Þjóðólfur - 10.07.1891, Qupperneq 2

126
að það deyi út af á þinginu, sem auðsjáan-
lega yrði málinu til stórlmekkis. — Tillaga
B. J. samþ. með samliljóða atkv.; viðauka-
tillaga Þorláks samþ. með eitthvað 15 atkv.
móti 10 (af um 400 kjósendum í kjör-
dæminu).
4. Þilskipaábyrgð. Sighvatur Bjarnason
bankabókari talaði um, hve nauðsynlegt
væri að auka þilskipaútveg; aðalfyrirstað-
an fyrir því væri, að innlent þilskipa-
ábyrgðarfjelag vantaði, en til þess að koma
tryggum fótum undir það, vantaði fje;
þingið gæti mikið stutt fjelagið með fjár-
framlögum; lagði til að skora á þingið að
styðja að því með fjárframlögum, að stofn-
að yrði sem fyrst innlent þilskipaábyrgð-
arfjelag, sem hefði aðsetur við Faxaflóa;
það samþ. með samhlj. atkv.
5. Kennslumál. Þórhallur Bjarnarson
prestaskólakennari hóf umræður um þau
og talaði einkum um, hve nauðsynlegt
væri að fá gagnfræðakennslu lijer í bæn-
um í líka stefnu eins og Kennarafjelagið
fór fram á (sbr.’síðasta bl.), að barnaskólar
í kaupstöðum ættu eins og barnaskólar í
sjóþorpum utan kaupstaðar að fá styrk úr
landssjóði, að styrkja ætti úr landssjóði
sundkennslu í Reykjavík, þar yrði aðal-
stöð sundkennslu við Faxaflóa og þar væri
nú þegar farið að láta lærisveina lærða
skólans læra sund; vildi einnig, að fund-
urinn legði liðsyrði þeirri tillögu stjórnar-
innar í fjárlagafrumv., að koma hjer upp
skólaiðnaði (Slöid). Bogi Melsteð lagði á
móti því að koma hjer á skólaiðnaði fyrir
það fyrsta; vildi láta endurbætur á leikfimi
skólans sitja í fyrirrúmi; gat þess og, að
laga ætti lærða skólann eptir högum ís-
lands; íslenska tungu ætti að leggja til
grundvaliar í tungumálakennsiu, íslenska
náttúru i kennslu náttúruvísinda, íslands-
sögu í sögukennslunni og kom með við-
aukatillögu í þessa átt, sem var samþ. á-
samt tiliögum sama efnis og Þórh. Bj. hafði
látið í ljósi.
6. Samgöngumál. Björn Jónsson ritstj.
lagði til að skora á þingið að veita ekki
fje á næsta fjárhagstímabili til annara
gufuskipaferða en með ströndmn fram,
að koma póstferðum á laudi í sem hagan-
legast samræmi við strandferðirnar, að
auka að mun fjárframlag til þeirrar vega-
gjörðar, er komi sem fyrst og sem flest-
um að hinum verulegustu notum, og að
skipaður sje fastur vegfræðingur lands-
stjórninni til ráðaneytis og til umsjónar
með vegagjörð og öðrum mannvirkjum
til almennings nota; var það allt samþ,
eptir nokkrar umræður, ásamt viðauka-
tillögu frá Hjálmari Sigurðssyni um frjetta-
þráð til íslands í þá stefnu, sem B. Melste
hefur lagt til (sjá síðasta bl.).
7. Landsbanlcinn. Björn Kristjánsson
kaupmaður talaði um tilgang bankans,
hann ætti meðal annars að styðja íslenska
verslun, en það gerði hann miklu miður
en skyldi; í stað þess að lána fje sitt í
landinu sjálfu, keypti hann mikið af út-
lendum ríkisskuldabrjefum og láuaði þann-
ig fjeð til útlanda; það væri ofmikil var-
úð af honum að kaupa alls ekki eiginn
víxla, hvernig sem á stæði; lagði til að
skora á þingið að hlutast til um lagfæring á
þessu; sömul. að baukinn stofni sem fyrst
útibú á lielstu verslunarst. landsins og kom-
ist í samband við banka í Danmörku og
Skotlandi svo og að bankinn sje opinn
meiri liluta dags og starfsmenn lians og
bankastjórinn hafi ekki önnur störf á hendi
og laun þeirra því aukin; var þetta allt
samþykkt eptir allmiklar umr., nema till.
um að bankinn kaupi eiginn víxla var felld.
8. Vistarskylda. Gruunar Gunnarsson
bæjarfulltrúi var meðmæltur að afnema
hana með líkum skilyrðum, eins og farið
er fram á í frumv. á þinginu 1889; tillaga
um það samþ. með litlum atkvæðamun. í
umr. komu fram nokkrar mótbárur gegn
því. Bogi Melsteð kvaðst ekki vera hrædd-
ur við afnám vistarskyldunnar; hún væri
afnumin í öðrum löndum; ef ísl. fylgdi
sömu lögum sem önnur lönd — sem ganga
mætti út frá, — þá mundi yfir höfuð hag-
ur verkmanna versna við afnám vistar-
bandsins.
9. Varnarþing í verslunarskuldamálum.
Kristján Jónsson yfirdómari hóf umræður
um það og talaði fyrst um reglurnar fyr-
ir varnarþingi og siðan um frumv. síðasta
þings um varnarþing í verslunarskuldamál-
um og taldi það yíir höfuð góða rjettarbót.
Till. samþ. um að skora á þingið að búa
til lög Iíks efnis og frumv., sem samþ. var
við 2. umr. í efri deild á þingi 1889.
10. Verslunarsk'oli í JReykjavík. Kaup-
maður Þorlákur Ó. Johnson talaðí um, hve
nauðsynlegur liann væri, og lagði til að
beiðast styrks til lians af þinginu, og var
það samþykkt.
11. Söfnin í Reykjavík. Halídór Jóns-
son bankagjaldkeri talaði um, að ekkert
húsrúm væri til handa Náttúrugripasafn-
inu og minnst af munum Forngripasafns-
ins væri liægt að sýna vegna rúmleysis,
mikill liluti af munum Forngr.s. lægi ó-
númeraður í kössum eða á annan hátt, á
þessu þyrfti að ráða bót og lagði tii að
skora á þingið að taka þetta mál fyrir og
sjá þessum söfnum fyrir húsrúmi. Halld.
Kr. Friðriksson kvað málverkasafnið þurfa
betra húsrúm en það hefði, og Hallgrímur
Melsteð kvað þess ekki langt að bíða, að
húsrúm landsbókasafusins yrði oflítið. Samþ.
var tillaga utn að skora á þingið, að sjá
liinum almennu söfnum í Reykjavík, svo
sem Náttúrugripa-, Forngripa- og litmynda-
safninu fyrir liúsnæði og að veita fje til
að koma munum Forngripasafusins í reglu
og samræmi við skýrslur, sem til eru um
hvern einstakau lilut.
í Bókmeniitafjelaginu var haldinn
aðalfundur í fyrra dag. Stjórnin bar upp
tillögur sínar um niðurfærslu á verði á
sumum bókum fjelagsins; voru till. þessar
samþ.; á síðan að bera þær undir Hafnar-
deildina. Stjórninni var falið að útvega
Skírnisskrifara næsta ár, með því að eng-
inn hafði boðið sig fram. Þeir Eirikur
Briem, Grímur Thomsen og Björn Ólsen
kosnir í nefnd til að atliuga þýðing eptir
sjera Matth. Jocli. á Brand eptir Ibsen,
sem fjel. hafði boðist til útgáfu. í stjórn
fjelagsins kosnir forseti Björn Jónsson
ritstj., fjehirðir Eiríkur Briem, skrifari
Þórhallur Bjaruarson, bókavörður Morten
Hansen. Varamenn: B. M. Ólsen forseti,
Þorleifur Jónsson fjeli., Indriði Einarsson
skrifari og Sigurður Kristjánsson bókav.
Endurskoðunarmenn Halldór Jónsson og
Björn Jensson. Ritnefnd Steingr. Thor-
steinsson, Eiríkur Briem, B. M. Ólsen og
Kristján Jónsson.
Búnaðarfjelag Suðuramtsins hjelt síð-
ari ársfund sinn 7. þ. m. Meðal ýmissa
annara mála voru þar lesnar upp skýrsl-
ur um búpeuingssýningar í Rangárvalla-
sýslu og verðlaunaveitingar á þeim. Samþ.
var, að fjelagið lijeti verðlaunum fyrir rit-
gjörð um húsabætur, ef því bærist nokkur
ritgjörð þess verð fyrir næsta nýár. Eptir
beiðni frá Þorleiíi Jónssyni ritstj. voru
þeir H. Kr. Friðriksson yfirkennari, Þor-
lákur Guðmundsson alþm. og Tómas Hall-
grímsson læknir til að dæma um ritgjörð-
ir um bráðapestina, sem Þorleifi höfðu bor-
ist til birtingar í Þjóðólfi og í því skini
að hljóta verðlaun þau, sem hann hjet í 1.
tbl. Þjóðólfs þ. á.
Kirkjulegt tímarit. Meðal margs ann-
ars, sem tekið var fyrir á synodus 4. þ. m.,
var þar rætt um útgáfu kirkjulegs tíma-
rits. Eptir áskorun biskups og synodusar
tók prestaskólakennari Þórhallur Bjarnar-
son að sjer að gefa út kirkjulegt mánaðar-
rit, er skyldi byrja sem fyrst að auðið
væri.