Þjóðólfur - 25.07.1892, Blaðsíða 2

135
þangað ekki færri en 12 á ári, og svo
hafa þeir einnig lækkað til muna toll á
spænskum vörum, er til Noregs fiytjast.
Aptur á móti hafa engir samningar kom-
izt á milii Dana og Spánverja. Er því
tollurinn á íslenzkum og færeyskum salt-
fiski 36 „pesetas*1 eða nærfellt 26 kr. pr.
100 kilo. Það verður sem næst 413/2 kr.
á hverju skpd. og verður þá tollmismun-
urinn á íslenskum og norskum fiski um
14% kr. pr. skpd. Það munar um minua.
Engar likur eru til, að úr þessn ræt-
ist að sinni, enda mun danska stjórnin
lítt leggja sig í framkróka fyrir oss í
þessu máli. Hún hefði líka heldur óhag
af því. Og þótt einu aðalatvinnuvegur
landsrnanna sé- settur á höfuðið, þá er
það allt saman gott og blessað. Vér stönd-
um undir vernd þessarar hávísu stjórnar,
hvernig sem allt veltist, og hiuir hávitru
spekingar þjóðar vorrar bregðast hvergi
reiðari, en ef einhver verður svo djarfur
að hrófla eitthvað við þessu biessaða tjóð-
urbandi, er ís'iand hangir í við Danmörku,
eins og sauður við staur. Og meginþorri
alþýðu fylgir í blindni þessurn herrum,
er þykir band þetta dýrmætara en gull
og silfur og hún beygir kné sín í auð-
mýkt fyrir hinni glæsilegu erlendti vald-
stjórn, er gefur henni steina fyrir brauð.
Öll íslenzk vara er nú fremur í lágu
verði ytra. Saltfiskur 40—45 kr., íslenzk
vorull 53 a., haustull 39 a., gufubrætt
hákarlslýsi 33 kr. og pottbrætt 30 kr. 50
a. hver 210 pd., tólg 23 a. pd., sundmag-
ar 40—45 a. pd., æðardúnn 8—9 kr. pd.,
lambskinn 70—75 kr. hvert hundrað.
Harðfiskur boðinn á 100 kr. skpd. en
gengur ekki út.
Útlendar fréttir bárust hvorki mikl-
ar né markverðar nú með „Laura“. Það
er nokkurs konar deifð og svefndrungi yfir
öllu nú sem steudur. Þó er helzt dálítið
flör 1 Englendingum, því að þinginu var
slitið 28. f. m. og boðaðar nýjar kosning-
ar. Hafa þær farið fram með miklu kappi,
ræðuhöldum, illdeilum og enda áflogum
sumstaðar. Gladstone er talinn nokkurn
veginn viss sigurinn eins og minnst var á
í síðasta blaði. Um 17. þ. m. hafði hann
fengið nokkurn meiri hluta (um 40). — í
Noreqi hefur gengið allmikið á út af
„konsúlamálinu11 og talið að Ieiða muni til
ráðaneytisbreytingar í Noregi enn einu
sinui. Konungur er hinn þverasti og vill
ekki láta undan þinginu, en það vill apt-
ur á móti livergi sleppa kröfum sínum. —
Bruni sá, er getið var um í síðasta blaði
samkvæmt hraðfrétt tii enskra blaða, var
elcki í Kristjauíu, heidur í Kristjánssandi,
en að öðru leyti reynist skýrsla hraðfrétt-
arinnar um bruna þennan söun, eins og
vér skýrðum frá honum í blaðinu. Stór-
þingið norska hefur með litlum atkvæða-
mun samþykkt að nýju 1600 kr. skáldlauu
handa Björnsterne Björnson, er haun ekki
hefur viljað þiggja síðan 1887, að þiugið
neitaði Kjelland um samskonar heiðurslaun.
— Á Þýzlcalandi hefur verið áköf rimma
milli fylgisblaða Bismarcks og stjórnar-
sinna; þykir karlinu hafa orðið nokkuð
bermáll um sumar aðgerðir stjórnarinnar,
og er því mælt, að nú sé loku fyrir skotið,
að saman dragi til sætta með honum og
keisaranuin, sem orðinn er Bismarck all-
reiður fyrir óþegnlega hégðun hans gagn-
vart sér, síðan hann fór frá völdum. Það
er haft eptir Bismarck, að ekkert útlit sé
fyrir styrjöld í bráð, herbúnaður allra
þjóða sé ófullkominn, og þótt nýju skot-
vopnin verði í allra höndum, muni enn
verða fuudin upp önnur betri og fullkomn-
ari og þess vegna þori eugin þjóð að hefja
ófrið. Hinu bezti friðarviuur meðal Evrópu-
þjóða sé því sá, sem finni upp endurbætt
morðvopn, er geti strádrepið heilan her á
fáum mínútum, því að svo rækileg blóð-
taka muni stórum minnka ófriðarlöngun
stjórnandanna. — Franz Jósef Austurríkis-
keisari hélt 8. f. m. 25 ára minningardag
konungskrýningar sinnar í Buda-Pesth og
var gþá mikið um dýrðir og faguaðarlæti
af hálfu Ungverja, enda er keisarinn mjög
vinsæli þar í laudi og hefur forðazt að
brjóta lög á þjóðinni. í silfurnámum í
Przibram í Böhmen varð voðalegt slys 31.
maí. Hafði kviknað í námunni af ógæti-
legri meðferð á ljósi og létust þar uokk-
uð á 4. huudrað manns. Náma þessi er
4500 fet fyrir neðan yfirborð jarðar og
önnur hin dýpsta i heimi. Að eins 70
mauns, er niðri voru, er slysið bar að, kom-
ust lífs af.
Barón Reedz-Tott er orðinn utanríkis-
ráðgjafi Dana eptir Rosenörn-Lehn. Lát-
inn er læknirinn A. G. Drachmann, (faðir
skáldsins Holgers Drachmanns), og barón
C. A. Scheei-Piessen fyrrum (frá 1867—79)
yfirpresídent í Slésvík-Holstein og öruggur
fylgismaður Prússastjórnar í baráttunni um
hertogadœmin.
Loksins sprakk kýlid. Það má þykja
allmiklum tíðindum sæta, að háskðlakennaraembætt-
ið í fagurfræði (Æstetik) við Kaupmannakafnarhá-
skðla var loks veitt 30. f. m. en það hefur staðið
laust 20 ár eða síðan skáldið Carsten Haucli lézt
(1872). Það var því meir on mál komið að skipa
einhvern í það. Og sá sem fann náð í augum há-
skólaráðsins og var skipaður í sæti Hauehs — það
var ekki dr. Georg Brandes, þðtt Haucli hefði bent
á hann sem eptirmann sinn á dánardægri, heldur
lítt nafnkenndur og lítilbæfur maður dr. phil. Jnlius
Paludan, er alllengi hefur kennt danska bókmennta-
sögu við háskólanu. Eins og kuunugt er liefur
embætti þetta staðið svona lcngi óskipað, af því
að Btjórnin hefur liingað til kynokað sér við að
gauga á snið við Braudos, sem auðvitað var sjálf-
kjörinn til þess og af þvi að hún hafði engum á að
skipa, er væri hálfur maður, á við hanu. En þar
eð hún vildi þó fyrir engan mun skipa hann í þetta
embætti, beið hún og heið, eptir því að eiuhver ný
stjarna í mótstöðuflokk hans rynni upp, eða að hann
færi burtu og tækist aunarstaðar embætti á kondur,
en þá er tímiun leið, og þessi nýja stjarna rann
ekki upp og dr. Brandes sat kyrr (fór t. d. ekki
til Chicago í vor), þá Btóðust mótstöðumenn hans
ekki mátið lengur og Goos, kirkju- og kennslu-
málaráðgjafiun nýi, lét fyrst dubba Paludan þennan
til riddara á gullbrúðkaupsafmælinu og gerði hann
svo að eptirmanni Hauchs, þrátt fyrir allt og allt,
þrátt fyrir andmæli háskólaráðsins og þvert ofan í
alla heilbrigða skynsemi, enda vakti veiting þessi
svo megna óánægju og var talin svo mikil kneysa
fyrir Dani og danskar bókmeuntir, að flest hægri
blöðin dönsku (en þau eru í óviuaflokki Brandes-
ar) gátu ekki mælt henui bót og þögðu þvi, en sem
von var leystu vinstri blöðin frá skjóðunni og sýndu
fram á, hvílíkt stórhneyksli þetta væri og hversu
óhæfur Paludan væri til þessa embættis, og að það
væri mcira en meðalskömm að taka smámeuni þetta,
er ekkert hefði til sins ágætis, fram yíir dr. Brand-
es; mundi sómastryk þetta verða óvinum hans og
stjórninni til æfinlegrar skammar og standa sem
svartur, óafmáanlegur blettur í sögu þjóðarinnar
um aldur og æfi. í einu blaði var komizt svo að
orði um Paludan, „að hann væri einhver hin
skuggalegasta apturganga frá tímabili þeirrar hugs-
unarstefnu, er nú væri uudir lok liðin og lifnaði
aldrei við aptur og að dauskir stúdentar mundu
trauðla hlusta á apturgöngukenningar hans, er
þeir ættu á öðru völ“, með fleiru. En Palu-
dan þykir nokkuð þröngsýnu í dómum sín-
um og yfir höfuð nauðalélegur dómskýrandi
(Kritiker). Hefur hann fátt ritað, en hið helzta,
er „Yfirlit yfir frakkueskar bókmenntir“, og þar
segir hann meðal annars um Victor Hugo, að
skáldsögur hans séu bæði að efni og formi heim-
spekilegt skáldskapar-lokleysu-þvaður, og eptir þessu
er margt annað. Það er þvi ekki að furða, þótt
fylgismenn Brandesar taki munninn fullan, og þyki
hér mannamunur. Norsk og sæusk blöð, að minusta
kosti öll hin frjálslyndari, hafa og tekið í sama
strenginn og farið hörðum orðuin um þetta atferli,
enda verður það ekki varið, að þrátt fyrir skoðanir
Brandesar i trúarefnura, verður það aldrei hrakið,
að hann skarar langt fram úr öðrum rithöfundum
í óbundnu máli, sem nú eru uppi á Norðurlöndum
að skarpleik og ritsnilld. En þótt hanu hafi átt litl-
um vinsældum að fagna á „hærri stöðum“ i Dan-
mörku, á liann samt marga ótrauða fylgismenn, er
meta hæfileika lians mikils, og gagnvart þessari
viðurkenningu (!) frá hálfu valdstjóruarinnar getur
hann þvi með fullurn rétti sagt: „Og frægðin min er
fullstór til að jeg, get fyrirlitið það allt svo
hjartanlega“.