Þjóðólfur - 11.12.1896, Blaðsíða 1

Arg. (60 arklr) koitar 4 kr.
Krlendi* 5 kr.- Borgiit
fyrir 15. Júli.
Uppiðgn, bnndin vi» úramit,
úgild nema komitilútgofanda
tyrlr 1. okttbar.
ÞJÓÐÓLPUE.
XLVIÍI. Árfc- Reykjayík, föstudaginn 11. desember 1896. Nr. 58.
Hvernig á að afstýra
botnvðrpuYoðanum ?
Síðan í vor að botnvörpufarganið hófst
fyrir alvöru hér á Faxaflóa, hafa lærðir
og leikir verið að brjóta heilann um það,
hvernig menn ættu að haga sér til að verj-
ast þessari yfirvofandi hættu, og hver ráð
væru heppilegust til að afstýra henni fram-
vegis. En allar bollaleggingarnar hafa jafn-
an borið að sama brunni, allt hefur strandað
á sama skerinu: að allar tillögurnar væru
jafnþýðingarlausar, og eigi annað fyrirsjá-
anlegra, en að vér yrðum að búa undir
þessum ófögnuði eptirleiðis, án þess að fá
nokkra réttingu mála vorra. Það er sann-
arlega ekki glæsileg framtiðarhugsun. Og
þá er algert aflaleysi hefur verið að kalla
má hér við Faxaflóa á þessu botnvörpu-
tímabili, þá er ofureðlilegt, að menn telji
fargan þetta eíga mestan þátt í því, og
verði alveg vonlausir um afla á þessu
svæði framvegis. En auðvitað er þar of-
langt farið, eina og opt vill verða, þá er
mikil óhugð og ótti gagntekur almenning.
Það er engin sennileg ástæða til að ætla,
að eigi geti aflazt hér í flóanum eptir
sem áður á þeim tíma, sem vér fáum að
vera í friði fyrir þessum yfirgangsseggjum.
En aflatjónið er eigi að síður mikið og
voðinn alvarlegur, þá er tími þessi er svo
stuttur, naumast líklega vetrarvertíðin öll,
þá er fram í sækir. Þá er sjómenn geta
hvorki að vorinu, sumrinu né haustinu,
haldizt við með veiðarfæri sín á þeim mið-
um, er þeir hingað til hafa sótt afla sinn
á, getur engum manni dulizt, að ástandið
er harla ískyggiiegt og kvartanir fólksins
ekkert barnahjal. Hér þarf einhverra
bráðra aðgerða, alveg káklaust, ef duga
skal. Ef svo er, 8em því miður mun vera
nokkuð hæft í, að ein sveit hér við fló-
ann muni jafnvel leggjast í auðn sakir
fátæktar og eymdarháttar íbúanna, þá er
það ekki efnilegt, þótt botnvörpunum verði
sjálfsagt ekki verulega um það kennt. En
þær geta ofurhæglega hrundið þvíj alveg
um koll, sem komið er að falli, en sem ann-
ars mætti ef til vill styðja og reisa við.
En hvað á þá til bragðs að taka?
Að svara þeirri spurningu svo, að úr-
lausnln verði viðunanleg, það er sú þraut,
sem menn hingað til hafa alveg geflzt
upp við. Málefni þetta er sá ramflókni
Gordíonshnútur, sem erfitt mun að
leysa. Vér höfum verið fjarverandi
nú alllangan tíma. og þess vegna eigi
fylgzt svo vel með máli þessu, eða átt
kost á að ræða það. Það voru tvenns
konar ill tíðindi, er vér heyrðum heiman
að á ferð vorri: jarðskjálftarnir í Árness-
og Rangárvallasýslum og frámunalegur
yflrgangur botnvörpuveiðenda á Faxaflóa.
Og öllu verri fregnir gátu oss naumast
borizt í senn af ættjörð vorri. En nú
mun, sem betur fer, fullkomlega verða
ráðin bót á jarðskjálftavandræðunum. En
hitt er eptir. Þar hjálpa engin samskot,
og ný hallærislán handa sjávarsveitunum
eru svo mikil neyðarúrræði, að þá fyrst
fer fólkið að taka sína eigin gröf, og get-
ur ekki gert sér vonir um, þótt eitthvað
rakni úr, að geta lagt neitt af mörkum
til vondu áranna. Líflð verður þá stöðug
ölmusuþága, sem drepur niður allan kjark,
allt sjálfstæði og allan áhuga til að bjarga
sjálfum sér. Ef það er eina ráðið til að
bæta úr vandræðunum, þá eru íslendingar
langt leiddir.
Að fara lagaveginn til að afstýra
botnvörpufarganinu hér í flóanum, er
vitanlega þýðingarlaust og hefur verið
margtekíð fram, svo að þau ráð hjálpa
ekki. Og þá er hin gildandi lög um þetta
efni eru eigi frekar í heiðri höfð en svo,
að lögreglustjórum er gefin vísbending
um að framfylgja þeim ekki, og stjórnin
veitir þar að auki lögbrjótunum, sem sekt-
aðir voru samkvæmt lögunum, uppgjöf
allra sekta, svona alveg upp úr þurru, þá
má nærri geta, hve mikils trausts og halds
vér megum vænta frá slíkri stjórn. Sú
hjálp, sem hún veitir oss til að vernda
fiskveiðar vorar, hún er sannarlega ekki
á „marga fiskau. Það má eins vel stryka
hanfi alveg burtu sem framkvæmdar- og
verndarvald, því að hún er hvergi til
nema á pappírnum í þessu máli, situr
hjá og horfir á, hvernig Englendingar sópa
björginni frá svöngu fólki, af því að hún
getur ekkert, þótt viljinn væri, sem lík-
lega er óhæfa að efast um.
Að vonast eptir nokkrum alþjóðasamn-
ingum oss í vil í þessu máli, er, eins og
áður hefur verið tekið fram hér í blaðinu,
lítt hugsanlegt, auk þess, sem þær bolla-
leggingar og vífillengjnr taka svo afar-
langan tíma, að vér höfum ekki þolgæði
til að bíða eptir þeim úrslitum, sem eflaust
einnig yrðu til lítilla bóta. Sama mun vera
að segja um það, sem einstökum mönnum
mun hafa flogið í hug: að fara bónarveg
til ensku stjórnarinnar eða senda erinds-
reka á fund hennar og biðja hana um að
friða Faxaflóa fyrir botnvörpunum, gegn
því að leyfa þeim veiðiskap í landhelgi
fyrir Skaptafellssýslum (við Portland og
víðar), sýnandi henni fram á, að svo marg-
ir menn lifðu af sjávarafla við Faxaflóa,
og þar væri svo lítið svæði fyrir botn-
vörpuveiðar til frambúðar, en eystra væri
allt öðru máli að gegna og þar væri út-
rýmið nóg o. s. frv. Setjum nú svo, að
enska stjórnin gengi að þessu og færi að
banna sínum eigin þegnum þessar veiðar
á Faxaflóa, sem er reyndar harla ólíklegt
að hún gerði, skyldi þá ekki verða hið
sama ofan á, eins og við botnvörpusamn-
inginn góða í sumar, að ensku fiskiskipin
notuðu sér að eins hlunnindin og veiddu
bœði í landhelgi fyrir Skaptafellssýslum
og á Faxaflóa. Og hver ætti að hegna
þeim fyrir það brot? Enska stjórnin mundi
trauðla ganga svo Iangt í tilslökunum, að
senda varðskip til að gæta þess strang-
lega, að botnvörpuveiðarar fiskuðu ekki á
Faxaflóa, og því síður mundi hún gefa
„Heimdal" umboð til þess að sekta skipin.
í sjálfu sér gæti enska stjórnin alls ekki
bannað þegnum sínum veiðar utan land-
helgi í flóanum, því að hún hefði ekki
vald til þess, án þess að brjóta bág við
alþjóðaréttinn, en innan landhelgi eigum
vér að vera friðhelgir og höfum lög til að
verja oss á því svæði, og það er ekkert
annað en heybrókarhátt dönsku stjórnaí-
innar að kenna, ef þeim lögum er ekki
fylgt. Enska stjórnin hlytur að sætta sig
við það, og mun aldrei fara að leggja
„danskinn“ undir sig, þótt stjórnin þar
framfylgi þessum lögum vorum.
Þá er öllu er á .botninn hvolft, verður
það niðurstaðan, að allar málaleitanir, bæn-