Þjóðólfur - 16.07.1895, Blaðsíða 4

140
máli í neðri deild: Skúli Thoroddsen, Ei-
ríkur öíalason, Klemens Jónsson, Þórður
öuðmundsson, Sighvatur Árnason. Kjör-
gengi kvenna: Nefnd í því í neðri deild:
Pétur Jónsson, Skúli Thoroddsen. Eirikur
öíslason.
Líijsrgrilding veizlunarstaða. Borin
upp frumvörp um löggildingu þriggja nýrra
verzlunarstaða: að Bakkagerði í Borgar-
firði, Nesi í Norðflrði og Hvammstanga við
Miðfjörð.
Sóttvarnir. Nefndin í því máli (Einar
Jónsson, Þórður Thoroddsen, Klemens Jóns-
son, Þórh. Bjarnarsou, Skúli Thoroddsen)
hefur gert allmikiar breytingar á því frum-
varpi, og vilja nefna það „Frumv. til laga
um ráðstafanir gegn útbreiðslu næmra
sjúkdóma“. Er frumv. þetta hin mikils-
verðasta og þarfasta réttarbót.
rtfiutningalögin. Viðauki við þau lög
hefur verið samþykkt í neðri deild með 12
atkv. gegn 4 (Sk. Thoroddsen, Jóni Jens-
syni, Pétri Jónssyni og Valtýr öuðmunds-
syni). Er það samkynja frumv. því, er
samþykkt var í neðri deild 1893, en dag-
aði uppi í efri deild. Við 3. umr. máls-
ins nú hóf landshöfðingi mótmæli gegn
frumvarpinu, en flutningsmaður málsins
öuðl. öuðmundsson lýsti þvi yfir, að hon-
um þætti kynleg þessi aðferð landshöfð-
ingja á síðasta stigi málsins og gat þess,
að þótt hætta sú, er frumv. vildi koma í
veg fyrir, væri ekki nú fyrir hendi, eins
og fyr, þá gæti hana borið að höndum, þá
er minnst varði, þá er árferði versnaði
hér en batnaði vestanhafs, og þá væri
betra að lögin væru samþykkt áður, enda
væri ofseint að byrgja brunninn, er barnið
væri dottið í hann. Viðaukalög þessi miða
að eins til þess að tryggja rétt hinna lög-
giltu útflutningastjöra, að farandagentar
séu jafnt háðir fyrirmælum laganna, sem
þeir, og að erfiðara verði að strjúka af
landi burtu til Vesturheims.
Menntainál. Samkv. till. frá Jóni Þór-
arinssyni o. fl. hefur neðri deild valið 5
manna nefnd til að íhuga hin lægri mennta-
mál, sveitakennslu og barnaskóla, svo
og undirbúningsmenntun barnakennara.
Nefndarmenn eru: Jón Þór., Jens Pálsson,
Ól. Briem, Einar Jónsson, Þórh. Bjarnars.
Fátækramálefni. Sighv. Árnason o. fl.
hafa borið upp tiH. um 5 manna nefnd
milli þinga til að íhuga sveitarstjórnar- og
fátækralöggjöf landsins og semja frumv., er
lagt verði fyrir alþing 1897.
Ferðir landpósta. Klemens Jónsson
o. fl. vilja láta neðri deild skipa 5 manna
nefnd til að íhuga og gera tillögur um
ferðir landpóstanna.
Skúla-málið. öuðjón öuðlaugsson,
Valtýr öuðmundsson, Þórður öuðmunds-
son og Pétur Jónsson hafa borið upp í
neðri deild svolátandi tillögu til þingsá-
lyktunar:
„Neðri deild alþingis ályktar, að skip-
uð sé 5 manna nefnd til þess að rann-
saka aðgerðir landstjórnarinnar og tildrög-
in, er leiddu til rannsóknar gegn Skúla
Thoroddsen, fyrverandi sýslumanni í ísa-
fjarðarsýslu og bæjarfógeta á ísafirði,
„suspensionar" hans og lausnar frá em-
bætti. — Nefnd þessi hefur rétt til að
heimta skýrslur, munnlegar og bréflegar,
bæði af embættismönnum og einstökum
mönnum, samkvæmt 22. gr. stjórnarskrár-
innar“.
Fyrirspurn til landshöfðingja hefur
Skúli Thoroddsen borið upp um það, fyrir
hverjar sakir Einari Thorlacius sýslumanni
Norðmýlinga hafi verið vikið frá embætti
um stundarsakir og hvers vegna iandstjórn-
in hafi ekki aptur sett hann inn í em-
bættið, eða látið rannsaka þær sakir, er
gefið hafi tilefni til afsetningarinnar. —
Fyrirspurn þessari svaraði landshöfðingi í
gær, og skýrði svo frá, að sýslumaður
þessi hefði gert sig sekan í hirðuleysi og
vanrækslu í embættisfærslu, ekki fram-
kvæmt fyrirskipanir amtmanns um mála-
rannsóknir og málshöfðanir, ekki staðið í
skilum við landsjóð, o. s. frv. Hefði upp-
haflega verið allmikill sjóðþurður hjá hon-
um, en landsjóður hefði nú fengið sitt, og
nægilegt veð væri fyrir öðru, er ógreitt
væri, sem mundi nema um 8—9000 kr.
Hann kvaðst því hafa vikið honum frá em-
bættinu, en síðar hefði sýslumaðurinn sótt
um lausn til ráðgjafans, enda væri hann
svo veikur á sál og líkama, að hann yrði
ekki krafinn ábyrgðar fyrir embættisfærslu
sína.
Skúli Thoroddsen fór allþungum orðum
um hina mismunandi aðferð landsstjórnar-
innar gegn embættismönnum og tók til
dæmis Skúla-málið, og hvernig það hefði
verið hafið, m. fl., er hann mælti í garð
landstjórnarinnar og siðar sést á sínum
tíma í Þingtíðindunum. Landshöfðingi
þagði algerlega við þeirri prédikun.
Verra en ekki neitt er það, sem ísafold
er að bögglast við að malda í mðinn gegn í>jðð-
ðlfi út af þingfundinum í neðri deild 8. þ. m. Það
er ekki svo mikið, að hún geti bent á eitt einasta
atriti, er sé mishermt í frásögn vorri, en gripnr
að eins til sinna venjulegu vopna, útúrsnúninga og
vafninga, eins og hún ávallt gerir, þá er hún er
staðin að einhverjum ðþokkaskapnum, er hún get-
ur ekki varið með skynsamlegum ástæðum. I>að
er sannarlega meir en meðalflónBka eða furðuleg
bíræfni, ef henni kemur til hugar, að hún geti
þvegið sig hreina í almenningsálitinu með jafn
staðlausu bulli. Nei, hann er grðmteknari á henni
ðþverrinn en svo, að það takist. Hún er svo lag-
lega orðin mörkuð, gamla konan, undir eyrnamark
landshöfðingjans og stjðrnarinnar, að hún er auð-
þekkt alstaðar, hvernig sem hún sveiflar kápudul-
unni af einni öxl á aðra.
Ein spekin hjá ísaf. síðast er það, er hún
blandar saman bráðabirgðar úrskurði neðri deildar
um forseta-atkvæðið, við endilegan, algildan úr-
skurð um réttan skilning á þingsköpunum í þessu
efni. Það þarf þð sannarlega ekki 9 ára gamlan
lögfræðisnema til að sjá, að það er sitthvað: úr-
skurður, sem önnurhvor deildin verðwr að fella um
skilning á þingsköpunum, þá er svo ber undir og
alls ekki verður talin sem bindandi skýring eða
lagaákvæði fyrir alda og ðborna, eða endilegur úr-
skurður frá konungi eða ráðherra, sem algerlega
tekur af skarið, tekur fyrir allar vífillengjur fram-
vegis og er skoðaður bindandi sem lög. Þeim úr-
skurði geta þingdeildirnar ekki haggað, en hins-
vegar þarf ekki í ráðherra- eða konungsúrskurðum
að taka hið minnsta tillit til þess, hvern skilning
þingdeildirnar hafa áður lagt í það, sem um er að
ræða. Deildirnar verða auðvitað að skera úr vafa-
atriðum á einhvern hátt, þá er þess þarf með, á
því og því augnabliki — og þá er forseti gerir það
ekki, — svo að þingið geti haldið áfram störfum
sínum, en „juridiskt“ gildi hafa þeir úrskurðir ekki.
En þetta veit ísafold ekki eða þykist ekki vita
það, því að stundum virðist hún hafa gaman af að
gera sig vitlausari en hún er, að eins til þess að
þegja ekki, því að ekki vantar sauðþráann, þðtt
rangt mál og lokleysur sé að verja.
Vandræðalegra svar en svarnefnu ísaf.
síðast gegn Guðjðni alþm. Guðlaugssyni, er víst
varla unnt að hugsa sér. Hún kyngir þar ofur-
rólega öllu fleiprinu sinu um gufubátamálið, og
væri ðmaksins vert fyrir lesendur blaðsins, að bera
saman grein Guðjðns í Þj'óððlfi og svar ísaf., svo
að þeir geti séð, hve mikils virði vörn hennar er,
og hversu blaðið liggur neyðarlega flatt með allan
áburðinn sinn, eins og endrarnær. En það er ekki
nýbðla hjá því málgagni, þðtt það verði að kyngja
ýmsu miður þægilegu. Sðmatilfinningin er ekki
svo ákaflega'næm og samvizkusemin ekk annálsverð
þeim megin. Er því ekki úr háum söðli að detta
fyrir henni. Meðan hún heldur dauðahaldi aptan
í skottið á landssfj'ðrninni, getur hún flotið uppi,
og druslast einhvernvegin áfram. En þðtt stofnan
verði æði hlykkjótt og blaðið flytji kerlingar yfir
sannleikann, hvað gerir það til!
Annar flutningsmadur þingsályktnnar-
tillögunnar gððu i efri deild, Jón Jakobsson, vill
láta þess getið, að hann hafi fyrstur orðið til þess
að bera tillöguna upp, og fengið J. A. Hjaltalín í
lið með sér, en ekki hinsvegar, að Jðn Hjaltalín
hefði orðið skjðtari til bragðs. Það er ekki ðfrðð-
legt, að vita þetta með vissu, að það var þjóökjör-
inn þingmaður í efri deild, er leitaði liðs hjá hin-
um konungkjörnu í þessu máli. Heiður þeim, sem
heiður heyrir!!
Eigandi og ábyrgðarmaður:
Hannes Þorsteinsson, cand. thtol.
Fölagsprentsmiðjan.