Þjóðólfur - 29.05.1891, Qupperneq 1

Kemur út 4 íöstudög-
um — Verö árg. (60 arka)
4 kr. Erlendis 5 kr. —
Borgist fyrir 15. júli.
ÞJÓÐÓLFUR
Uppsögn skrifleg, bundin
við áramöt, ógild nema
komi til útgefanda fyrir 1.
október.
XLIII. árg. Reykjavík, föstndaginn 29. maí 1891. Nr. 25 A.
Samkomulag.
Það er nú orðin venja í ritum og ræð-
um. þegar tilrætt verður um stjórnarskrár-
málið, að um það skiptist menn í tvo flokka,
andstæða hvorn öðrum, sem svo eru nefnd-
ir ýmsum nöfnum, bæði í blöðunum og
manna á milli.
í 4. og 5. tölubl. Þjóðólfs þ. á. er alvar-
lega brýnt fyrir þjóðinni, hve óheppileg-
ur og skaðvænn þessi flokkadráttur sje í
stjórnarskrármálinu. og jafnframt bent til,
að á þingmálafundum í vor ætti þjóðin að
gæta sín við sundrunginni og er þess vænst
fafnframt, að meiri hlutinn hallist að stefnu
samkomulagsmann anna.
Um hvað er nú ágreiningurinn og hvern-
ig er lionum varið ? Eða er það nauð-
synlegt, að þjóðin að svo komnu lýsi yflr
því, hverjum flokknum hún sje fremur
fylgjandi?
í áðurnefndri ritstjórnargrein i Þjóðólfi
er það tekið fram, að það sje ekki stefnu-
mið málsins, sem ágreiningurinn er um,
heldur aðferðin við að ná því takmarki,
sem þó báðum flokkunum kemur saman
um að vilja að keppa — eða einkanlega
mismunandi skilningur á ýmsum orðatil-
tækjum og ákvæðum, sem þar að lúta.
Eptir því sem mjer virðist þessi misklið
málsins vaxin, þá held jeg, að allt of mik-
ið sje gert úr flokkadrættinum. Milli hverra
verður sagt hann sje? Milli nokkurra
þingmanna „privatu. Að þingið sjálft skipt-
ist hjer í flokka, verður ekki sagt, því
gafst ekki kostur á að láta skoðun sína í
ljósi í heild sinni um ágreiningsatriði máis-
ins, eptir það að sundrungin kom fram.
Að vísu má segja, að ágreiningur hafi einn-
ig verið meðal blaðanna út af þessu ináli,
þó hefur það ekki verið nema eitt blað,
svo teljandi sje, sem fylgt hefur minni
hluta stjórnarskrárnefndarinnar á síðasta
þingi, og það biað mun svo naumast geta
talist nema eins eða tveggja manna rödd
í þessu efni.
Þar sem nú ekki er um annan eða
verulegri flokkadrátt að ræða en hjer er
fram kominn, þá er að minni meiningu
alls engin nauðsyn, að þjóðin á væntan-
legum þingmálafundum í vor iýsi yfir því,
hverjum flokknum hún sje fremur fylgj-
andi; það eru nokkrar líkur til, að allir
yrðu ekki á eitt sáttir um það, og á þann
hátt gæti myndast þýðingar- og yfirgrips-
meiri flokkadráttur en enn þá á sjer stað.
Hitt liggur öllu beinna við og virðist fullt
svo hyggilegt, að leiða sem mest hjá sjer
uppþot það, er endalykt málsins á síðasta
þingi hefur valdið síðan, en skora heldur
á alþingí, að taka málið til meðferðar á
þeim grundvelli, er þjóðfulltrúar neðrí deild-
ar voru því nær allir í einu hljóði sáttir
og sammála um, þ. e. leggja til grund-
vallar stjórnarskrárfrumvarp neðri deildar
1889.
Það er ólíklegt, að nokkur geti verið
mjög á móti því að taka slíka áskorun til
greina, ef hún kæmi almennt fram. Það
þarf ekki að efa það, að þjóðfulltrúar vor-
ir, þeir sem annars nokkuð að kveður,
hafa heita tilfinningu fyrir rjettindum
vorum gagnvart hinu útlenda ofurvaldi,
og vilja af heilum liuga vinna ætt-
jörðu vorri gagn, en til þess að því geti
orðið framgengt, verða menn að forðast
flokkadrætti og sundurlyndi, ekki síst í
hinu allraþýðingarmesta og vandamesta
máli, og það mun öllum líka fyllilega ljóst
vera.
Það er svo skammt siðan þjóðin hefur
skýrt og skilmerkilega gefið til kynna,
hverri stefnu hún vill fylgja í sjálfsforræðis-
kröfum vorum að svo komnu, og þó mörg-
um kunni að finnast, að tilfinningum sín-
um og óskum sje alls ekki fullnægt með
nokkru því stjórnarskrárfrumvarpi, sem
enn hefur komið fram, þá mun naumast
vera í mál takandi að hreyf'a slíku í þetta
sinn, en hitt verður að vera á fulltrúanna
valdi og fyrir því verður að trúa þeim, á
livern hátt þeim kemur saman um að
tryggja sjálfsstjórnarrjettindi vor, og hvaða
aðferð brúkuð er við það, en líki mönnum
ekki eitthvað í þessu tilliti við einhverja
þingmenn, þá stendur vel á að segja til
við næstu þingkosningar, er í hönd fara.
Það, sem þingmálafundir á vori kom-
andi ættu því helst að leggja til um með-
ferð þessa máls, er það, að skora á næsta
alþingi að taka fyrir stjórnarskrármálið
öndverðlega á þinginu til meðferðar, og
leggja til. grundvallar stjórnarskrárfrum-
varp það, er neðri deild alþingis 1889
samdi og samþykkti og sent var síðan efri
deild þingsins.
Mundu ekki einna mestar líkur til að
flestir geti fellt sig við að fylgja þessari
áskorun. Allir vita, að það, sem milli
hefur borið, er út af því, sem þar á eptir
fór fram, og hvað er þá eðlilegra eða
rjettara en að menn snúi aptur til þess
áfangastaðar, þar sem allir voru sáttir og
sammála síðast, og reyni svo til að fylgj-
ast betur að í annað skipti.
Ekki verður því neitað, að þannig lög-
uð áskorun, gengur allmjög fram hjá til-
lögum þeirra manna, sem mælt hafa fram
með stjórnarskrárfrumvarpi efri deildar frá
síðasta þingi, og það eru eiginlega þeir,
sem aptur verða að snúa, en það eru líka
einmitt þeir hinir sömu, er vjer getum
vænst hvað mestrar tilhliðrunarsemi af-
Það mun sannast á sínum tíma, að þeir
eru þjóðinni holiráðastir, sem mest og best
styðja að sátt og samlyndi á meðal vor,
allt svo lengi kostur er á — allt svo lengi
borgið er sjálfsforræðis-kröfum vorum ó-
skoruðum. Látum dönsku stjórnina sitja
við sinn keip, en um fram allt verum
sáttir og sammála í landinu sjálfu, skip-
um fylking vora fast og frjálsmannlega,
gagnvart mótspyrnunum, þá hljótum vjer
að bera sigurinn úr bítum áður langir
tímar líða fram.
Þingeyingur.
* * *
Frá voru sjónarmiði liggur beinast við
að byrja þar á þingi í sumar, sem hætt
var á síðasta þingi, þ. e. á frumvarpi efri
deildar og vita, að hve miklu leyti neðri
deild vill aðhyllast það eða ekki. Geti
deildin fallist á frumvarpið án mikilla
breytinga, verður það samþykkt í efri deild
og þar með samþykkt stjórnarskrárbreyt-
ing af þinginu.
En sje farið eptir tillögu höfundar grein-
arinnar að framan og neðri deildar frum-
varp síðasta þings yrði samþykkt þar apt-
ur óbreytt eða breytingalítið, þá gerir efri
deildin eitt af tvennu: annacflivort fellir
frumvarpið, og þá er málið fallið á þessu
þingi, eða, hún breytir því á líkan hátt
eins og á síðasta þingi og þá er málið
komið í sama horf, eins og þá í þinglok,