Þjóðólfur - 29.03.1895, Blaðsíða 3

59
otar fram sinni totu, án þess að gæta
þoss, hvað ríkið í heild sinni hefur naest
gagn af.
Þegar á þessu þrefi stóð sem hæst
kom frumvarp frá stjórninni til þeirrii
laga, sem kölluð eru „byltingalögin“. Þau
eru stíluð gegn þeim mö inum og þeim
hugmyndum, þeim ritum, sem álítasfc skað-
leg fyrir góða skipun mannfékgsins. Þann-
ig eru lagðar þungar refsingar við því, að
trúa ekki á guð og ódauðleik sálarinnar.
Kptir þeim lögum ættu rit Friðriks mikla
að gerast upptæk, sumt af ritum Shillers
og Kants o. s. frv. Stjórnarblöðin hlakka
yfir þvi, að rit Nietzches verði gerð upp-
tæk, að hin og þessi rit Heyses og Haupt-
manns verði óalandi, ef lögin ná fram að
ganga.
Það voru ekki mikil líkindi til þess
fyrst, en nú eru menn hræddir um, að
stjórnin kaupi katólska flokkinu til fylgis
við sig. Hann hefur löugum legið á því
laginu, að selja atkvæði sín fyrir ófrjáls-
legar ráðstafanir, t. d. viðvíkjandi skól
um o. fl.
Margir hafa barizt dreugilega móti
þessum miðaldabrag; gamlir prófessorar,
sem allt af hafa fylgt stjórninni. stúdent-
ar og vísindamenn hafa mótmæit lögunum
kröptuglega. Ög þá hafa sósíalistar ekki
legið á liði síuu, því vitanlega eru lögiu
stíluð móti þeim einkanlega. Við þá glímdi
Bismarck einna mest og móti þeim berst
stjórnin enn í dag. Um daginn t. d., sendi
hermálaráðgjafinn þá skipun til allra þeirra
vinnustöðva, sem hann hefur yfir að ráða,
að þaðan skyldu tafarlaust allir rekuir,
sem grunaðir væru um að vera hlynntir
sósíalistum! Eitt frjálslynt blað í Berlíu
lét þessi orð fylgja skipuninni í blaði sínu:
„Þessi ráðstöfun stjórnarinnar verður
sósíalistum, að liði, ekki síður en aðrar!“
Af þessu „vona;. eg að sjáist, að aptur-
haldið á sér öruggt skjól undir vængjum
stjórnarinnar þýzku.
Og þess verður varla langt að bíða, að
eitthvað þessu líkt komi fram á þingi Dana,
því að um mörg ár hefur ekki komið svo
fram frumvarp á Þýzkalandi, það er horft
hefur aptur, að það^hafi ekki endurfæðzt
í verri og vesalli mynd í húsinu rauða
við rústirnar af Kristjánsborg.
Á Englandi og Ungverjalandi heldur
lítill meiri hluti frjálslyndra manna bar-
daganum uppi. Á Ungverjalandi eru klerk-
ar mjög liðsterkir og hafa traust og fylgi
hins gamla keisara, sem gefur nauðugur
samþykki sitt til nokkurrar nýbreytni.
Hann iét dragast */a &r fríi því, að aíþingi
hafði samþykkt hjónabandslögin og til
þess, er hann samþykkti þau. Og þá sagði
hann ráðaneytinu upp, enda þótt meiri
hluti þiugsins vildi ekki annað hafa. En
enginn treytist að leysa Wekerle aí hólmi,
nema sá sem fylgdi skoðunum hans í öllu.
— Á Englandi skilar framförunum áfram
hægt og seint, en stjórnin á við svo ramm
an reip að draga, að hún verður að láta
ýms af áhugamálum sínum dragast aptur
úr, til þess að geta setið við stýrið.
Rosebery er hættulega sjúkur nú sem
stendur.
Nýlega er þar látinn Lorð Bandolph
Churchill (Randólfur af Kirkjubóli). Hann
var um eitt skeið (1880—86) einn hinn
efnilegasti og glæsilegasti yngri manna á
þingi Breta. Hanu hóf bardagann við 4.
mann, en svo lauk, að hann varð foringi
Toryanna, er hann hafði breytt svo stefnu
þeirra, sem honum sýndist. Hann varð
svo ráðgjafi, en sagði af sér eptir nokkra
mánuði, og fór til útlanda. Hinir ráð-
svinnu Englendingar hristu höfuðið yfir
gröf hins Iéttúðuga manns, sem hafði not-
ið lífsins í stórum teigum, svo að hann
dó fyrir örlög fram, en það kemur þeim
saman um, að enginn hafi verið betur að
sér ger en hann, um þá hluti, er honum
voru sjálfráðir.
Banmörk. Nú stendur kosningarimma
sem hæst um alit land. Hægrímenn og
„liðhlaupar“ fylgjast að málum. Annars
er hér tiðindalítið; öllu stjórnarskrárþrasi
er slegið í dúnalogn, og er nú ekki um
annað talað á þingi en tolla og lítilsverð
hreppamái.
Veturinn hefur verið æðiharður eptir
því sem hér er um að gora. ís á öllum
sundum og snjór og klaki yfir allt og enga
vinnu að fá. Margur hefur átt illa búð
og soltið heilum sultinum. En góðgerða-
semi hefur líka verið eptir því. Blöðin og
einstakir menn hafa safnað fé handa fátæku
fólki. í hverjum bæjarhluta er staður, þar
sem hver getur fengið mat, sem hafa vill
ókeypis, einu sinni á dag. Þá eru og
stofur hingað og þangað^um borgiua, þar
sem fátæklingar geta setið í hita. Allt
það fé, sem til þessa fer, hafa eiustakir
menn gefið og er það stórmikið alls, því
að margar þúsundir eru mettar á hverj-
um degi.
Noregur og Svíþjóð. Það harðuar á
lmútuuum þeirra baudamanna ennþá. Ráða-
neytij Stangs sagði af sér eptir kosning-
arnar, — Oscar konungur fór til Kritt-
janiu og ætlaði að fá einhvern til þess að
stofna ráðaneyti, en enginn vildi verða
til þess. Og svo lauk, að Oscar konung-
ur fór heim erindisleysu; hefur því Nor-
egur enga löglega stjórn sem stendur.
Það hefur ekki skort heitingar og stór
orð af beggja hendi, einkum Svía, og Norð •
menn ganga hópum saman i herinn frí-
viljugir. Hvað úr þessu verður er ekki
gott að vita. — Björnstjerne Björnson hef-
ur lagt til, að málið yrði lagt í dóm danskra
lögspekinga, en það hefur ekki fengið
neinn byr.
Stríðið. Japanar vinna hvern kastal-
ann af Kínverjum á fætur öðrum. Fyrir-
liðarnir flýja eða drepa sig, til þess að
falla ekki í hendur kinversku stjórnarinn-
ar, því að þá er þeim dauðinn vís. Nú
er Li Hung Sjang sendur til Japans og
á hanuað ná friði fyrir alla muni.
Látinn er hinn ítalski sagnaritari Cesare
Cantu á 89. aldursári. Er hann einkum
kunnur fyrir hina ágætu mannkynssögu
sína, er snúið hefur verið á flest höfuðmál
Norðurálfuunar, þar á meðal á dönsku
nokkuð styttri.
Skáldið Leopold v. Sacher- Masoch í
Austurríki er einnig nýdáinn.
Skúli Tlioroddsen
alsýknaður í hæstarétti.
Með póstskipinu bárust nú þær fréttir,
er landsstjórninni og hennar sinnum munu
þykja fremur óþægilegar, að hæstiréttur
hefur með dómi 15. f. m. algerlega sykn-
að hr. Skúla Thoroddsen sýslumann af
þeim ákærum, er hann var borinn. Hann
þarf einu sinni ekki að borga málskostnað,
nema einn áttunda hluta. Hitt allt á hið
opinbera (landsjóður) að greiða, og er lag-
lega varið landsins fé á þann hátt, eða
hitt þó heldur. Það var að eins einn
formgalli, sem hæstiréttur hafði fundið að,
það, að ekki sást afbókunum. hvort setja
mátti[ Sigurð „skurð“ á vatn og brauð.
En þetta þótti svo lítilsvert, að það nam
ekki neinum sektum. Málfærslumaður
Skúla fyrir réttinum, Rée að nafni, ungur
maður, varði málið snilldarlega, og hefur
orðið frægur fyrir. Fór hann ómjúkum
orðum um hinn setta rannsóknardómara
Lárus Bjarnason, og verður síðar minnst
á það nokkru nánara. Allir þeir, er stutt
hafa málstað Skúla og vítt framkomu land-
stjórnarinnar gegu honum muuugleðjast
yfir þessum málalokum, enda er sigur