Þjóðólfur - 16.09.1892, Blaðsíða 2

170
lögunum, er væru óhafandi og gætu ekki
átt hér við; þyrfti því að semja ný lög
fyrir íslenzka fiskimenn. Frumv. séra Jens
um vegi, er kom fram á síðasta þingi,
var haun mótfallinn, en Þ. Thoroddsen
með því. Hiun siðarnefndi vildi lækka
dagpeniuga þingmanna, en var ekki neitt
sérlega meðmæltur föstu þingfararkaupi.
Alþingiskosning í Gullbringu- og Kjós-
arsýslu fór fram í Hafnarfirði 13. þ. m.
Kosnir voru þeir feðgar: Þórarinn próf.
Böðvarsson í G-örðum með 140 atkv. (af
143 alts) og J'on Þórarinsson skólastjóri
í Flensborg með 112 atkv. Þórður Thor-
oddsen fékk 34 atkv.
Þingmálafundur fyrir Borgarfjarðar-
sýslu var haldiun á Akranesi 3. þ. m.
Var hann fremur illa sóttur, en umræður
urðu allmiklar og hirðum vér ekki að taka
ágrip af þeim hér.
Á hjörfundinum, er haldinn var á Leirá
12. þ. m., voru 4 þingmannsefni í boði.
Við fyrstu kosningu hlaut Björn búfræð-
ingur Björnsson frá Reykjakoti 60 atkv.,
Halldór Daníelsson í Langholti 40, séra
Þorkell á Keynivöllum 26 og dr. Grímur
Thomsen' 11. Var þá kosið bundnum
kosningum milli þeirra tveggja, er flest
atkvæði höfðu, og fékk þá Halldór 65 atkv.
en Björn lúfræðingur 68 og er því orðinn
þingmaður Borgfirðinga.
í Vestur-Skaptafellssýslu var kosið 3.
þ. m. og Guðlaugur sýslumaður Guðmunds-
son valinn þingmaður með um 40 atkv.,
en Jón bóndi Einarsson á Hemru fékk 8.
Fleiri ekki i kjöri.
Uppástungur um sauöfjármörk.
3. Eigendamörk.
(Niturl.). Það er einn af kostum þeim, sem er
við þessa markabreytingu, að aldrei getur
orðið alveg sammerkt hjá fjáreigendum, af
þvi að mörkin á öðru eyranu eru undir
stjórn og með regiu. Það hygg eg hent-
ugra, að sýslu- og hreppamörk séu á
hægra eyra, en eigendamörk á vinstra
eyra; því flestum mun vera tamara að
skoða hægra eyrað fyrri þegar þeir skoða
mörk á fé, og þarf' þá eigi að skoða frek-
ar í öðrum sýslum og sveitum, þegar
sýslu- og hreppamark er fundið, fýr en
féð er kornið í þá sýslu og þann hrepp,
sem það á heima í. Eins og hreppar í
sömu sýslu ekki mega eiga sammerkt, eins
mega eigendur í sama hreppi það eigi lield-
ur; en þó eigendur eigi sammerkt í næsta
eða öðrum hreppi á vinstra eyra, getur
þó aldrei orðið sammerkt á hægra eyra,
ef þar er sýslumark og glöggt hreppsmark.
Nokkrir halda, að eigi séu til nóg mörk
og markbreytingar fyrir eigendur í fjöl-
mennum hreppum, en eg er á gagnstæðri
skoðun. Að vísu hafa eigendur þá eigi
nema annað eyrað frjálst fyrir mörk sín,
en þeir hafa líka öll mörk frjáls, sem nú
eru til; og þar nú eru til yfir 1000 mörk
og markbreytingar á báðum eyrum, þá
væri það óskiljanlegt, ef eigi fengjust 200
til 300 mörk og tilbreytingar með þau á
öðru eyra. Við markbreytingu þá, sem eg
held hér fram, er miklu síður hætt við
óviljandi misdrætti í réttum en nú er, af
því að eigi þarf, nema í innsveitisrétt, að
draga nema eptir einu yfirmarki og eiuu
undirmarki á sama eyra; og held eg þýð-
ingarlaust að senda þann mann til fjár-
dráttar í rétt, sem eigi kann það og þekk-
ir utanbókar.
4. Hvernig verður þessu komið áí
Alþing semur þingsályktun, samkvæmt
undirlagi þingmálafunda í kjördæmunum
og skorar á landsstjórnina að gera
fyrirskipanir, þessu máli til framkvæmdar,
og stingur jafnframt upp á þeim nauðsyn-
legustu ákvæðum, sem þinginu þykir þurfa
að vera. Svo sendir landsstjórnin sýslu-
nefndaroddvitunum þessar fyrirskipanir og
ákvæði sitt um, hvert sýslumark hver sýsla
skuli hafa, og skorar jafuframt á þá að á-
kveða hrepppamörk í sýslunum. Þá send-
ir sýslunefndin hreppaneíndunum skjöl
málsins, og skipar þeim í samráði með
hreppa íbúum, að ákveða eignarmörkiu,
og að hafa eptirlit með, að fyrirskipunum
sé hlýtt. Þetta er eins og hvað annað
nýtt, að það er örðugt á meðan það er að
komast á algerlega. Það er fyrirsjáanlegt,
að mikla aðgæzlu þarf að hafa í réttum
og óskilafjárskoðunum, þar til allt það fé
er eyðilagt, sem er með gömlu mörkunum.
Þeir sem geta glöggt markað hin uýju
mörk upp úr mörkum sinum, verða að
gera það, þó ekki væri meira en sýslu-
og hreppsmarkið, því mest ríður hverjum
fjáreiganda að ná því sem fyrst; en það
eru ekki nærri því allir, sem geta það;
mörk þeirra eru nú svo löguð, að það
verður ekki. Til þess að bæta nokkuð
úr þessu, bæði á meðan breytingin er að
alkomast á, og fyrir þá, sem kynnu að
flytja sig, hefur mér hugkvæmzt að ákveða
mætti tvö mörb, óbrúkanleg fyrir hreppa-
mörk, en sem gera mætti úr flestum und-
irmörkum, svo sem boðbíld og lögg, til að
vera ómerk, þannig, að þar sem þau væru
merkti það, að þar ætti ekkert mark að
vera þeim megin á því eyra, sem sýslu-
og hreppamörk ættu að vera á, en eigend-
um skyldu þau jafn markverð sem önnur
mörk. Nú skyldu öll lömb á landinu vera
mörkuð hinum nýju mörkum vorið 1894
og á hverju vori þar eptir, þá mætti allt
fé með gömlu mörkunum vera eyðilagt
haustið 1900. Eptir það skyldi hver sú
sauðkind, sem fyndist sýslu og hreppa-
markalaus verða eign sjóðs þeirrar sveit-
ar, sem lmn fyndist í.
Hver sá, sem laga vildi þessar frum-
smíðuðu uppástungur mínar, og gera þessa
markabreytingu enn aðgengilegri í fram-
kvæmdinni, ætti skilið að fá miklar og
góðar þakkir.
Haukur úr Horni.
Veðurátta hefur verið allköld næst-
liðna viku. 13. þ. m. snjóaði ofan í sjó
hér við Faxaflóa suöur á Seltjarnarnes en
lengra ekki. Er það fremur sjaldgæft hér
svona snemma. Nóttina eptir var allmikið
frost (S1/^0 C.).
Kaupafðlk allmargt er komið ofan úr
Borgarfirði og úr austursýslunum, en fátt
að norðan enn. .Er alstaðar talað um
mikinn grasbrest en ágæta nýtingu, þangað
til snemma í þ. m., að heldur brá til ó-
þurka.
Itangárvallasýslu (Landi) 3.sept: „Það,
sem almenningi nú er tíðræddast nm, er
hið frámunalega grasleysi og þar af leið-
andi mjög bágborinn heyskapur og ískyggi-
legt útlit. Mjög víða er fyrirsjáanlegt að
lóga verði flestum lömbum 0g nokkru af
kúpeningi, ef ásetningur manna á að verða
í nokkru lagi og hafa þó allmargir meiri
og minni styrk af gömlum heyjnm. ValL
lendi hefur verið óvinnandi sökum hinna
sífelldu þurka, enda verið sársnöggt, nema
það, sem var á sinu. Góðan styrk liafa marg-
ir haft af mela- og blöðku-slægjum; blaðk-
an er hið kjarnbezta kindafóður; hún
sprettur upp úr sandi og í hraunum. Þá
hafa og nokkrir bændur héðan úr sveit
sótt hey í Safamýri, en þótt grasið sé þar
nóg, er það vart tilvinnandi sökum vega-
lengdar nema fyrir þá, sem hafa hestaráð
mikil og eiga enga úrkosti aðra.
Á þessu sumri hefur talsvert verið stund-
uð veiði í Veiðivötnum (Fiskivötnum á
Landmannaafrétti) 0g hefur veiðzt í betra
lagi. Oss Landmönnum þykir mein að,