Þjóðólfur - 23.09.1892, Blaðsíða 3

179
þýzkum bókmenntum, án þess gerð sé nokk-
ur Ijós grein fyrir, í liverju hún sé fólgin.
Hún er bara ný. Á bls. 74 er aptur
nefndur Karl Bleibtreu sem einkver helzti
maður hinnar nýju stefnu, án þess hann
sé settur í neitt samband við nafna sinn
á bls. 72. Maður verður að gizka á, að
þetta sé einn og sami maður, og þó sýn-
ist það fremur ólíklegt, því að öðruvísi er
litið á starfsemi hans nú. Á bls. 72— 3
gengur hann berserksgang og sprengir
allt í sundur bæði illt og gott, en á bls.
74 „vegur hann salt milli hins gamla og
nýja, og honum er um og ó“ o. s. frv,
Á fyrri staðnum er hann látinn hreinsa
til í loptinu og vera munnur og hönd
æskumannanna, er uxu upp í stríðunum
miklu, en á síðari staðnum gengur hann
með léttasóttina að nýju stefnunni, en
getur ekki alið hana. Þar er sagt um
hann, að hann sé og verði þunglamalegur
en sé samt hælt geypilega af ungum græn-
ingjum. Hvora lýsinguna á að taka trú-
anlegri hina fyrri eða síðari? Vér græð-
um ekkert á þeim svona löguðum, nema
það, að Bleibtreu er forkólfur (einhverrar)
nýrrar stefnu, sem haun hefur alið, en
gengur þó með enn(!) Þetta er mjög
ftóðlegt að vita. Annars er oss óskiljan-
legt, hversu höf. getur ritað óljóst og ó-
skipulega. Þar er engin samkvæmni og
varla nokkurt samræmi milli hinna ein-
stöku atriða. Það lítur ekki út fyrir, að
höf. hafl lesið haudrit sitt rækilegayfir áður
en hann sendi það hingað til prentunar.
Það er svo margt athugavert i rit-
gerð þessari, að vér sjáum oss ekki fært
að geta þess alls hér í blaðinu. Hinn
fjölfróði höf. er hér á í hlut hlýtur að
kannast víð það með sjálfum sér, ef hann
les nú þessa ritgerð sína vandlega ofan í
kjölinn, að henni sé í ýmsu mjög ábóta-
vant, og þess vegna vonum vér, að hann
vandi sig betur næsta sinn, ef hann ritar
um bókmenntir í Skírni. Lýsing á nátt-
úrufegurð Sjálands og yndisleik dönsku
stúlknanna á t. d. ekki beinlínis heima í þess
konar yfirliti. Það er dálítill útúrdúr að
rita um það heila blaðsíðu í Skírni. Vér
viljum heldur lesa um það annarstaðar,
t. d. í skáldsögu eptir höf. sjálfan. Hún
er einnig fögur, náttúran hér heima á
Fróni og hér eru einnig allmargar fríðar,
inndælar stúlkur, sem vert væri að rita
um, en það er hlutverk skáldanna, og er
því langréttast að lofa þeim einum að rita
um það efni.
Yfirhöfuð er síðasti kaflinn (um dansk-
ar bókmenntir, 12 blaðsíður) einna skringi-
Iegastur af öllu þessu bókmennta-góðgæti.
Þar er ekki minnzt á annan ritköfund
en J. P. Jacobsen, sem er dauður fyrir 8
árum. Auðvitað hefur hann haft mikil á-
hrif á danskar bókmenntir, en þó hvergi
nærri jafnmiklar sem Georg Brandes, sem
enn er á lífi. Það hefði því átt miklu
betur við, að minnast rækilega á hann í
þessum kafla. Þessi vaðall um Jacobsen,
er að mestu tekinn eptir Ola Hansson,
(sænskum rithöfund), en það er lítil bót í
máli. Þessi sænsk-íslenzki hrærigrautur
er einhvern veginn svo undarlega væminn
á bragðið, að vér hyggjum að íslenzkri al-
þýðu geðjist ekki rétt vel að honum. Það
hefði sjálfsagt verið heppilegra, að höf.
hefði ekki blandað kryddi sinu saman við
hjá Hansson. Það eru ekki allir færir um
að gera „breyttan11 mat gómsætan.
Kólera. Með vöruskipinu „Ragnheiði", er
kom frá Liverpool í gærkveldi eptir 22 daga úti-
vist, fréttist, að kóleran geisaði í Hamborg, og hafi
einnig verið komin til Glasgow (í byrjun þ. m.).
Nýrri og greinilegri fréttir um vogest þennan koma
með „Thyra“.
Um alþingiskosningarnar, er getið var
í síðasta blaði, hafa nú borizt nokkru greinilegri
fréttir, að því er atkvæðagreiðsluna snertir.
í Húnavatnssýslu fékk kand. Þorleifur Jónsson
74 atkv. af 79, er greidd voru á kjörfundi, Björn
Sigfússon í Grimstungu 68, en Páll Pálssou í Dæli
að eins 16.
1 Vestur-Skapiafellssýslu bauð binn fyrv. þingm.
Ólafur Pálsson á Höfðabrekku sig fram (auk Guð-
laugs sýslumanns og Jóns í Hemru), en fékk ekki
nema 1 atkvæði.
í Snœfellsnessýslu fékk dr. ph.il. Jón Dorkelsson
84 atkv., Lárus Skúlason 9 og séra Holgi Árna-
son 3.
1 ísafjarðarsýslu fékk Matthias Ólafsson í
Haukadal 42 atkv., en Árni Sveinsson kaupmaður
á ísafirði 23. Aðrir bnðu sig ekki fram þar, auk
þeirra, er kosnir voru.
Heiðursgjafir af styrktarsjóði Kristjáns
konungs 9. voru veittar 31. f. m. Ghiðmundi bónda
Guðmundssyni á Auðnum á Vatusleysuströnd fyrir
framúrskarnndi húsabyggingar, jarðabætur og sjáv-
arútveg og Jóni bónda Guðmundssyni á Efri-Brú
112
að allur grunur um hluttöku Amos’s í þjófnaðinum væri
því horfinn. Þá lofuðu þau öll með hárri röddu hinn
æðsta, er hafði veitt þeim styrk tii að bera þessar ótta-
legu, þungbæru raunir, og rétt þeim hjálparhönd, eiu-
mitt þegar neyðin var stærst. Þau ásettu sér þegar í
stað að snúa heim aptur og að vikufresti voru þau á
leiðinni þangað.
Nú var skoðun íbúanna í Fíladelfíu orðin öll önn-
ur, en áður. Þau dagblöð og tímarit, sem fyr höfðu
mest og bezt stuðlað að því, að hinn óljósi grunur á
járnsmiðnum liafði borizt út, skýrðu nú í hátíðlegum
orðatiltækjum frá játning hins seka og lýstu undrun
sinni yfir því, að þessi grunur skyldi ekki hafa horfið
algerlega þegar fyrir löngu við sýknuu járnsmiðsins
fyrir réttinum. Þau lýstu með fegurstu litum hinu
kyrláta, friðsama lífi, er Amos hefði iifað, áður en þetta
kom fyrir og til að gera rangindi þau, er hann hafði
orðið að sæta, enn áþreifanlegri, var ekki látið hjálíða,
að lýsa „hinum óheyrðu kvölum, hinum ótrúlegu þraut-
um og ósegjanlega skorti“, sem hann og fjölskylda hans
hefði hlotið að þola, tíl þess að sneiða hjá afleiðingum
svo ranglátrar ákæru. Allur bærinn tók nú málstað
hans; hinir fyrri nágrannar hans og vinir, sem einna
fyrstir höfðu orðið til þess að kasta þungum steini á
hann og spilla mannorði hans, hófu hann nú upp til
109
Þau voru að eins komin fyrsta áfangann á hinni sorg-
legu pílagrímsgöngu sinni. Kaupmaður nokkur, sem
ferðaðist frá höfuðstaðnum (Filadelfíu) til hinna bláu
fjalla í New Hampshire, hitti Amos í Norristown og
sagði hæðnislega við einn bæjarbúa, að hann óskaði
þeim til hamingju, að hinn nafnkunni járnsmiður frá
Fíladelfíu væri seztur að hjá þeim. Þetta læsti sig óðara
eins og eldur i sinu um allan bæinn, og Arnos komst
brátt að raun um, að menn sueiddu hjá honum og fyrirlitu
hann, alveg á sama hátt sem í Fíladelfiu. Það voru
því engin önnur úrræði fyrir hann en að flýja frá
Norristown sem fljótast, eða deyja að öðrum kosti úr
hungri. í þetta sinn var hann ekki lengi að hugsa sig
um, hvað hann skyldi gera. Við heimili hans í Norr-
istown voru ekki bundnar neinar dýrmætar né sorgleg-
ar endurminningar, eins og við heimkynni Jians í Fíla-
delfíu, þar sem hann var fæddur og uppalinn. Hann
fór því með fjölskyldu sína yfir fjöllin til Sumbury. í
fyrstu leit út fyrir, að iðjusemi hans mundi bera góðan
árangur eins og í Norristown, en brátt varð hann þess
áþreifanlega var, að “ílýgur fiskisagan", og innan lítils
tíma varð hann eiimig að fara burtu þaðan, því að í
þessum afskekkta bæ voru menh farnir að stinga sam-
an nefjurn um nýja gestinn — bankaþjófinn frá Fíladelfíu,
sem enginn vildi auðvitað hafa nokkur skipti við. Amos