Þjóðólfur - 17.03.1896, Blaðsíða 3

51
og var nokkuð drukkinn, var svo fylgt
þaðan af 2 stúlkum síðla dags, inn í hraun-
ið og hefur víst ætlað að ná að Kolbeins-
vík (næsta bæ), en hafði komizt á stekk-
inn skammt frá bænum, og orðið þar úti;
hann fannst eptir nálægt vilcu, og var þá
berhöfðaður, og pjönkur hans og stafur
skammt þar frá.
Skagaflrði 22. febr.: „Fréttafátt, enda
stutt síðan eg sendi línu síðast.
Tíðin hefur verið hin inndælasta, sí-
felldar hlákur og blíða, ár eru orðnar ís-
lausar út í sjó, og opt í flóðum, eins og á
vordag.
Nú þessa dagana er verið að halda
sýslufund, en fáí'örult er, og því ekkert
frétzt af honum enn. Úr sveitinni fátt,
sem tíðindum sætir. Þö hafa verið hér
óvanalega tíðir mannfundir og nóg af
fyrirlestrum, sumpart til að fræða, sum-
part til að finna að háttum alþýðunnar.
Þetta eru ávextir góðærisins, og máske
vaxaudi menutunar.
Nú voru menn vel ánægðir með pönt-
unarfélagið, það flutti mikla peninga inn
í sýsluna, bæði sem pantaðir voru og af-
gangs voru af sauðaverðinu, hér um bil
3—4 kr. á kind. Mönnum brygði því við,
ef innflutningsbann á sauðfé kæmist á í
Englandi og Skotlandi. Menn hafa allan
vilja á að bæta verzlunina, en í því tilliti
má segja, að „íslands óhamingju verði allt
að vopni“, og verst er, ef' skammsýni og
tilgangslaus eyðslusemi, sem í engu bætir
lífskjörin, væru hin skæðustu vopnin“.
„Verði ljós!“
köÍlunt0eðal annars unnið að verki sinnar lýsandi
k' k' at með tveimur smágreinum um ,,páfa(!)-
ir juna á Norðurlöndum" og „evangelisku kirkj-
Tr ríTmðfUrlÖndUm“' Eg Wð ritstjðrann að lj&
™. ., ?íir fáeinar atkugasemdir, er bregða ljósi
yfir upp!y«ngar jjær( fir lj6sboðinn flyfnr_
, ? aptan efninu. Fyrir þá, er verið
a a i 1 s um löndum og séð kirkjur þær, sem
prótestantar hafa byggt; avo sem fyrir fordi]dar
sakir, standa þar sem syrgjandi 6byrjurj eða séð
þær undir uppboðsbamrinum eða þá niðurrifnar (svo
sem Valdensakirkjuna i Röm, 8em með slíkri hæ.
versku, sem ekki er dæmalaus annarsstaðar, bar á
euui sér yfirskriptina: lux in tenebris Iucet = ljósið
skm í myrkrinu), og íyrir þá, sem muna meira en
Pað, sem bar við í gær, og minnast þe88) hvernig
bin ensku trúboðsfélög aftóku eða minnkuðu fjár-
styrkinu til trúboðsins í ítalíu, sökum þess, að rann-
sðkn sú, sem var hafin þar syðra, hafði slegið ð-
frægilegu Ijósi yfir sigurfregnir kristniboðanna —
fyrir alla þessa menn verða hinar háu tölur, er
„Verði ljós‘‘ flytur, hrein og bein opinberun. Og
að þvi er snertir þessa 100,000 prótestanta á Spáni,
t»á hlýtur blaðið annaðhvort að telja þar með Hu-
guenotta-leifarnar í norðurfylkjum Spánar, eða það
hefur lagt trúnað á sögur Fliedners, Madridar-trú-
boðans; en sé svo, þá vil eg vara blaðið við hon-
um, ef það „ljós“, sem „verða“ skal, á að verða
sannleikans ljós; því að blaðinu er ef til vill eigi
ókunnugt um, að hr. Fl. hefur fengið dóm fyrir
því, að hann fari með ósannindi. Ritstjóri sá, er
hlut átti að máli, og hafði nefnt hann lygara, var
reyndar dæmdur í 10 ríkismarka sekt, en þannig
rökstudda, að þótt framburður hr. Fl. hefði reynzt
alveg rangur, þá væri ekki óhugsandi, að honum
hefði skjátlazt.
Ef háskólakennari sá, sem blaðið getur um, að
sé orðinn prótestant, hefði verið nokkru eldri, þá
hefði nafnið getað heimfærzt upp á háskólakennara
í kirkjurétti, sem eg sjálfur hef hlýtt á, og sem
þrem árum síðar var kominn á vitlausraspítala. En
hann var, eins og eg þegar hef sagt, nokkrum ár-
um eldri en þessi maður er sagður. En hvernig
sem það nú er, þá býð eg blaðinu samvinnu mína
og skal, svo fljótt sem unnt er, útvega því allar
nauðsynlegar og áreiðanlegar skýringar á þessu
máli, því hvernig sem þessu svo er varið, þá hef-
ur það jafnlítil áhrif á oss kaþðlska menn og kirkju
vora, eins og það hafði á trú Páls postula, að hann
varðað tilkynna biskupunum, að meðal sjálfra þeirra
mundu rísa upp menn, er færu með ranga lærdóma.
En ef svo er, að blaðinu finnist það hugsunarrétt,
að hin kaþólska kirkja sé fánýt, sökum þess, að
einn kaþólskur prestur hefur orðið mótmælandi, þá
á eg, eins og blaðið ef til vill veit, mjög hægt
með að færa nógar þess konar spánnýjar sannanir
fyrir því, að hin prótestantiska kirkja ekki hafi
aðra þýðingu en þá, að vera ríkisstofnun.
Þá er kaþólska kirkjan á Norðurlöndum, sem
óneitanlega hefur náð nokkrum vexti. Um þetta
atriði er svo frá sagt, að stórbæirnir séu þar aðal-
stöðvar vorar, af því þar sé áhugaleysið mest. En
ætli það geti ekki öllu fremur stafað af því, að þar
sé fólkið flest ? Að öðru leyti vil eg trúa blaðinu
fyrir því, að eg hef tekið inn í kaþólsku kirkjuna
eigi allfáa, en aldrei verið þjónandi prestur i höf-
uðborg. í Óðinsvé voru t. d. eigi alls fyrir löngu
100 menn kaþólskrar trúar, nú eru þeir yfir 300,
í Svendborg 2, nú 180, og þennan lista mætti
Iengja að mun. Og þó hlyti viðgangur vor að
verða miklu meiri, ef áhugaleysið væri sú rétta
„fiskistöð“ hinnar kaþólsku kirkju. Heldur blaðið
annars, að menn af áhugaleysi leggi á sig föstur
og skriptir o. s. frv., eða að prótestantiskir prest-
ar af áhugaleysi afsali sér tekjuháum brauðum?
Ef svo er, þá verð eg að játa, að trú þess er sterk,
og óska innilega, að þar verði meira ljós.
Þá er oss gefið að sök, að vér „köstum skarni
á minningu Lúthers11. Það sem vér höfum gert,
er hvorki meira né minna en það, að vér höfum
verið svo djarfir að rannsaka sagnirnar um Lúther
(Lúthersmýþuna), og oss er eigi sök á því gefandi,
þótt maðurinn ekki þoli, að hann sé færður úr föt-
unum. Eða vill blaðið, að vér klöppum lof í lófa,
þegar vér heyrum hann leyfa hertoganum í Hessen
tvíkvæni, eða verðum hrifnir af hinum alræmdu
hjúskaparráðleggingum hans, og fleiru þess konar
sælgæti ?
Því næst er oss prestum borin sú kænska á
brýn, að vér meðal mótmælenda fyrst fram berum
einungis það, er eigi láti illa i eyrum þeirra. Slíkt
mundu reyndar einungis vera vanaleg hyggindi;
en að öðru leyti höfum vér eigi neitt, er vér þurf-
um að stinga undir stól. Að móðir guðs og helgir
menn séu í heiðri höfð (dýrkaðir, en ekki tilbeðn-
ir) í hinni kaþólsku kirkju, er rétt, því vér erum
þeirrar skoðunar, að guð vilji, að móður sinni og
vinum sé heiður sýndur. En þar sem blaðið segir,
að það vitanlega sé „höfuðstyrkur hinnar kaþólsku
kirkju“, þá hlýt eg óneitanlega að ganga villur
vegar í guðfræði minni, og þar sem sagt er, að
fagnaðarboðskapurinn ekki hljómi hjá oss, þá er það
rétt, ef átt er við þennan fagnaðarboðskap: syndga
þú drjúgum en trú þvi heitar! eða kenninguna um
nauðungarvilja mannsins og annað þess konar. En
sé hér átt við fagnaðarboðskap Jesú, þá geta menn
sjálfir komið upp í Landakot og tekið eptir, hvort
hann ekki er þar fluttur. Eg skal ekki verða of
„kænn“.
Að lokum kvartar blaðið yfir því, að vér nefn-
um hina prótestantisku trú villutrú (Vrangtro).
Heimtar það máske, að vér gefum henni prófsvott-
orð með „láði“ ? Það er að síðustu mjög einkenni-
legt, og að líkindum sérstaklegt fyrir blaðið „Yerði
ljós“, að það í sömu andránni nefnir hina kaþólsku
trú „heiðindóm“ — ef til vill eitt af þeim ónytju-
orðum, sem örðugt verður að bera ábyrgð á.
Landakoti, 10. marz 1896.
Joli. L. Frederiksen.
Fornar menjar.
Á næstliðnu vori var verið að grafa hér fyrir
heyhlöðu, sem ekki er í frásögur færandi, og var
hún grafin 4 álnir í jörð niður; þá varð fyrir okk-
ur hleðsla, er við fórum að rannsaka, því við héld-
um, að við værum komnir i neðanjarðargöng, er
Iægju eða hefðu legið í jarðhús, er forfeður vorir
höfðu stundum til að forða sér í, þegar háska bar
snögglega að höndum. Við höfðum ekki lengi
mokað, áður en við komum á stafn í göngum þess-
um, og hugsuðum við þá, að þetta muudi vera
gröf, sem líka sannaðist að var rétt, því gröfin
var ekki ein, heldur tvær, og þannig lagaðar, sem
nú skal greina:
Grafirnar lágu í stefnunni mitt á milli norðurs
og norðvesturs og til stefnunnar suðurs eða lítt
austar hvor við endann á annari.
Veggirnir voru hlaðnir á sig úr tómu grjóti,
botninn hellulagður, og hellur yfir.
Nyrðri gröfin, sem var 4V2 al. á lengd, l’/a al,
á breidd um miðjuna, var mikið mjórri í norður-
endann, en breiðari í hinn. Syðri gröfin, sem var
miklum mun minni, að eins 2‘/2 al. á lengd og l1/,
alin á breidd, var mjórri í suðurendann, en víðari
í hinn, þar sem þær komu Baman. — Það lítur því
út, eins og höfuðin hafi verið lögð saman í gröfun-
um, þar sem breiddin var mest.
í gröfum þessum fannst grotnað hold og bein,
og þó það væri orðið að mold, sást þó, að það gat
ekki annað vorið. í báðum gröfunum fanst hér og
mikið af ístru, sem hvorutveggju sannaði, að þar
hefðu menn verið grafnir.
Miklar líkur eru á því, að menn þessir hafi
verið grafnir í öllum fötum, þar eð mikið fannst
þar af fúnum dulurn, er allar duttu í sundur, er
við þær var komið.
Hvenær þessir menn hafi verið grafnir þarna,
og það á svona undarlegan hátt, verður nú eigi
sannað, en mjög líklegt er, að grafir þessar séu
æfagamlar, ef til vill frá landnámstið, enda þðtt
engir forngripir fyndust þar.
Eiríksstöðum á Jökuldal 17. nóv. 1895.
Friðrik Jónsson.