamlega á hey, eða
stofna ekki skepnum sínum í voða. Önnur skoð-
unin á að fara fram um miðjan vetur, og hin
þriðja fyrir eða um sumarmálin. Ysrðlaunum var
heitið, ef einhyerjir sköruðu fram úr i fjenaðar-
hirðingu og allri meðferð fjárins.
Mjög hefur verið lítið um sjógæftir í haust,
enda næstum fiskilaust, og hið sams er að frjetta
frá Djúpinu. — Um rniðjan fyrri mánuð fjekk Berg
á Framnesi einn hval og um sama leyti náðu
Arnfirðingar öðrnm.
Megn kvefsótt hefur gengið hjer í vetur, en orð-
ið þyngri á börnum, og nokkur dáið.
Nýlega fyrirfór sjer kvennmaður frá Hvammi í
Dýrafirði; hún drekkti sjer í á, skammt frá bæn-
um“.
Fyrirspurnir og svör.
1. í einni kirkjusókn eru nokkrir húsmenn og
lausamenn, sem hafa fæði sitt og allt út af
fyrir sig, sumir tíunda lausafje en sumir eiga ekk-
ert til að tiunda. Ber ekki öllum þessum mönn-
um að gjalda til prests og kii'kju að minnsta kosti
50 aura?
Svar: Þeim ber að gjalda til prests og kirkju,
lausamönnunum þessa 50 aura, en hver gjöld þoir
eigi að greiða að auki eða húsmennirnir, fer eptir
því, hve mikið þeir hafa umleikis, hvort þeir t. d.
tíunda nokkuð eða livo mikið.
2. Eiga ekki þessir menn, sem nefndir eru í
næstu spurn. á undan, rjett til að kjósa sjer prest,
ef þeir hafa lögákveðinn aldur og óskert mannorð
og eru fjár sins ráðandi, eða hverjir af þeim?
Svar: Húsmenn sjálfsagt, en vafasamt er það
um lausamenn, með því að sumir skoða þá eigi
„búsetta", en það er eitt af skilyrðunum fyrir
prestkoBningarrjettinum.
3. Er jarðeigandi, sem er örvasa gamalmenní,
skyldugnr að gjalda aukaútsvar eða tekjuskatt,
þegar afgjald jarðarinnar nemur ekki meiri upp-
hæð, en það, sem gamalmennið þarf til að gefa
með sjer?
Svar: Já, ekki kemst hann hjá því. (Sjá um
tekjuskattinn landshöfðingjabrjef 30. apríl 1879.
Stjórnartíð. s. á., bls. 02).
4. Hafa lyfsalar leyfi til, að sclja vörur sínar
fyrir hvert verð, sem þeim sýnist, eða hafa þeir
ekki einhvern „taxta“, sem þeir eru skj’ldir að
selja eptir?
Svar: Jú, þeir verða að fara eptir sjer-
stakri lyfjaverðskrá eða „taxta“.
5. Jeg hef sagt upp kaupum og sölu á nokkr-
um eintökum á „Þjóðviljanum11 næstl. vor, en er
sendur hann samt; er jeg skyldur að borgaþað?
Svar: Ef spyrjandi hofur veitt þeim viðtöku,
kemst hann ekki hjá að borga þau.
6. Á hvaða lögum er byggt smjörgjald til
presta af bæudakirkjuui ?
Svar: Sjerstök lög eru engin fyrir því, en göm-
ul venja, sem er jafngild og lög væru. Þessi
venja á rót sina að rekja tii alþingísdóms 1629, er
dæmdi kirkjueiganda skyldan til að lúka prestin-
um háliar leigur eða 1 fjórðung smjörs eptir hvert
kúgildi, er kirkjan ætti. Þessum dómi var síðan
almennt farið að fylgja (sjá líirkjurjett Jóns Pjet-
urssonar, 2. útg., hls. 195).
Smúvegis.
Heimasœtan: „Mjer heyrðist eltki betur, en að
einhver kyssti yður i gærkveldi í rökkrinu, María!
— Svei!“
28
frá Emín Pascha, vafið innan í vaxdúk. Sendimennirn-
ir frá Sansíbar voru fyrir löngu komnir til bans og
hann liafði vonast eptir oss i desember árið áður.
Næsta dag, 23. apríl, sendi jeg Jephson með fiokk
manna með bátinn niður að vatninu; þeir settu bátinn
samau; fór síðan Jephson við nokkra menn á bátnum
yfir vatnið. 26. apríl sáu þeir Msua, sem er syðsti bær-
iun í löndum Emíns Pasclia. Dar varð heldur en ekki
fagnaðarfundur á báðar hliðar.
29. apríl komum vjer aptur þangað, sem vjer vor-
um staddir 16. des., er vjer komum í fyrra skipti að
vatninu. Klukkan 5 um daginn sá jeg gufuskip koma
um 7 enskar mílur frá landi. Var þar Emín Pascha,
Jephsen og Kasati, ítalskur herforingi, sem liafði verið
önnur hönd Emius síðustu árin. Þetta var hin hátíð-
legasta stund, sem fyrir mig kom á allri ferðinni.
Sama kveldið kl. 7 hittust þeir Stanley og Emín
Pasclia, sem tóku með vinsemd og virtum hvor á móti
öðrum. Þeir voru saman til 25. maí. Þá fór Stauley
til baka, til að vita um Barttellot og menn þá, sem
höfðu orðið eptir í Yambuya og væntaulegir voru á liverri
stuudu, en voru þó enn ekki komnir. Stanley skildi
Jephson eptir hjá Emín Pasclia, en fjekk aptur hjá hon-
um 102 burðarmenn.
Að hálfum mánuði líðnum kom jeg, segir Stanley,
25
en hinum helmingnum bjargaði Arabaflokkur einn og
að eins 7 þeirra koinust til Stanleys í janúar 1888.
Aðsetursstaður Emins Pascha lijet Vadelai og var í
nánd við vatnið Albert-Nyansa; hann hafði 2 gufuskip til
ferða á vatninu. Frá Sansíbar hafði Stanley sent liraðboða
til Emins Pascha tii að láta liann vita, að liann mætti
eiga von á sjer vestan megin.
Eptir að Stanley var kominn út úr skóginum, átti
hann í orustum við íbúana, sem livað eptir annað rjeðu
á liann og förunauta hans, sem við og við urðu örvænt-
ingarfullir ög liugðu, að þeir kæmust aldrei til Albert-
Nyansa.
Hinn 12. desember kl. 1 sagði jeg við menn mina,
skrifar Stanley: „Innan skamms sjáið þið Albert-Nyansa“.
Þeir litu efablandnir hver til annnars og sögðu: „Hvers
vegna er liann sí og æ að tala þannig við okkur?
Heldur hann, að við sjeurn börn? — Albert-Nyansa I
Nei, það uær ekki nokkurri átt, lijer erum við á sljettu
og sjáum í fjarska fjöll, sem sjálfsagt eru 4 daga leið í
burtu“.
En þegar klukkan var l1/^ fór landslaginu allt í
einu að halla, og á sömu stundu blasti við hið mikla
stöðuvatn alllangt fyrir neðan fætur vorar. Nú gat jeg
gert gys að þeim fýrir allt vílið og efasemdirnar. Þeg-
ar jeg spurði þá, hvað það væri, sem þeir sæju þar