Þjóðólfur - 12.06.1896, Blaðsíða 3

115
i gildru. Honum er ekki hægt að búa til
ný lög um botnvörpuveiðarnar, en lionum
ætti að vera hugleikið, að þeim aumingja
lögum, sem til eru um það efni, sé rækilega
fylgt. Eða hafa Álptnesingar og aðrir
rétt tii að vera í skipum þessum nætur
og daga? Getur sóttnæmi ekki flutzt
þannig frá þeim til landsins ? Eða hverjir
læknar hafa skoðað heilbrigðisástand á
meðal þeirra? Eg hef ennþá hvergi séð
það auglýst, að búið væri að útrýma
„fransós“ (,,syphilis“) úr Evrópu, og þó
ekki væru aðrir næmir sjúkdómar á meðal
botnvörpuveiðaranna, þá er það nóg. Það
vantar nú ekki annað, en landsmenn sæktu
þessa voðaveiki vestur á Svið, í staðinn
fyrir það, að þessir spillvirkjar eyðileggja
þar allar fiskiveiðar okkar(!), því karl-
menn geta sýkzt af „fransós“ án þess að
koma nærri kvennmanni.
Tillaga okkar hér er þessi, og væntum
við, að herra landshöfðinginn verði með
okkur í því: að fara þess á leit við ensku
stjórnina, að hún afnemi þetta veiðarfæri
(botnvörpurnar). Eða getur danska stjórn-
in ekki með iögum bannað þetta veiðar-
færi við ísland? Getur þingið ekki
bannað það veiðarfæri líka hér umhverfis
landið, þar sem einhver liiun mesti voði
og fyrirsjáanlegur manndauði fleiri þúsund
landsbúa stafar frá, ef þessar aðfarir halda
áfram framvegis umhverfis strendur lands-
ins ? En takist ekki að leiða athygli
ensku stjórnarinnar, að þessari áskorun
okkar, að afnema þetta marg-umtalaða
veiðarfæri, getur þá þingið ekki samkvæmt
beiðni landsmanna stækkað landhelgina
10, 20 eða 30 mílur frá yztu annnesjum?
Með því væri þó mikið unnið.
Eg hætti nú í þetta skipti og bíð á-
tekta, að eitthvað verði reynt að sporua
gegn slíkum voða, sem er komiun í dyrn-
ar, og inn í hýbýli manna hér umhverfis
Faxaflóa, og útlit fyrir, að framhald verði
á, só ekki einhver bót á ráðin svo fljótt,
sem unnt er. Það ætti að vera verka-
hringur landsstjórnar okkar, að vera sam-
taka með að gera allt, sem hún framast
megnar að gera í þá áttina, því ekki
missir landssjóður svo lítils í, ef „FIóinn“
yrði eyddur að íslenzkum fiskiföngum, þar
sem útflutningstollurinn reunur í landssjóð
af fiski, lýsi, sundmaga og gotu (já, vís-
dómslega niðurraðað: fjórir tollar af sömu
skepnunni (11). §vo bætist ofan á, að kaup-
menn hér í kring hætta að flytja vörurn-
ar, þegar ekkert er fyrir þær að láta, og
þá hverfur líka tollaða varan til lands-
sjóðsins, meir að segja húu hverfur fyr en
vörurnar. Landstjórnin er vinnumaður land-
sjóðsins, því hann mjólkar henni mánaðar-
dropanum, en hætti fleiri þúsundir manna,
vegna efnaskorts, að mjólka í landssjóð-
inn, þá getur hann ekki heldur staðið sig
við að mjólka frá sér í embættismennina.
En að líkindum unir landsstjórnin ekki
við, að tóra við sult og seyru, eins og
yfirborðið af innbúum hér við Flóann nú
gerir.
Áreiðanlegt er það, að vorið nú hefði
orðið aflasamt hér, ef þessir morðvargar
væru ekki hér á beztu flskimiðum, sem
verið hafa frá alda öðli, fyrir 7 hreppa,
og sleppi eg þó syðsta hluta Rosmhvala-
ness og Mýrahreppunum, sem opt hafa
aflað á vorin; ennfremur hafa Kjósar- og
Mosfellshreppar haft óbeinlínis mjög mikil
not af afla í flóauum.
Að endingu verður nú að gera það í
fjörbrotunum, sem hægt er að gera, já,
og þó ekki sé eða verði hægt að gera það.
Hvorki landsstjórnin né við ættum að Iáta
eptirkomendurnar segja um okkur, eins og
Þórir viðleggur sagði forðum: „Setið
er nú meðan sætt er“, og Þorgríma
galdrakinn: „Verið er nú meðan vært er“,
eða Þóroddur bóndi: „Fátt hygg eg hér
friðar, enda flýjum nú allir“. En að þess-
um boðum er að bera og er þegar borið,
nema bráðlega sé úr ráðið. Og að end-
ingu skora eg á alla skynsama menn, að
láta til sín heyra í dagblóðum okkar, um
þetta voðalega efni, sem hér um ræðir.
Sjónarhðl, 27. maí 1896.
L. Pálsson.
* * *
Fáeinar athugasemdir við grein þessa koma í
næeta blaði. Ritstj.
Laudssjóðsskipið „Yesta“ (kapt. Corfitzon) kom
hingað aðfaranóttina 10. þ. m., og með því 56 farþ., þar
á meðal farstjórinn sjálfur D. Thomsen, frk. Ágíista
Hallgrímsdóttir (biskups), frk. Valgerður Zoega, frk.
Elisabet Árnadóttir (frá Chicago), kaupmennirnir
J. Vidalín og frú hans, H. Th. A. Thomsen, H.
Bryde, Lefolii frá Eyrarbakka, 0. Olavsen frá Kefla-
vík, dr. Þorvaldur Thoroddsen (til rannsóknarferða
hér um land), cand. mag. Bogi Melsteð, cand. jur.
Steingrímur Jónsson, Ólafur Haukur Benediktsson,
stúdentaruir Ágúst Bjarnason, Jón Kunólfsson og
Knud Zimsen, Torfi Magnússon frá Chicago og kona
hans, alkomin hingað, Englendingurinn Howell,
sem gekk upp á Öræfajökul hérna um árið, Vaug-
han brúarsmiður (frá Newcastle) o. fi.
í fyrradag bauð farstjóri allmörgum bæjarbúum
út á skipið til að skoða það, og mun öllum hafa
litizt mjög vel á það, enda er það hið vandaðasta
að öllum frágangi og útbúnaður hinn bezti. Far-
stjóri mælti fyrir minni alþingis og Árni Thorsteins-
son landfógeti fyrir minni farstjóra og þessa nýja
fyrirtækis, landssjóðsútgerðarinnar.
Vesta lagði aptur af staðhéðaní gæraustur um
land á hringferð sína.
Landsbankinn hefur nú keypt húseign og lóð
P. C. Knudtzons verzlunar hér í bænum fyrir 25,000
kr., og er í ráði að þar verði meðal annars reist
hús handa bankanum. Eru kaup þessi einkar hag-
feld og heppileg á jafn hentugum og góðum stað i
bænum. Hin biksvarta, fornfálega girðing norðan-
vert við Austurstræti, verður að minnsta kosti ekki
bænum lengi til vanvirðu og óprýði úr þessu. Hafi
bankastjörinn þökk fyrir þau kaup.
Fjárffutningsbaunið var um það leyti sam-
þykkt til fullnustu í enska parlamentinu þá er
Vesta fór frá Englandi. Hafði máli þessu verið
hraðað meir upp á siðkastið en menn bjuggust við.
Breytingartillaga þeirra Bryce o. fl. um að þiggja
ísland undan banni þessu, var felld eptir allharð-
ar umræður með 105 atkv. gegn 42. Er þvi öll
von úti um nokkra linun fyrir íslands hönd. Eigi
ætla menn þó, að lögin verði látin ganga í gildi
fyr en 1. nóv. þ. á., svo útflutningur fjár héðan af
landi getur orðið næsta haust, og er það auðvitað
betra en ekki, þótt skammgóður vermir sé. Eptir-
leiðis hafa þeir Zöllner & Vídalín í hyggju að flytja
að eins vænstu sauði héðan, slátra þeim á Eng-
landi í lendingarhöfn, og selja kjötið nýtt, en geyma
í frystikúsum það er eigi selst jafnharðan. Virð-
ist það fyrirkomulag vera hið eina tiltækilega, ept-
ir því sem nú hagar til og áhættuminnst, enda til
mikilla bóta.
Lausn frá embætti hefur Einar Thorlacius
sýslumaður i Norðurmúlasýslu loksins fengið en
auðvitað með eptirlaunum.
Dannebrogsmenn eru orðnir bændurnir: Árni
Jónsson á Þverá í Hallárdal, Ingimundur Eiríksson
á Rofabæ í Meðallandi og Þórður Þórðarson á
Bauðkollsstöðum.
Próf í dýrahjáikrunarfræði við landbúnaðarhá-
skólann í Kaupmannaböfn hefur tekið Magnús
Einarsson með 1. einkunn. Hitt dýralæknisefnið
Karl Nikulásson hefur eigi enn lokið prófi.
Látinn er i Ameríku Pórðwr Magnússon, er fyr
bjó í Hattardal vestra og var þingmaður ísfirðinga
1881, 88 og 85. Eigi þótti mikið að honum kveða
á þingi, en ýmsir munu kannast við nafn kans af
Þórðar sögu Geirmundarsonar.
Næsta blað Þjóðólfs (aukablað) kemur
út á þriðjudaginn.
( Reykjavíkur Apotheki fæst:
Kreolin til fjárböðunar eptir dýralæknis
dr. Brulands fyrirsögn.
Nýjar sprautur (ekki með belg) til að
bólusetja kindur með við bráðapest, á 7 kr.
Brúkuö íslenzk frímerki
kaupir undirskrifaður afar-háu verði.
Finnbogi G. Lárusson
utanbúöarmaður við verzl. „Edinborg" i Rvik.
Týnzt hefur frá Laxnesi í Mosfellssveit þ. 5.
þ. mán. brúnn reiðhestur, alinn, fallogur og fjörug-
ur, 8 vetra gamall, aljárnaður, nýlega kominu norð-
an úr Skagafirði. Mark heilrifað vinstra. Finn-
andi er beðinn að koma hesti þessum hið fyrsta
gegn sanngjarnri þóknun til Páls Vídalíns í Lax-
nesi eða Jóns JakobBsonar i Landakotivið Beykja-
vik. Komi hesturinn fyrir norður i landi, er finn-
j andi beðinn að koma honum til Þorvaldar bónda.
Arasen á Viðimýri í Skagaiirði.