Þjóðólfur - 07.12.1894, Blaðsíða 2

226
III.
(Niðurlag).
Auk þess, sern hér hefur verið drepið
á, minnist höf. á tvö verkefni, er hann
ætlar að bráðum muni leyst verða, og
gera miklar breytingar og byltingar. Ann-
að er notkun þess kraptar, er fólginn
liggur í kolum, á anuan betri og áhrifa-
meiri hátt en með því að brenna þeim.
Við það eyðist mestur hluti aflsins til ó-
nýtis. Leysing þessarar gátu er eigin-
lega fólgin í því, að breyta kraptinum
beinlínis í rafmagn, í stað þess að fram-
leiða fyrst kita. Síðara verkefnið er fólg-
ið í því, að nota megi til manneldis nær-
ingarefni þau, er jurtaríkið hefur að geyma
t. d. venjulegt gras. Eins og þau nú
koma fyrir eru þau ómeltanleg fyrir menn,
en einhverja handhæga aðferð má eflaust
finna til að ná þessum næringarefnum úr
jurtunum og gera þau meltanleg. Sú upp-
götvun mundi verða jafn þýðingarmikil
sem fundur nýrrar heimsálfu, eða nýrrar
jarðar, er væri óbyggð en full af matvæl-
um. Þá gætum vér ókvíðnir horft fram
á fjölgun mannkynsins á jörðunni um Iang-
an aldur.
Að 8Íðustu getur höf. þess, að rann-
sóknir þessa tíma hafi nú þegar snúizt að
þessu öllu, er hér hefur verið minnzt á,
og að vér sjáum nú þegar, að þessar gát-
ur verði leystar, og jafnvel hvernig það
verði gert. En þó hyggur hann, að ailar
líkur séu til þess, að áður en þær séu
leystar verði ný verkefni tekin til athug-
unar og nýjar stórkostlegar framfarir fyrir-
sjáanlegar, er engan hafi enn órað fyrir
eða í nokkurs manns huga komið.
Stofnun Fornleifafélagsins.
Á gömlu blaði „Fjallkouunuai“ sé eg
þess getið, að eg hafi verið fyrsti frum-
kvöðull þess, að þetta félag var stofnað.
Þar þess mun ekki annarstaðar við getið,
en sá, sem bezt vissi það, Sigurður Vig-
fússon, er látinn, skal eg leyfa mér að
staðfesta þessa setning blaðsins.
í Almanak mitt árið 1879, 8. nóv., hef
eg skrifað þetta: „8. nóv. stofnað Forn-
leifafélagið. Eg upphafsmaður, lét mín
ekki við getið, fékk ei heldur kosningu“.
Eg hafði nokkrum sinnum ymprað á stofn-
un þvíliks félags við Sig. Vigfússon, sem
þá bjó hjá mér, og tók hann því vel, og
þótti þó ólíklegt, að það fengi góðan byr
hjá bæjarmönnum. Þar næst hreyfði eg
því máli við prófessor Fiske, sem þá var
í Reykjavík og hvatti hann mig annað
hvort að rita um málið eða boða til fund-
ar. Nú fór eg og hvatti Sigurð til að
undirbúa ræðnkoru, en hét honum full-
tingi próf. Fiskes og mínu. Hann vildi
að eg héldi fyrstu ræðuna; ekki vildi eg
það, helður bauðst til að bjóða vissum
málsmetandi mönnum heim „upp á glas af
toddy“. Þetta fór fram, og fyrir áeggjan
mína mælti svo Sigurður fyrir málinu, og
jafnframt prófessóripn. Þó skal þess getið,
að sá, sem fyrst og skörulegast greip hug-
mynd þessa var Árni landfógeti, og hans
lempni og viturleik var það eiukum að
þakka, að svo greitt og laglega gekk með
þessa stofnun. Þeir lektor Melsteð og
Bergur sál. Thorberg o. fl. helztu menn
bæjarins tóku og ljúflega þátt í mál-
inu. En úr því Sigurður stóð upp að tala
um þetta heiðraða féiag, hef eg enga hlut-
deild átt í því síðan, neraa hvað eg jafn-
an hef með ánægju fylgt þess aðgerðum.
Matth. Jochumsson.
Póstafgreiðslumaðurinn á Höfða
(Benedikt Rafnsson) hel'ur sent „Djóðólfi" dálítiun
greinarstfif, þess efnis, að með ummælunum i 46.
tölubl. um póstþjófnaðinn sé varpað grunsemd á 3
menn, nfl. póstafgreiðslumennina á Höfða og Djfipa-
vogi og Eskifjarðarpóstinn. En eins og það heíur
jafnan verið fjarri ætlun vorri, að drótta nokkurri
óráðvendni að nokkrum einstökum póstafgreiðslu-
manni, alla leið frá Reykjavík til Höfða, þótt vér
höfum minnst á þetta alvarlega málefni, eins get-
um vér alls ekki séð, hvernig póstafgreiðslumaður-
inn í Höfða hefur orðið svo viðkvæmur út af um-
mælunum um þetta í 46. tölubh, því að það liggur
í augum uppi, að þá er peningasendingar héðan
frá Reykjavik hafa hingað til verið sendar beina
leið til hlutaðeigandi póstafgreiðslumanna, þá getur
þjófnaðurinn átt sér stað á öllu hinu milluinliggj
andi svæði, t. d. einhversstaðar á millum Reykja-
víkur og Höfða, en hitt er annað mál, að eptir-
leiðis verður líklega hægt að sjá á hverjum milli-
stöðvum þjófnaðurinn er framinn, þá er póststjórn-
hefur nfi nýlega (samkvæmt þvi, sem póstmeistarinn
hefur sjálfur skýrt oss frá) gert þá heppilegu breyt-
ingu á þessu, að allar peningasendingar þangað
austur eru aðgættar á hverjum póstafgreiðslustað,
t. d. fyrst allar í Hraungerði, svo allar i Oddai
þær er austar eiga að fara, o. s. frv. alla leið aust-
ur að Höfða. Þá fyrst verður likiega hægra að
sjá, hvar hið gruusama svæði er, en það hefur ekki
verið unnt, samkvæmt hinni fyrri reglu.
Þá er höf. gramur yfir því, hvernig póststjórn-
inni hafi farizt við Einar Ólason Eskifjarðarpóst,
og vildi ekki láta geta þess opinberlega En það
gat^ ekki verið neitt launungarmál, að rannsókn
var fyrirskipuð gegn honum, enda var þeBB óðar
getið í blaðinu síðar, eins og sjálfsagt var, að eng-
ar líkur hefðu komið fram gegn honum, og svo er
ekki meira um það. Að póstafgreiðslumanninum
hefur farið líkt og hr. Friðrik Möller á Eskifirði
í vor, að taka heldur djúpt í áTÍnni með óþörfum
harðyrðum, getum vér virt á hægra veg, með þvi
að það mun að eins sprottið af augnabliksgremju
og viðkvæmri vandlætingasemi fyrir hönd pósta og
póstafgreiðslumanna, en ekki af neinum illum hvöt-
um. Og þess vegna höfum vér tekið aðalinnihald
greinarinnar á þennan hátt, en ekki prentað hana
i heilu lagi, enda hefðum vér þá svarað henni öðru-
vísi með viðbótar-athugasemdum, sem flestir greinar-
höfundar munu heldur vilja vera lausir við.
Bitstj.
Skagaflrði 11. nóv.: Hin sama veðurblíða
hefur haldizt, síðan eg skrifaði síðast, hér í Skaga-
firði. Haustið hefur verið mjög gott, allt fram að
byrjun þessa mánaðar; þá brá til austanáttar með
miklum stormi og talsverðum kulda. Nfi er blíðu-
tíð komin aptur.
Fjárheimtur fremur slæmar í haust, og síðan
fé var tekið í hús hefur bráðapestin verið mjög
skæð í lömbum og veturgömlu fé. Engir reynt
bólusetningu.
Verzlun var með betra móti í haust hér á Sauð-
árkrók, eptir því sem verið hefur undanfarin ár.
Kjöt frá 12—18 a. pd., mör 18 a.. gærur 23 a. pd.
í lifandi þunga kindarinnar var pundið á 9—12 a.
eptir vænleik kindarinnar.
Fiskiafli hefur verið ágætur hér í haust, þegar
gæftir hafa verið, og eru hlutir vist orðnir nokkuð
háir, en mein er að þvi fyrir sjávarbændur, hvað
fiskurinn er nfi í lágu verði. Þó er hann vist
mestmegnis lagður blautur inn í verzlanirnar, og
undarlegt virðist það, að sjómenn selja hér sveita-
bændum fiskinn við talsvert hærra verði eu þeir
fá fyrir hann í verzlunum. Tíðarandinn styður að
því, að allt gangi gegnum greypar kaupmönnum,
en drepa öll viðBkipti milli sjávarbóndans og sveita-
bóndans, og er þó miður heppilegt, að þau viðskipti
deyi alveg fit. Þau hafa verið og eru holl.
Árnessýslu 20. nóv.
[Búðarstuldur. — Þingtiðindin. — Dömar um alping- — Stðra
málið.—Tryggvi, Þorlákur og Guðjón.—Vínsölubannið].
Síðan eg skrifaði „Þjóðólfi" síðast hefur fátt borið
til tíðinda; þó má geta þess, að aðfaranótt 15. þ. m.
var brotizt inn i verzlunarbúð Hansons kaupmanns
á Eyrarbakka. Hafði þjófuriun brotizt inn um
kjallaraglugga og komizt með þeim hætti í búðiua
og tekið þar, að sagt er, 10—20 kr. úr skfiffu og
litilsháttar af tóbaki. Ókomið upp, hver verkið
hefur unnið.
Nfi eru kvöldvökur byrjaðar fyrir Iöngu i sveit-
inni, og er þá vanalegt á öllum betri bæjum, að
einhver haldi fólkinu vakandi mcð sögulest.ri eða
öðrum fróðleik. 1 Þetta sinn hafa alþiugistíðiudiu
frá í sumar orðið fyrst fyrir, því margir eru um
að vilja ná í þaui áður en þau eru komin í blöð eða
þá orðin ólcsandi af óhreininduin, sem opt vill verða.
Allmisjafnir eru dómar um þingið í sumar, eins
og við er að bfiast. Einnig ganga ýmsir dagdóm-
ar um þingmenn okkar nú ekki siður en að undan-
förnu og er slíkt ekki lastandi, séu þeir á rökum
byggðir. Eg heyri t. d., að Bumum þykir hinn
1. þingmaður okkar hafa farið óheppilegum orðum
um stjórnarskrárfrumv., þegar hann talaði í því
máli við fyrstu umræðu. En þar þeir hinir sömu
hafa séð á þingtíðindunum, að slíkt hafði engin
áhrif á málið cða atkvæðagreiðslu um það, þá er
ekki að fara frekara fit í það atriði.
Þá er „stóra málið“ eða „stóra frumvarpið", sem
blöðin kalla, sem tálsvert hefur verið rætt um, og
eru ýmsar skoðanir um það, eins og eðlilegt er.
Þ6 er því ekki að leyna, að ailmargir hér efra að