Þjóðólfur - 02.05.1896, Blaðsíða 2

86
allar sýslur á Rússlandi senda mann til
krýningarinnar með brauð og yatn á silf-
urdiskum. Og allir þjóðflokkar í hinu
mikla ríki, frá Póllandi og austur á Kamt-
schaka, norðan frá Bjarmalandi til Dunár-
ósa, Kósakkar og Kirgisar, Tatarar og
Tjelutsjar og hvað þeir heita, allir senda
þeir gjafir og þegnlegar heillaóskir til „föð-
ur vors, zarins“ á þessum hátíðardegi.
Það hefur löngum verið sagt, aðstjórn-
málamenn Rússa væru snjaliastir embætt-
isbræðra sinna í Norðurálfunni, og sein-
ustu atburðir benda líka á það. Eius og
fyr hefur verið drepið á hér í blaðinu, lít-
ur út fyrir, að þeir hafi bolað Japönum
burt úr Kórea; þeir virtust þó sitja fast-
ir eptir alla sigrana í fyrra. En það er
álitið víst, að Rússar hafi hrifsað Kóreu
úr höndum þeirra, og það orustulaust, að
eins með undirróðri og brögðum. Ogí dag
kemur sú fregn, að Kínverjar hafi gert
þann samnig við þá, að þeir skuli hafa
leyfi til að gera járnbrautir, leggja vegi,
smíða hafnir, hafa herskip hvar sem þeir
vilji í Kína. Það fylgdi þeirri fregn, að
Kínastjórn hafi skuldbundið sig til að taka
rússneska herforingja í sína þjónustu, og
nota þá til að koma kínverska hernum á
fastan fót. Allt þetta eigi að útgerast nú
í vor, þegar Li-Hung-Sjang kemur til
Rússlands. Hann er að vísu á leiðinni til
Evrópu, en hvort hann undirskrifar þenn-
an samning — það getur verið vafamál.
Sé fregnin ósönn, þá sýnir hún samt,
hverju menn búast við af Rússum, og hvað
menn eru hræddir um. Og eitthvað er
sjálfsagt satt í henni.
í Armeníu sækjast Rússar líka á, og
það er almannamál, að þeir ætli sér þann
skika, áður en langt um líður, ef til vill,
þegar grimd Tyrkja gengur svo úr hófi,
að öllum sýnist allt annað betra en að
þeir hafi yfirráð yfir henni lengur. — Fer-
dínand Bolgarafursti er í Pétursborg sem
stendur, og er þar vel tekið, enda er
Stambulov dauður og Rússum opin leiðin
að undirróðri í Búlgaríu. Þeir hafa lengi
þráð að komast til Miklagarðs, enda lítur
út fyrir, að þeir sæki þangað á tvo vegu,
að sunnan og norðan.
Öflugastir mótstöðumenn þessarar á-
gengni Rússa hafa Bretar verið, þeir hafa
hvað eptir annað sýnt, að þeim væri illa
við, að Rússar kæmust í Miklagarð og nú
í vetur seinast ætluðu þeir að gerast odd-
vitar Evrópuþjóðanna bæði í Kína og Ar-
meníu, en á báðum stöðunum varð ekkert
úr aðgerðum þeirra, og öllum kemursam-
an um, að Rússar hafi snúið þá af laginu
í hvorttveggja skiptið. Bretar fengu líka
um annað að hugsa — Yenezuela — og
Transvaalhrinurnar; en hvað um það, al-
mannarómurinn segir, að þeir hafi orðið
undir fyrir Rússum. Nú ætla þeir að ná
sér niðri, og festa sig í sessinum í Egypta-
landi, hvernig sem það gengur nú; þeir
eru ekki byrjaðir fyrir alvöru ennþá, og
taka víst ekki til óspilltra máianna fyr
en í sumar, þegar regntímanum er lokið.
Sem stendur hafa þeir viðbúnað, leggja
járnbrautir og búa lið sitt í efra hluta
landsins.
í Suðurafríku — þeim hluta lands, sem
kennt er við Matdbela, og the chartered
Company ræður fyrir — er allt í uppnámi.
Það kom upp fjárkláði í Iandinu, og Eng-
lendingar létu það boð út ganga, að niður
skyldi skera, því reiddust Matabelar, og i
staðinn fyrir að rífast og hefja blaðadeil-
ur um það, eins og siðaðar þjóðir, þá hófu
þeir uppreisn. Þar hefur ekkert gerzt
sögulegt ennþá, og sjálfsagt endar þetta
þannig, að Englendingar brytja niður bæði
uppreisnarmennina og féð.
Heima fyrir stendur stríðið um skóla-
mál. Stjórnin hefur lagt fyrir þingið frum-
varp, sem fer fram á að auka vald klerka
og auðugra jarðeigenda yfir alþýðu- og
barnaskólum, en frjálslyndir menn standa
fast í móti, og jafnvel sumir af „Unionist-
um“, liðumChamberlains, sambandsmönnum
Torya og stjórnarinnar, hafa hafið herskjöld
gegn því. Um 14,000 skólakennara hafa
mótmælt því.
Frakkland stendur með Bússum, eins og kunn-
ugt er, og styður þeirra pólitík; það er bvo að
Bjá, sem Bretar hafl ekki haft neitt af þeim eptir
gauraganginn út af keisarakveðjunni, og þó gerðu
þeir hvað þeir gátu til þess að vingast við þá.
Það er eins og menn trúi illa Jóni Bola, og sjálf-
ur sagði hann í vetur, þegar hæst lét í kringum
hann, að hann gæti verið kunningi þjóðanna á
meginlandinu, en að gera samband við þær — það
dytti honum aldrei í hug. Hann hefur líka orðið
að standa einn i vetur gagnvart Rússum, og orðið
að hopa fyrir þeim, meðal annars af því, að Frakk-
ar studdu þá.
Heima á Frakklandi siturBurgeis ráðherra .með
sína sveit, fastari í sessi en nokkurn tíma áður.
Efri deild (Senatið, öldungadeildin) hefur hvað ept-
ir annað lýst því yfir, að hún beri ekki traust til
ráðaneytisins, en hann hefur neðri deild með sér
og situr kyr, hvað sem öldungadeildin segir. Er
nú enginn maður jafnfrægur á Frakklandi, sem
hann, og þykir öllum hann furðu kænn og sniðug-
ur. Og það er ekki að efa, að hann kann mjög
vel tökin á þinginu, og er héðan af sjálfsagður
höfðingi hinna „rauðu“. — Nú sem stendur er hlé
á sókninui, en hráðum hefst hún á ný, og þá nm
tekjuskattinn. Þykir mönnum vanséð, hversu fara
muni, og líklegast, að sundurlyndið milli deildanna
aukist, og striðið komi tii að standa um, hvort
afnema skuli öldungadeildina eða ekki.
Diinmörk. Þingið kom saman aptur eptirpásk-
ana, til þess að gera út um skólafrumvarpið. Og
úrslitin urðu þau, að ekki gekk saman með deild-
unum. Þeim kom ekki saman um 5 atriði; neðri
deild slakaði til i 4, til þess að reyna að bjarga
málinu, en efri deild vildi hafa sitt mál fram að
öllu leyti og hvergi slaka til, svo að frumvarpið
er sjálfsagt úr sögunni. Þetta eina atriði, sem
málið strandaði á, var þetta: að hægri menn vildu
breyta gildandi lögum á þá leið, að klerkar hefðu
meiri áhrif á skólana eptir en áður — eins og
menn sjá, sama atriðið sem frjálslyndir menn eru
að berjast á móti í Englandi. Hér í landi höfðu
skólakennarar skorað á fólksþingið, að gefa eptir
þessi 4 atriði, en ef landsþingið ætti að hafa 5.
atriðið í gegn, þá kærðu þeir sig ekki um neina
launahækkun, né annan hagnað, sem þeir hefðu
af að frv. kæmist í gegn.
lngerslev ráðgjafl varð bráðkvaddur í gær-
kveldi. Hann var ekki eingöngu verzlunarráðgjafi,
heldur líka æzti ráðamaður yfir þeim störfum rík-
isins, sem „tekniska11 þekkingu þarf til (járnbraut-
um, gufuferjum o. s. frv.) eða eins konar viðskipta-
og samgangnastjóri. — Ingerslev tók við innan-
ríkismálum 1885 eptir Hilmar Finsou; var veikur
hin síðustu árin og í hitteð fyrra var embættinu
skipt í tvennt. Hann var hægrimaður, en fús til
málamiðlunar, vinnumaður mikill og árvakur, þótt-
ist einn allt vita, ef í það fór, en var þó vei liðinn
yfir höfuð. Ekki var hann kallaður vitur maður
né mikill skörungur og þó mætajvel að sér í sinni
mennt.
Blöðin segja: „Svækkelse" á hinu veika ráða-
neyti R. Thotts. — Innanríkisráðgjafinn hefur tekið
við embættinu og gegnir því fyrst um sinn.
22/4. Látinn er Sofus Tromliolt, sá sem heima
var, vel þekktur um öll Norðurlönd af tíðum ferð-
um og fyrirlestrum um stjörnur og himinljós. Er
kallaður gáfumaður að uppruna, en orðið lítið úr
þeim. Kallaður undarlegur í skapi og síóánægður
með sjálfan sig. Hann gaf út bók eptir íslands-
förina: „Under Nordl. Straale", og þótti allmerkileg.
Barón Hirsch, hinn nafntogaði auðmaður af
ísrael, sem keypti land i Ameríku handa öyðing-
um, þegar þeir voru reknir úr Rússlandi, og studdi
þá með stórfé, — er dauður. Hann græddi fé sitt
á því, að leggja járnbrautir í Tyrklandi.
Leon Say, franskur stjóinmálamaður, er dauður.
Kunnur af mótstöðu gegn tollum. Fjármálaráðgj.
1872—3, þegar Frakkar guldu Þjóðverjum hinn
geysilega herkostnað, og frægur siðan.
Brezka fjárflutningsbanniö
er ekki útkljáð enntil fullnustu. Er eigi
talið alveg vonlaust um, að ísland verði
undanþegið banninu, enda hafa verið gerð-
ar ýmsar tilraunir til, að sveigja þingið til
tilslökunar, að því er ísland snerti. Bæði
hafa þeir Zöllner & Vídalín gert það, sem
í þeirra valdi hefur staðið, og Schierbeck
verið sendur til Englands til vitnisburðar
og nú síðast hofur landi vor meistari Eirík-