Þjóðólfur - 02.11.1894, Blaðsíða 3

207
stærsta og mikilfenglegasta tombóla, er
hér hefur verið haldin, enda varð lireinn
ágóði af henni um 1200 krónur. Voru
fjöldamargir góðir munir á tombólu þess-
ari, að mestu leyti gjafir frá konum í fé-
laginu og utanfélags, en nokkuð var keypt
frá Leipzig og Kaupmannahöfn. Er tom-
bóla þessi ljós vottur um, að miklu má
koma áleiðis með einbeittum vilja og áhuga.
Allir vinir háskólamálsins geta verið mjög
ánægðir með þennan árangur, og væri nú
stór minnkun að því, ef kariar og konur
utan Reykjavíkur færu ekki dálítið að sinna
máli þessu, þá er svo vel er byrjað.
Geta ber þess, að sárfáir eða nær engir
embættismenn bæjarins né þeirra skulda-
lið og áhangendur létu sjá sig á tombólu
þessari, en þess þurfti ekki með. Hún var
fullvel sótt samt. Það er almenningsfylg-
ið, hluttaka hinna mörgu, er mestu skiptir
og mestu getur orkað í hverju sem er hér
á landi, og hvervetua annarsstaðar, ef sam-
tök og samheldni væri nógu öflug.
Fjárkaupaskip mr. Franz’s fór héðan
30. f. m. með nál. 2900 fjár. Hefur hann
alls keypt hátt á 10. þúsund hér á landi,
alit íyrir peninga út í hönd. Hæsta verð
22 kr. fyrir úrvalssauði. Má þykja mikill
hagnaður í viðskiptum þessum, og það sem
meira er vert, að þessi sami fjárkaupmað-
maður ætlar að koma hingað að ári og
kaupa þá fé eingöngu fyrir peninga, eins
og nú. Hr. Sigfús Eymundsson hefur ver-
ið aðstoðarmaður hans við kaupin hér, og
leiðbeint honum í því, enda var það hann,
sem fékk þennan fjárkaupmann til að leita
hingað til fjárkaupa og er það mikillar
þakkar vert.
Póstþjófnaðuriim. Þess hefur verið áð-
ur getið í Þjóðólfi, að Einar Ólason (ekki
Ólafsson) Eskifjarðarpóstur hefði verið sett-
ur í varðhald, sem grunaður um pen-
ingastuldinn, en nú segir „Austri“ 2. okt.,
að sýslumaður (Jón Johnsen á Eskifirði)
hafi yflrheyrt hann og enga sök getað hjá
honum fundið. Póststjórnin er því jafn-
nær eptir sem áður fyrir þetta, og verður
því að leita einhverra annara ráða til að
homa í veg fyrir þetta sjaldgæfa og ískyggi-
ólag, er alls ekki getur gengið svona
til lengdar. Mundi nú vera meiri þörf á,
að senda rannsóknardómara til að rann-
saka þennan stórkostlega þjófnað, heldur
en þá er sent var i hitt eð fyrra vestur
á ísafjörð til að rannsaka embættisfærslu
Skúla Thoroddsen. Jafnvel þótt árangur-
inn af þessari póstþjófnaðarsendiferð yrði
ef til viil lítill, þá mundí hún hvívetna
mælast vel fyrir og þá hefði landstjórnin
einnig nokkuð þvegið hendur sínar. Eeyn-
andi væri einnig, að senda peningabréfin
í læstum járnkössum litlum, með sérstakri
töfraiæsingu og iyklum, er póstmeistarinn
og viðkomandi póstafgreiðsiumaður hefðu
einir í höndum, og samskonar Iyklar ættu
einnig að fyigja kofíortunum, og póstar
aldrei að hafa þá í höndum. Annars ætti
að koma því svo fyrir hið bráðasta, að
peningaseudingar hingað utan af landinu
væru að eins póstávísanir. Það væri mik-
ið hagræði, enda þótt peningar héðan út
um land yrðu ekki sendir á þann hátt,
sem þó væri æskilegast. Það hiýtur að
verða hlutverk alþingis næsta ár m. fl., að
athuga póstmálin, og gera ýmislegt auð
veldara og tryggara en nú er, að því er
sendingar og útbúnað snertir. Þess er
brýn þörf.
Eptirbreytxiisverður dugnaður.
Það er allmikið, sem landbúnaði vor íslendinga
hefur farið fram BÍðastliðin ár í húsabyggingum og
endurbótum á túnum og engjum, og má þakka
slíkar framfarir að miklu leyti búnaðarfélögunum
og búnaðarskólunum, en það má lika þakka þær
hverjum þeim bónda, er með forsjálni og atorku
hefur starfað að því að endurbæta ábýlisjörð sína;
þeir menn, sem þannig hafa varið ofnum og kröpt-
um sínum til nytsamlegra jarðabóta, hafa unnið
fósturjöröinni ómetanlegt gagn, og er verðugt að
minningu þeirra sé haldið á lopti þeim til heiðurs
og öðrum til eptirbreytni.
Einn þeirra manna, er þannig hcfur varið kröpt-
um sínum fyrir föðurlandið er bóndinn Loptur
Oíslason á Vatnsnesi í Grímsnesi.
Hann er fæddur að Hrauni i Heðallandi 9. des.
1829. Foreldrar hans voru hinn mikli þrek- og
starfsmaður Gisli Guðmundsson og hin göfuglynda
sómakona Ingibjörg Loptsdóttir hreppstjóra Jóns-
sonar frá Langagerði í Hvolhrepp. Loptur flutt-
ist með foreldrum sinum út í Árnessýslu og ólst
upp hjá þeim, þar til hann var 23 ára, svo varð
hann vinnumaður 5 ár, en byrjaði búskap vorið
1858, byggði nýbýli þar sem nú heitir Hólabrekka
i Grímsnesi, græddi þar upp tún, umgirti og
sléttaði að nokkru, og byggði traðir gegnum það
þvert, svo þegar hann fór þaðan 1868, var það
orðið laglegt. býli. Þaðan flutti hann að VatnB-
nesi í sömu sveit. Sú jörð var þá að dómi þeirra,
er til þekktu því nær kominn í eyði. Bærinn lé-
legasta kreysi í þeirri sveit, og hrundi meiri hluti
bæjarhúsa um vorið, er Loptur kom þangað, túnið
þvi nær allt mjög þýft og komið i órækt, enginn
nýtilegur faðmur af túngarði, og jörðin yfir höfuð
undirokuð og eyðilögð af ágangi af annara fénaði,
bæði vegna landslags liennar og óskynsamlegra
skilmála fyrverandi eigenda hennar.
En Loptur bóndi hefur keypt hálfa jörðina og
áunnið henni tryggileg réttindi, sléttað þvi nær
allt túnið, sem er að stærð 14 dagsláttur, umgirt
það, byggt traðir heim að bænum yfir 100 faðma,
byggt upp snotran bæ og heyhlöðu, og öll fénað-
arhús í góðu lagi, bætt engjar mikið með fram-
ræzluskurðum og hlaðið garð til varnar fyrir þær
300 faðma á lengd. Grjót til byggingar hefur
hann fiutt að langa vegi og erfiða og byrjaði fyrst-
ur i þvi byggðarlagi að kljúfa grjót með fleygum.
t-__Allur frágangur á þessum^verkum hans er snilld"
arlegur og hefur hann, sem er íremur efnalitill unn-
ið þetta að mestu, sem ein-yrki og mun nú óhætt
að telja Vatnsnes eitt hið snotrasta býli i Grims-
nesi.
1874 keypti hann vagn af hinu danska land-
búnaðarfélagi íyiir 180 kr. og gaf félagið honnm
helming andvirðisins eða 90 krónur að verðlaunum
fyrir dugnað hans. 1880 veitti landshöfðingi hon-
um 100 krónur af fé þvi, sem ákveðiö var til efl-
ingar búnaði, sem styrk tii að kaupa jarðabóta-
verkfæri, og áiið 1885 hlaut hann 160 króna
heiðursgjöf af styrktarsjóöi K.ristjáns konungs hins
IX. íyrir iramúrskarandi dugnað i búnaði. Enn
fremur kefur Guðrún Sigurðardóttir i Eyvík, sem
á hálfa jörðina VatnsneB gefið honurn vandaðan
steinhring, sem heiðursviðurkenningu fyrir jarða-
bætur þær, er hann hefur unnið á landeign henn-
ar.
Loptur bóndi er þrikvæntur. Fyrsta kona hans
hét Jóhanna dóttir Þorkels bónda Jónssonar og
Katrínar Bergsveinsdóttur frá Haga i Grímsnesi.
Þau giptust árið 1859, bjuggu sarnan i 7 ár og
eignuðust 3 börn. Önnur kona hans hét Bagnhild-
ur dóttir Tómasar bónda Sigurðssonar og Sigriðar
Einarsdóttur á Varmahiíð undir Eyjafjöllum. Þau
bjuggu sarnan i 12 ár og eignuðust 2 börn. Þriðja
kona hans keitir Hargrét systir Kagnhildar, er
hann átti fyr. Þau hafa átt saman 3 börn og er
eitt af þeim á lifi; alls á hann 3 sonu á liíi, sinn
eptir hverja konu.
Loptur ei eindreginn iélagsmaður, tryggur i
lund, reglumaður og gestrisiun, fjör- og þrekmað-
ur hinn mesti, gáfaður og skáldmæltur.
25+9.
Þrjár fyrirspuruir uieð sTÖrum.
(Skýring við „ísafoldu).
1. Hvernig stendur á hinum mikla úlfaþyt i
„ísafold“ siðast út af heybrunanum, er minnst var
á i „Þjóðólfi“ svo kurteislega f
Svar: Hann stafar af þrennu, er ritstjóra „ísa-
foldar“ gramdist svo sárt: a) af því að brunans
var getið opinberlega, en ritstjórinn skammast sín
fyrir, að það skyldi brenna hjá honum, jafnmiklum
heyverkunarfræðing. Hann kann nfl. að blygðast
sín fyrir almenningi, ekki ber á öðru; b) af
því að nefnt var fjós áfast(U) við ibúðarhús hans,
en ekki pakkhús. Honurn er meinilla við þetta
fjósnafn i sambandi við höllina hans, og þó hefur
hann byggt fjósið sjálfur, áfast við kana, en iðrast
sjálfsagt eptir það; c) af því að minnzt var á
spámannsanda „ísafoldai"1. RitBtjórinn er ntt. svo
spéhræddur, að hann heldur, að allir séu að draga
dár að sér. Hann skilur engiu lofsyrði um blaðið,
nema þau komi frá vissum mönnum, sem hann vcit
að eru af Bama sauðahúsi og hann sjálfur, t. d.
allir stjórnarsinnar og „þess loiðis“ fólk.
2. Af hverju skyldi ritstjóri „ísafoldar“ hafa
verið svona hróðugur af því, að slökkviliðinu var
ekki blásið saman til að slökkva eldinn?
Svar: Af því að hann vildi láta bera sem
minnBt á þessu, og sogist því ekki hafa misst