Þjóðólfur - 14.02.1896, Blaðsíða 2

30
vegir vorir breyttust að miklum mun; t. d.
þannig, að hér kæmist á verksmiðjuiðn-
aður; en þaðánú líklega því miður langt
í land.
Það er rétt, sem höf. segir, „að ná-
graunaþjóðirnar leggi meiri og meiri stund
á skólaiðnaðinn“. En við megum ekki
gleyma því, að hjá þeim hagar allt öðru-
vísi til en hér. Þegar börnin hafa lokið
námi sínu í skólunum þar, vinna þau að
ýmsu því, sem ekki er eins ólíkt skóla-
iðnaðinum, eins og sveita- og sjávarvinn-
an er á íslandi. Þá er og hinn árlegi
námstími þar svo langur, að börnunum er
hin líkamlega áreynsla eflaust nauðsynleg.
Ennfremur er skólagangurinn reglulegur,
og námstíminn að minnsta kosti 6—7 ár,
svo líkur eru til, að þar geti börnin náð
nokkurri kunnáttu í skólanum, í þessari
grein eins og öðrum, sem þau nema.
En samt sem áður, kemur nágranna-
þjóðunum þó ekki enn þá að öllu leyti
Baman um nauðsyn eða ágæti skólaiðnað-
arins. Til sannindamerkis þar um, set eg
hér nokkur orð, eptir Otto Jensen for-
stöðumann hins konunglega uppeldishúss
í Khöfn, tekin úr skýrslu hans um stofn-
unina fyrir síðastliðið ár. Hann segir svo
í skýrslu sinni: „Slöidkennslan hefur ver-
ið lögð niður að sinni, með því að hún
reyndist allt of dýr, í samanburði við gagn
það, er af henni leiddi. Eigi slöidkennslan
að hafa nokkra verulega þýðingu, þannig,
að nemendurnir bæði nái nokkurri verk-
legri kunnáttu og hafi hennar not í heil-
brigðislegu tilliti, verður að verja til henn-
ar, að minnsta kosti einni stund daglega;
þetta yrði kostnaðarsamt, nema því að
eins, að öðrum námsgreinum væri hafnað;
og hverjar ættu þær þá að vera? Ef
tími og fé væri nóg fyrir hendi, mætti
efl&ust fullnægja nýmóðins kröfum þeim,
sem nú eru gerðar til kennslunnar í skól-
unum; en á meðan taka verður tillit til
þessara tveggja höfuðskilyrða (tíma og
peninga), verður að gæta varúðar í því,
að bæta nýjum námsgreinum við á lestr-
artöflurnar. Það gseti orðið nokkuð kostn-
aðarsamt, að gera tilraunir í þá átt“.
Þannig farast þessum manni orð um
slöidkennsluna, sem í 22 ár er búinn að
veita þessari ágætu uppeldisstofnun for-
stöðu, og sem eg ætla, að mörgum betur
geti um það dæmt, hvað nemendunum er
fyrir beztu, af því að hann veit, hvað þeim
líður — ekki að eins í kennslustundunum
heldur og utan þeirra — þar sem dreng-
irnir eru öllum stundum í sama húsinu og
hann, sofa þar og matast, og lesa undir
tímana, ýmist undir umsjá forstöðumanns-
ins sjálfs eða einhvers kennarans.
Blaðamennska og blaöakaup m. fl.
Bréfkafli úr Dalasýslu 29. jan.
Tíðin hefur síðan um þrettánda verið
heldur úfin, snjókomur og rigningar, en
stundum stormar, en þangað til vóru líka
miklar blíður. Heilsufar í mönnum og
skepnum er fremur gott. Raupfélögin eru
með góðu lífi og hafa nýlega verið haldn-
ir aðalfundir í þeim. Við Zöllner verzlar
allur vesturhluti sýslunnar og margir að
sunnanverðu, en við Björn Kristjánsson
verzla Miðdælingar eingöngu og nokkrir
úr Hörðudal, Haukadal og Laxárdal með
þeim. Verðið í báðum félögunum nú mjög
svipað, og þykir því betra að þau séu
tvö en eitt, enda er þá síður hætt við ein-
okun, er einnig getur komizt að í pönt-
unarfélögum. Nú búast menn við, að skip
komi inn á Hvammsfjörð í vor bæði frá
Zöllner og Birni, enda er það nú hægra
héðan af fyrir það, að Björn fékk í fyrra
skipið vátryggt inn á fjörðinn, sem aldrei
fyrr hefur fengizt.
Um almenn landsmál er harla lítið
rætt, enda eru mannfundir fátíðir um þetta
leyti. Flestum líkar samt miður snúning-
ur þingmanna í stjórnarskrármálinu og á-
líta enda miðlunaraðferðina, sem dæmd var
til dauða hér um árið miklu betri, en
þessa tillögutilraun, sem líklega gerir eng-
um manni gagn, þótt stjórnin kunni að
svara henni.
Talað er hér um samtök (hvað sem úr
því verður) að hætta að kaupa Isafold.
Þykir öllum góðum drengjum, sem eitt-
hvað eru hugsandi um velferð lands og
lýðs, óhæfilegt að styrkja það blað með
kaupum þess, er prédikar, að stjórnin eigi
að gefa út bráðabyrgðarfjárlög að þarf-
lausu og fremja þannig stjórnarskrárbrot
á þjóðinni. Eitthvað verður líklega úr
þessum samtökum, en þótt þau aldrei verði
almenn, hefur blaðið samt tapað stórum
áliti hér, það er mér óhætt að segja.
Stefni kaupa hér fáir, en sumir af þeim
vilja nú eigi halda hann lengur, þykir
hann bæði lélegur og svo líkar þeim, sem
einhvern snefil hafa af ást á kristinni trú
eigi við sumt í því blaði og álíta ekki
vert að styðja að útbreiðslu annara eins
hneykslisgreina, sem þeirra, er blaðstjórn-
in glæptist á að láta blaðið flytja árið
sem leið eptir Jóhannes Þorkelsson.
Annars er það sorgleg grunnhyggni
hjá blaðamönnum að halda, að þeir megi
bjóða lesendum sinum allt; auðvitað er
þeim kunnugt, að deyfðin og hugsunar
leysið er mikið, en samt er eigi fyrir að
synja, að menn einhvern tíma vakni. Enda
er svefninn fastur, ef sú þjóð, sem þykist
vera að berjast fyrir frelsi sínu, eigi reið-
ist við þau blöð, er vilja nema burtu það
litla frelsi, sem fengið er, og illa kristnir
eru þeir menn, er þola með jafnaðargeði,
að sú trú, er þeir játa sér að vera helga,
sé svívirt í ritum, er þeir sjálfir halda líf-
inu í með peningum síuum.
Eg álít nauðsynlegt, að blaðstjórar
gæti þess vel, að eigi er sama, hvað borið
er á borð fyrir fólk, þeir hafa sjálfir bezt
af því.
Talað er um að fá hér vegabót á póst-
leiðinni, enda er þar eigi vanþörf á. í
syðri hluta sýslunnar er alls enginn veg-
ur fyrir póstinn, heldur verður að fara
hér og hvar yfir ófæra flóa, og svo er
Haukadalsá á þeirri leið, versta vatnsfail
í sýslunni, sem nauðsynlega þarf að brúa.
Það er líka hægt, því beint undan Stóra-
skógi eru há gljúfur að henni báðu rnegin,
en sú leið liggur beinna við, en það sem
nú er optast farið. Á Svínadal og Brun-
árbeltum þarf líka að bæta suma kafia.
Ný lög. Hinn 13. des. f. á. voru stað-
fest af konungi þessi lög frá síðasta al-
þingi:
13. Lög um skrásetning skipa.
14. Lög um ábyrgð fyrir eldsvoða í
Reykjavíkurkaupstað.
15. Lög um breyting á 1., 5., 6., og 8.
gr. laga 13. jan. 1882 um borgun til
hreppstjóra og annara, sem gera rjettar-
verk.
16. Lög um staekkun lögsagnarumdæmis
og bæjarfélags Akureyrar kaupstaðar.
17. Lög um að stjórninni veitist heim-
ild til að selja nokkrar þjóðjarðir.
18. Lög um breyting á 2. gr. laga nr.
13. 3. okt. 1884 (um eptirlaun prests-
ekkna).
19. Lög um breyting á 1. gr. laga 27.
febr. 1880 um skipun prestakalla (að jörð-
in Hrafnagil leggist til Grundarþinga og
Akureyrar prestakall fái 150 kr. úr land-
sjóði).
20. Lög um lækkun á fjárgreiðslum þeim,
sem hvíla á Hólmaprestakalli.
21—25. Löggildingar 5 nýrra verzlun-
arstaða (Bakkagerði i Borgarfirði, Hvamms-
tangi við Miðfjörð, Salthólmavík í Dala-