Þjóðólfur - 14.08.1891, Qupperneq 3

155
1
Fjárlagafrnmvarpið er nú komið gcgn
um ncðri dcild. í þoirri mynd scm það cr
nú, er styrkurinn til búnaðarskólanna, oins
og í stjórnarfrv.: til skölans í Ólafsd. 2500,
á Hólum 3500, Eiðum 2000. Hvanneyri
2000, Til búnaðarfjelaga eru ætlaðar
13000, þar af til búnaðarfjelags Suðuramts-
ins 2000 kr. til fjenaðarsýniiiga 1000 kr.,
til útgáfu kennslubóka fyrir búnaðarskóla
300, til laxaklaks í D ilasýslu 200, til jril- j
skipaábyrgðar á Yestfjörðum 4000 fyrra :
árið; einum aukalækni við bætt, i Ólafs- i
vík, en ýmsir aukalæknar fjellu; fje til pó.-t-
stjórnarinnar, einkum póstflutninga aukið í
stórum. Til að útvega vegfróðan mann j
3000, til að bæta vegi á aðalpóstleiðum 1
30,000, til fjallvega 3500. Fjárveitingin j
til gufuskipaferða varð að lyktum cptir !
mikið þjark þannig: til strandforða 21000, ;
til 5 gufubáta (á Vestfjörðum, Breiðaíirði, í
Faxaflóa, Austfjörðum, mcð suðurströnd
landsins að Vik í Mýrdal og til Vcstm.eyja)
3000 kr. til lrvers. Til kvennaskólans í
itvik 1800, á Ytri-Ey 2000, Laugal. 1200
og auk þess til kvennaskóla á Ytri Ey og
Laugal. 2000 til skipta milli þeirra ci>tir
nemendafjölda o. fl. Trl sveitakennara 4000.
Til verslunarskóla í Rvík 250. Til sund-
kennslu alls 1500 fyrra árið, 1000 kr. síð-
ara árið. Enn fremur voru styrkveiting-
ar til fjclaga og einstakra mattna, sem
nefndar voru í 35. tbl., allar samþykktar,
nema styrkurinn til stórstúku ísiands, sem
var felldur; enn fremur var viðbætt
ferðastyrk til læknis Ásgeirs Blöndals
1500 kr. fjura árið. 11,400 kr. til skóla- j
iðnaðar fjclltr við 3. unrr., en í þeirra stað
vcittar að eins 500 kr. En nú er eptir að
vita, livað efri deild gerir við það mál.
í efri dcild voru kosnir í fjárlagancfnd:
Arnlj. Ólafsson (með 9 atkv.), E. Tlr. Jón- j
assen (9), Jón Hjaltalíu (9), Skúii JÞor-
varðarsou (7), Friðrik Steiánsson (6).
I>inginaiinafrumvörp. Eitt frv. liefur
cnn vrð bætst siðan seinast.: 64. um að j
aukalæknishjeraðið: Daiasýsla og Bæjar-
hrcppur í Strandasýslu veiði lækuisum- i
dæmi.
JMisbeitt forsetavaldi. Viö 2. urnræðu
fjá,rlagauna í neöri deild kom fram brcyt.till. um i
aö felia burtu lt,100kr. til skólaiðnaðnr; sú brcyt.- j
till. fjell með 11 atkv. móti 11; ef grcitt hefði
vcrið sjcrstaklega atkv. um fjárveitinguna á cptir
hefði hún auðsjáanlcga cinnig íallið með 11 uióti
11, en forseti (Þórarinn Böðvursson) ncitaði að láta j
greiða atkv. sjerstaklega um liana, þótt pess væri j
kraíist fyrir fund og á fundinum af mörgum Jiing-
mönnum; meira að scgja, forseti neitaði þingm.
að taka til máis um atkvæðagreiðsluua þvcrt ofan
í niðurlag 14. gr. þingskapanna. Þetta vakti megna
óáuægju við forseta og 3 þingmcnn gengu af fundi;
varð siðan allmikið þref um þessar aðfarir forscta,
sem hvorki hafa aukið vinsældir lians nje bætt
fyrir skólaiðnaðarmálinu, eins og hcst sýudi s g
við 3. umr., er það var fellt mcð allmiklum at-
kvæðamun.
Fnlliu fl'umTÖrp. 16. um breyting á tilskipun
4. mai 1872 um sveitastjórn á íslandi, fcllt í n. d.
með 13 atkv. móti 8. 17. um afnám árgjaldsins
af Stað á Reykjanesi, fjell í n. d. ]8. um afnám
danskra messa í Reykjavikurdómkirkju, tekið optur
sem óþarft af fiutuingsm. Sk. Tlior. og Sig. Stef.
19. til stjórnarskipunarlaga um hin sjerstöku mál-
efui íslauds, fellt í elri d. með 7 atkv. rnóti 4.
20. um bann gegn því, að utanrikismeun megi eiga
fasteignir á íslaudi, lellt í e. d. 21. um hækkuu á
launurn sýslumaunanna í Skagaijarðar- og Skapta-
fcllssýslum, tekið aptur. 22. um að skipta Vullaues-
prestaknlli í tvö prestaköli, fellt í n. d. mcð 12 á
uiúti 10. 23. um breytiug á stjórnarskránui (frá
Cir. Thomsen), ícllt í efri deild með 6 á móti ð.
21. um nð aukalæknishjeruðið Dalasýsla og Rajar-
hreppur í Straudasýslu verði lækuisumdæmi, fellt í
ncöri d. með 18 móti 2. 25. um breyting á lög-
um um kosuingar til alþiugis 14. sept. 1877 (frv.
J. ltjaltalius), fellt í neðri deild mcð 12 atkv. á
móti 10. 26. um skyldu embættismanna að safna
sjer ellistyrk eða kaupa sjcr gcymdau lífeyri, fellt
í efri deild mcð 7 atkv. móti 4. 27. um búsetu
fustakaupmanna á lslaudi, fellt í etri dcild mcð 6
á ínóti 4.
Brauð vcitt. Gaulverjabær 10. þ. m.
sjera Ólali Helgasyni, aðstoðarpresti á Eyr-
arbakka, eptir kosningu safuaðariiis.
Spcgii stóran og failegan kcfur óðáls-
bótuli Andtjes Fjclsteð á Hvítárvöllum gefið
til alþiugisbússins í minningu um Jón lieit-
iuu Sigurðssou á Gautlöudum. Spegillinn
er með baglega útskorinni umgjörð eptir
Andrjes Fjelsteð, fangamarki Jóus Sigurðs-
sonar og fæðingar- og dánar-áii bans.
124
aptur. . . . Og liann hjelt því stöðngt áfram, það þurfti
200 byssukúlur til þess liann stefndi til liafs aptur.
Það liefur vcrið — jcg get mjer bara til þess —
tilraun hans, að nudda úr sjer skutulinn með sarglandi
halanum.
0g næsta örvæntingar-úrræðið, að losna við stál-
klóna, hefnr svo veitt hinum týsterka hval dauðaus fró
og frið, þarna suður lijá skerjunum.
(Lauslcga þýtt af t>. y.).
Kálfageröisbræöur.
Saga frá 18. öld.
Eptir Jónas Jónasson.
Um miðbik binnar 18. aldar liafa ýmsir sagnamenn
viijað segja, að tekið hafi að roða fyrir betri tímum,
bctri menntun og mciri siðsemi á landi lijer cn áður
var. En slíkt var langt frá því að vera satt. Að yfir-
borðinu má að sönnu segja, að svo liafi verið, að stjórn-
arfar bafi Iagast, og betra eptirlit hafi verið á ýmsu
121
sem undir hveljunni var fólginn, þannig uppfýliandi
lífsákvörðun sína, eins og vjer ailir gerum eptir meiri
eða minni umbrot og svipliugar bjer í heimi.
Sannarlega er það ginnandi, að hugsa sjer og lýsa
nákvæmkga öllum atburðiuum. Örvæntingarinnar helj-
arafli hvalsins, þegar hann barðist gcgn dauðanum.
í 45 klukkutíma dró liið tiöilaukna dýr, stórt,
stritandi gufuskip gegn vindi og sævargangi. Hinn
ginnsterki sporður liefur lilotið að liafa aíl við 100 hesta
Hjartað, sem barðist í dauðans skelíingu, skaut sjóðand^
bióðinu eptir iivcrri æð. Hvert sinn sem liann kom uppi
til að biása, stóð vatnsstólpinn í háalopt, og alltaf mcir
og meir blóðlitaður. Litlu augun, sem liggja rjett við
kjaptvikin, og ekki eru öllu stærri en í gömlu uauti,
urðu að tveim glóðrauðum hverfandi huöttum; — og með
síðustu kröptum dró hann og dró gufuskipið, út til
hafs — alltaf út til hafsins.
Hvaluriun hjelt álram að draga þetta á eptir sjer,
i einn sólarhring, og cinn dag betur — og svo ioksins
langa niðdimma nótt. Með stálkló dauðans liarðlæsta í
kroppnum, smó hanu þarna niðri í liafdjúpinu með
leipturhraða, og barðist við dauðann.
Þá — á cinu augabragði — þegar ógn og skelfing
stóðu sem hæst, þá er liann laus — sloppinn — öllu
ijett af.