Þjóðólfur - 28.03.1891, Side 2

58
Þjóðviljinn.
Jeg er einn af þeim fáu, sem kaupi
í'jóðviljann, og jeg les hann með mestu
ánægju; jeg hef fengið svo hjartanlega
hlýjan hug til hans, og því gremjast mjer
þeir dómar, sem jeg heyri allan þorra
manna leggja á hann. Jeg hef farið um
mestan hluta landsins, og jeg hef heyrt Þjóð-
viljann skammaðan og úthúðaðan nálega
undanlekningarlaust af öllum, sem jeg hef
heyrt minnast á hann. Það sem mjer
þykir undarlegast er þó það, að jeg lieyri
þessi sömu ummæli í þeim hjeruðum, þar
sem enginn Þjóðvilji er keyptur, — því síð-
ur lesinn. Almenningur les ekki Þjóðvilj-
ann, það eru að eius örfáir einstakir menn,
en allir skamma hann; það er eins og öli-
um almenningi þyki það „lieyra til“ — vera
svo sem sjálfsagt. Það er nokkuð líkt um
Þjóðviljann eg gamlar dysjar, þar sem ó-
bótamenn voru dysjaðir í fyrri daga. Það
þótti sjálfsagt, að allir, sem gengju fram
hjá slíkri dys, signdu sig rækilega, og
köstuðu svo í hana þrem steinum, að
minnsta kosti; og þetta gjörðu menn, án
þess þeim væri ljóst, hvað sá dauði, sem
í dysinni hvíldi, hefði til saka unnið. Jeg
get ekki betur sjeð en að hnútukasti al-
mennings í Þjóðviljann sje alveg eins var-
ið. Jeg heyrði sagt í ungdæmi mínu, að
það kæmi svartur blettur á tunguna á
þeim, sem bölvuðu mikið eða hefðu illan
munnsöfnuð; sje nokkuð satt í þessu, þá
getur varla hjá því farið, að tungan í öll-
um þorra manna hjer á landi hafi sortn-
að að mun síðan Þjóðviljinn fór að koma
út.
Jeg veit, að jeg hef annan hug til Þjóð-
viljans en flestir eða allir aðrir, #en það er
af því að jeg hef jafnan litið á hann frá
annari hlið en aðrir menn. Þegar jeg spyr
menn, af hverju hin djúpa fyrirlitning
þeirra fyrir Þjóðviljanum sje spottin, og
hvers vegna þeir skammi hann svo vægð-
arlaust, þá tilfæra þeir ýmsar ástæður;
þeir sem liafa lesið Þjóðviljann og vita,
hvað í honum stendur, — þeir segja, að
aldrei sje nokkur skoðun eða nokkurt orð
í honum stutt með nokkrum rökum, að
hann leitist við með stóryrðum og æðis-
gangi að berja inn í almenning enda-
lausum vitleysum, heimskulegum og hættu-
legum skoðunum o. s. frv.; og svo bæta
þeir því við, að þetta gjöri nú ekki svo
mikið til, því vitleysur hans og fjarstæður
sjeu svo berar og naktar, að varla sje
hætt við að nokkur glepjist á þeim. Þetta
og þessu líkt hafa menn fært til móti
Þjóðviljanum. Mjer dettur alls eigi í hug
að reyna til að hrekja þetta, — getur vel
verið, að það eigi allt við góð og gild rök
að styðjast; jeg læt það alveg liggja milli
hluta, það hefur engin áhrif á velvildar-
hug minn til Þjóðviljans, því hann er af
þeim rótum runninn, sem á alls ekkert
skylt við þetta, sem menn almennt klifa
á, þegar þeir skamma Þjóðviijann; — það,
sem jeg met svo mikils við Þjóðviljann,
er allt annars eðlis.
Þegar jeg var að alast upp hjá honum
föður mínum sæla, voru ávallt kveðnar
rímur og lesnar sögur á hverju kveldi.
Jeg varð alveg hugfanginn af þeim undra-
heimi, sem opinberast í sögunum og rím-
unum. Á næturnar dreymdi mig, að jeg
sæi blóðuga bardaga, og jeg sá Úlfar
sterka vaða gegn um fylkingar og hafa
tólf og þrettán í hverju höggi. Jeg sá
hlífarlausa berserki vaða fram grenjandi
og ota skallanum móti nöktum og hár-
beittum sverðunum. Jeg sá fjölkynngis-
menn og tröll bregðast í allra kvikinda
líki, og spúa eitri og ólyfjani yfir fýlk-
ingar óvina sinna. Jeg get ekki að því
gjört, að jeg verð enn í dag svo hrifinn
af öllu því, er mjer finnst minna á þessi
fornu ævintýra undur. Það er einmitt af
þessu, að jeg hef orðið svo hrifinn af Þjóð-
viljanum, og jeg les hann með svo mikilli
ánægju, því í honum opnast fyrir mjer ali-
ur þessi forni undraheimur. Þegar Þjöð-
viljinn veður fram móti óvinum sínum
með þessum voðalegu stóryrðum og hams-
lausa gauragangi, þá er mjer sem jeg sjái
berserkina fornu fara grenjandi og bíta í
skjaldarrendur, vaða jörðina upp að knjám
og eira engu.
„Grenjuðu voða-hljóð með há,
hömuðust ramir bófar;
vall þeim froða vitum frá,
voru þeir hroðalegir þá“.
Og ef einhver sýnir sig búinn til að ganga
á hólm við Þjóðviljann, þá hlær hann og
skellir á lærið; — hann undrast að nokkur
skuli vera svo fífldjarfur.
„Andri hlær svo höllin nærri skelfur;
við sína granna sagði hann:
sjáið manninn vitlausann“.
Og svo þegar á hólminn kemur, þá hefur
Þjóðviljinn engar ástæður og engan sann-
leika að lilífa sjer með, — hann er alveg
hlífarlaus; en það gjörir honum ekkert til,
því hann bíta engin járn.
„Enginn brandur bíta kann
berserk Andra hamraman“.
Og þegar svo slegið er í hausinn á Þjóð-
viljanum með hárbeittum sannleikanum, þá
hristir hann skallann, og stendur svo jafnt
upprjettur eptir sem áður.
„Hristi skalla hyrju ver,
hlaut að falla laufinn ber
úr dalneyðum Önundar
o’ná breiðu þiljurnar".
Ef einhver veitir Þjóðviljanum svo drengi-
lega atsókn, að hann getur eigi staðist
fyrir, þá smýgur hann í jörð niður og
kemur svo fram aptur í allt öðrum
liam — kemur eins og flugdreki og
spýr eitri og ólyfjani yfir mötstöðumann
sinn. En komi einhver svo hraustur og
harðfengur, að vjer getum eigi betur sjeð
en hann gangi af Þjóðviljanum alveg stein-
dauðum, þá er hann (Þjóðviljinn) samt eigi
úr sögunni; innan lítils tíma er hann kom-
inn aptur á vígvöllinn, og er þá hálfu
verri viðureignar en áður.
„Apturgenginn gaurinn er
grimmur í jeii randa;
maður enginn megnar sjer
móti þessum fjanda“.
Þegar Þjóðviljinn gengur með kylfuna
reidda gegn konungkjörnum þingmönnum
og slíkum kumpánum, þá er mjer sem jeg
sjái sjálfan Ása-Þór, með hamarinn reidd-
an um öxl og girðan megingjörðum, fara
í austurveg og berja tröll, eða Úlfar sterka
vaða gegn um fylkingar með alblóðugar
hendur upp að öxlum og hafa tólf og
þrettán í hverju höggi.
„Úlfar sterki lamdi með lurk
lýða heiðið mengi;
ætlaði’ að verða í götunni slark
undir móabarði“.
Vjer munum eptir því, að Þjóðviljinn
hefur stundum haft meðferðis dálaglegar
hugvekjur, eða hitt þó heldur, frá ónefnd-
um konum. Jú, Þjóðviljinn hefur stund-
um verið nokkuð djarftækur til kvenna;
hann hefur tekið ýmsar ónafngreindar
konur og átt með þeim nokkur ótótleg og
óskapleg afkvæmi. Hann sver sig í ætt-
ina í þessu sem öðru. Þess er opt getið,
að berserkir fóru um landið, og skoruðu
á menn til kvenna; tóku þeir dætur bænda
og hjeldu þeim hjá sjer hálfan mánuð eða
þrjár vikur, og sendu þær svo heim apt-
ur með skömm og vanvirðu. Fæddust
þeim þannig mörg börn, sem opt voru
litlir feðurbetrungar. Hver veit nema
Þjóðviljinn færi sig svo upp á skaptið í
þessu efni, að sagt verði um hann líkt og
Hákon jarl, að hann „gjöri sjer allar kon-
ur jafnheimilar".
Hvar sem jeg lít í Þjóðviljann, þá er
eins og fornöldin opnist fyrir mjer með