Þjóðólfur - 29.01.1892, Blaðsíða 1

Kemur út á föstudög-
um — Verð árg. (60 arka)
4 kr. Hrlendia 5 kr. —
Borgist fyrir 15. jdli.
ÞJÓÐÓLFUR
Uppsögn Bkrífleg, bundln
viö áramöt, ögild nema
komi til útgefanda iyrir 1.
október.
XLIV. árg. Reykjavík, föstudasinn 29. janúar 1892. Nr. 5.
Strandferðir.
Eins og kunnugt er voru svo ströng
skilyrði fyrir styrkveitingu til gufuskips-
ferða kringum landið sett inn i fjárlögin
á síðasta þingi, að hið sameinaða danska
gufuskipafélag vildi ekki ganga að þeim
og kaus heldur að halda ferðunum uppi
styrklaust af landssjóði. Ennfreinur lýsti
Otto Wathne á Seyðisfirði því yfir í 7.
tölubl. Austra 12. okt. f. á., að liann vildi
ekki ganga að þessum skilmálum og ferða-
áætlun fjárlaganna, en bauðst til að halda
uppi strandferðum með öðrum skilmálum
og samkvæmt ferðaáætlun, er hann sjálf-
ur semdi. Það er nú eptir að vita, hvort
samningar geta komizt á milli hr. Wathnes
og landsstjórnarinnar samkvæmt þeim kost-
um, er hann býður. En verði það ekki,
er líklegt, að Wathne fari nokkrar ferðir
ei að síður á eigin kostnað meðfram
nokkrum hluta landsins eða gangi í sam-
band við einhverja kaupmenn um að fara
nokkrar ferðir eptir fastákveðinni ferðaá-
ætlun. Yfirhöfuð er oss lífs nauðsynlegt
að fátíðari strandferðir en gufuskipafélag-
ið danska lætur oss nú í té, enda teljum
vér víst að svo verði.
Reynandi væri að leita samninga við
Skota eða Englendinga til að takast strand-
ferðirnar á hendur, og ef þeir vildu ganga
að því auðvitað með talsverðum styrk úr
landssjóði, þá er ekki örvænt um, að vér
losnuðum alveg við danska gufuskipafé-
iagið, er aldrei hefur verið sérlega vel
þokkað af landsbúum. Það mundi varla
vilja ieggja svo mikið í sölurnar til að
halda strandferðunum, að það færi að
keppa við Englendinga.
Með síðustu ferð Lauru í haust var
skrifað frá Liverpool, að einhver kaupmað-
ur þar ætlaði að láta gufuskip ganga stöð-
ugt milli Skotlands og íslands í sumar, er
kemur, frá því í maímánuði til hausts, lík-
lega til fjárkaupa og hrossakaupa og með-
fram til vöruflutninga. Það er því von-
andi, að verzlun Skota og Englendinga hér
á landi fari heldur vaxandi en þverrandi,
og að tíðari samgöngur verði milli vor og
þeirra hér eptir en hingaðtil. Setjum svo,
að gufuskip kæmi hingað frá Skotlandi
regluiega á hálfsmánaðarfresti að sumrinu
til, þá þyrftum vér ekki að kvarta leng-
ur yfir saingönguleysi við útlönd og þá
væri fremur líkindi til, að þetta skip feng-
ist til að fara við og við á nokkrar hafn-
ir kringum landið eptir fastákveðinni ferða-
áætlun, auk þeirra ferða, er það færi bein-
línis til fénaðarkaupa.
Eptir því sem skýrt er frá í „Norður-
ljósinu“ 22. des. f. á. bárust þær fréttir til
Akureyrar með gufuskipi frá Stafangri, að
gufuskipafélag nokkurt þar í borginni, hafi
ætlað sér að koma á stöðugum gufuskips-
ferðum milli Kaupmannahafnar og íslands
í hverjum mánuði á tímabilinu frá 1. marz
til 30. nóv. þ. á. og eigi skipið að koma
við á flestum verzlunarstöðum eystra og
nyrðra en þó ekki lengra vestur en á Eyja-
fjörð. Liklegt er, að skip þetta eigi að
koma við á Skotlandi aðra eða báðar leið-
ir, þótt ekki sé það enn fullkunnugt. Verði
þessu áformi framgengt, sem óskandi er, þarf
norðausturhluti landsins ekki að kvíða sam-
gönguleysinu þetta árið. En hætt er við,
að danska gufuskipafélagið verði svo skæð-
ur keppinautur þessa norska félags, að það
treystist ekki til að halda hér strandferð-
um til lengdar, því að reynslan hefur sýnt,
að þetta danska fjárplógs auðmannafélag
hefur ávallt gjört sér að reglu að setja á
höfuðið með hlífðarlausri samkeppni öll
smærri gufuskipafélög, sem hafa leitazt
við að reisa einhverjar skorður við ofur-
valdi þess og einveldi. Þessari reglu hef-
ur það rækilega fylgt, að því er mælt er
gagnvart öðrum dönskum gufuskipafélög-
um, og sömuleiðis norskum og sænskum,
er lialdið hafa uppi skipaferðum samhliða
því. En livað sem þessu líður þá er svo
mikið víst, að vér verðum á einhvern hátt
að koma því svo fyrir, að þetta samein-
aða danska gufuskipafélag verði ekki til
lengdar eitt um hituna með strandferðirn-
arhér. Vér verðum áðurlangt um líður að
segja algjörlega skilið við þennan harð-
stjóra, er nógu lengi hefur drottnað hjá
oss. Þessi harðstjóri hefur getað boðið oss
ailt hingað til, en ekki er séð, að svo
verði jafnan liér eptir.
Að vorri ætlun ætti landssjóður þó
ekki að leigja skip frá útlöndum til þess-
ara ferða, fyr en útséð væri um, að vér
gætum fengið þær haganlegri á annan hátt.
Þá mætti gjarnan reyna það, en liætt er
við, að sú reynsla verði oss nokkuð dýr
að minnsta kosti fyrst í stað. Þá er stund-
ir líða er líklegt að landssjóður kaupi
gufuskip. Auðvitað kostar það stórfé en
það væri líka stóreign, er*gæti gefið mikinn
beinan og óbeinan arð af sér, ef hyggi-
lega væri á haldið.
Greiðari, hagfeldari samgöngur á sjó og
landi, það eru einhver hin þýðingarmestu
framtíðarmál vor, það eru þau mál, sem
þurfa bæði mikinn og góðan undirbúning
og alvarlegrar íhugunar við.
Um vörn á túnum.
Eptir Sigurð Sigurðsson
(frá Langliolti í Flóa).
Eitt af hinu marga, sem aflaga fer í
búnaðinum er það, hve túnin eru illa var-
in fyrir ágangi af skepnum. Þetta viður-
kenna að vísu margir í orði, en að sýna
það í framkvæmdinni gengur allt erfiðara.
Frá því að túnin eru tödd á vorin og þar
til búið er að slá og hirða þau, er víðast
livar eða alstaðar reynt að verja þau fyr-
ir skepnum, en þá er líka öll vörn úti
hjá allflestum til næsta vors. Upp frá því
má svo að orði kveða, að allar skepnur
standi á þeim dag og nótt, en þó einkum
hestarnir. Þannig eru túnin sífelldum á-
troðningi undirorpin, svo að segja af öll-
um skepnum, frá því þau eru slegin og
liirt og þar til þau eru undirlögð snjó og
klaka; eru þau þá orðin rótnöguð og sum-
staðar öll grasrót burt og eptir tómt flag.
— Mestan usla og óskunda gjöra hestarn-
ir túnunum, þegar þeim líðst að vera á
þeim, sem jafuaðarlegast er nú, og aldrei
er ef til vill jafn skaðlegt, að þeir nagi
þau, eins og að haustinu. Hestarnir ganga
mjög nærri rótinni (rótnaga) og rífa og
slíta upp neðanjarðarstöngul jurtanna (Mel-
lemstokken), sem er mjög skaðlegt, og
því skaðlegra, sem margar af túnjurtum
vorum ná ekki að fella fræ að sumrinu,
en lifa á neðanjarðarstöngli, er ný jurt
vex upp af næsta sumar. Þegar túnin
eru rótnöguð á vatnið miklu hægra með
að eyðileggja rætur jurtanna; það sígur
niður í túnin, og þegar svo frost koma,