Þjóðólfur - 02.02.1894, Blaðsíða 2

22
Útlendar fróttir.
Kaupmannahöfn 15. jan. 1894.
Daiimtírk. Héðan er fátt tíðinda. Allt
gengur í gamla þaufinu, hvað pólitík Dana
snertir. Vinstri menn eru, eins og kunn-
ugt er í tveim flokkum, Hörups og Bergs-
sinnar og miðlunarmennirnir með Bojesen
og Hogsbro í fylkingarbrjósti. Miðlunar-
flokkurinn er miklu fjölmennari og vill ná
sættum við ráðaneytið. Hörupssinnar segja
sem fyrri: „Þessu ráðaneyti viljum vér
ekki veita neitt fé og í engu slaka til
við“. Fiokkarnir gera hver öðrum það
illt, sem þeir geta. — Önnur umræða fjár-
laganna fer fram þessa dagana, og þykir
vel að verið, því sjaldan hefur henni ver-
ið lokið um undanfarin ár fyr en seint í
marzmánuði. Miðlunarmenn telja sér það
til ágætís, að þeir beijist fyrir umbótum
í búnaði Dana, og þykir þeim Hörups-
sinnar vera skrumarar miklir. Miðlunar-
menn vilja auka tekjuskattinn, en vilja
minnka jarðeignaskattinn. Hörupssinnar
hata víggirðingarnar, og fara fram á, að
stjórnin láti rífa þær niður. Segja þeir,
að slíkt geti orðið stórhagur fyrir landið,
því fyrst og fremst fái ríkið ærna pen-
inga fyrir landsvæðið, í öðru lagi losni
ríkið við stórkostleg fjárútlát á ári hverju,
og loks verði víggirðingarnar aldrei til
annars en að æsa nágrannana móti Dan-
mörku. Miðlunarmenn fara fram á, að
hergjöldin verði minnkuð, en ráðaneytið
má ekki heyra slíkt nefnt. — Estrúp vill
hækka brenuivínstollinn að stórum mun,
1 kr. af potti hverjum. Hann gerir ráð
fyrir, að Danir muni drekka helmingi
minna brennivín en hingað til, en tollur-
urinn ætlast hanu þó til að nemi 7^/a
króna. — Frumvarp þetta var lagt fyrir
þingið í fyrra dag og ekki vita menn,
hvernig þingmönnum geðjast að því. —
Estrúp hefur stofnað nýtt ráðaneyti, verk-
málaráðaneyticf. Áður var það allt saman
kallað innanríkisráðaneytið. Ingerslev inn-
anríkisráðgjafi er orðinn verkmálaráðgjafi,
en formaður innanríkisdeildarinnar Hörring
er innanríkisráðgjafi.
Ekki vill landsþingið láta kvennfólkið
fá kosningarrétt í sveitamálum, fólksþiugið
samþykkti það.
Enginn minnist hér á frumvarp alþingis
um afnám hæstaréttar í íslenzkum málum.
Það er ætlan manna, að ráðgjafi íslands
hafi fylgt því til grafar. Sagt er, að
Oktavius Hansen hæstaréttarmálafærsiu-
maður muni gera fyrirspurn til Nellemanns
um örlög frumvarps þessa, áður þingtíminn
er liðinri.
Stórkostlegir mannskaðar urðu á Vestur-
Jótlandi 21. nóv. Menn voru almennt rónir
til fiskjar, en þá skall á ofviðri, og fórust
margir bátar. 49 menn drukknuðu. Blöð-
in og ýmsir aðrir stofnuðu þegar til sam-
skota.
13. nóv. varð skáldkonan fröken Bene-
dicte Arnesen-Kall áttræð. Hún er eins
og kunnugt er dóttir hins góðkunna ís-
lendings, Páls Árnasonar, orðabókarhöf-
undarins. Fröken Benedicte er kunn
íslendingum af ferð sinni heima og ritum
sínum. fslenzkir stúdentar tveir fóru heim
til hennar, fluttu henni kveðju frá frænd-
um hennar og kvæði. Kvæðið var á ís-
lenzku.
Noregur. Innflutningsbann það, sem
Englendingar lögðu á norskan fénað í
fýrra, var afnumið í haust. Það varð þá
sannað, að klaufasýkin hefði aldrei verið í
Noregi. Þó gerðu Englendingar það að
skilyrði, að Norðmenn flyttu ekkert fó
inn frá Svíþjóð. Þetta þykir Svíum ó-
hæfa, og segja, að Norðmenn geti ekki
að lögum bannað innflutning kvikfénaðar
frá Sviþjóð af þeim ástæðum. Hefur rík-
isráð Svía ritað stjórn Norðmanna um
þessa skoðun sína á málinu. Menn búast
við, að Norðmenn taki því ekki þegjandi.
— Dr. Johan Fritzner, norrænufræðingur-
inn og orðbókarliöfundurinn alkunni, and-
aðist 19. des. 81 árs að aldri. Hann hef-
ur, eins og kunnugt er, samið hina stærstu
og beztu íslenzka orðabók sem til er.
Frakkland. Dupuy ráðherrastjóri og
ráðaneyti hans veltist úr völdum. Eptir-
maður hans er Casimir Perier. Hann var
forseti í fulltrúadeildinni. Ráðaneyta-
breytingar á Frakklandi eru svo tíðar, að
óþarfi er að spyrja um orsakir. Frakkar
kunna ekki víð að hafa sama ráðaneytið
beilt ár í senn. Ef maður ætti í þetta
skipti að nefna nokkrar ástæður, þá mundi
það vera ósamlyndi í sjálfu ráðaneytinu.
England. Loks er deilunum milli
kolanámueigenda og verkmannanna lokið,
að minnsta kosti í bráð. Það mega menn
þakka Gladstone og ráðaneyti hans. Glad-
stone bauð hvorumtveggja málsaðilum að
koma sættum á, og var það þegið. Utan-
ríkisráðgjafanum, Rosberry lávarði, var
falið starfið á hendur, og leysti hann
verkið svo vel af hendi, að verkamenn
lofuðu að taka til námuvinnu þegar í
stað, ef þeir fengju sama kaup sem áður,
og því lofuðu námueigendur. Skuldbind-
ingin nær til 1. febrúar. Til þess að út-
kljá deiluna var nefnd skipuð þá þegar (17.
nóv.) og sitja hana fulltrúar beggja máls-
aðila. Vænta menn nú, að fullar sættir
fáist.
Gladstone hefur komið fram með ýms-
ar réttarbætur fyrir Englendinga. Eitt
af þeim frumvörpum, sem neðri málstofan
hefur samþykkt er um skaðabætur frá
verkeigendum, ef verkamenn þeirra verða
fyrií' slysum. Annað frumvarp, sem Glad-
stone hefur fengið samþykkt, er um rým-
kun á sveitarstjórnarvaldinu í sveitamál-
um. Mótstöðumenn Gladstones reyndu cpt-
ir megni að drepa niður frumvörp þessi
með alls konar vífilengjum. Það hefði verið
svo einstaklega þægilegt fyrir þá, ef til-
raunir þeirra hefðu tekizt, að nota það
sem sleggju á Gladstone, að hann verji
öllum tímanum í óþarfa roas um heima-
stjórn íranna, en hirti ekki um réttarbæt-
ur á Englandi. En Gladstone þekkti mót-
stöðumenu sína, og sagði þeim hreint út,
þegar í haust, að ef frumvörpum þessum
yrði ekki lokið fyrir jól, þá mundi hann
halda fund í janúar, og það efudi hann.
Nú er Gladstone 84 ára. Hann varð það
29. desember. Úr öllum áttum komu
hamingjuóskir til hans, jafntfrá vinum sem
óvínum. Times flytur mjög vingjarnlega
ræðu um hann, en segir þó, að honum
muni verða sæmilegast að hvíla sig það
sem eptir er æfinnar. Furðu sætir það,
að Labouchere tekur í sama strenginn, en
flestir af fylgismönnum hans óska þess
að hann sitji á þingmannabekkjum enn í
mörg ár. Nú hefur hann gefið neðri mál-
stofunni mánaðarhvíld til 12. febrúar.
Sjálfur fór hann með konu sinni til meg-
inlandsins til þess að hressa sig upp.
Ítalía. Bankanefndin hefur nú skýrt
frá gerðum sínum. Hún ber ráðgjöfunum
illa sögu, sakar þá um trassaskap. Þeir
hafi ekkert eptirlit haft á bankanum í 8
ár, frá 1880—88. Þá voru rannsakaðir
reikningarnir, en Crispi þagði. Hann var
hræddur um, að ástandið í bankanum
spillti lánstrausti landsins. Uppreisn er
hafin á Sikiley. Stjórnin hefur sent þang-
að her manns, og hefur að mestu tekizt
að bæla uppreisnina niður. Stjórnin lieimt-
ar, að uppreisnarmenn selji öll vopn og
verjur af hendi. Giolittis-ráðaneytið varð
að víkja úr vegi fyrir Crispi. Það hlauzt
af bankamálinu. Nefndin skýrði frá því,
að Iögregluliðið hefði brennt ýmislegt af
skjölum Toulongós baukastjóra, og var
Giolitti kennt um.
Rússland. Keisari hefur nýlega gcfið
út það boð, að Gyðiugum skuli heimil vera
í ríki sínu til 1. júní 1894. Fylkjastjór-