Þjóðólfur - 16.07.1897, Blaðsíða 2

136
ráðdeildarsama eða áhugamikla að græða
o. s. frv. Hann telur nauðsynlegt, að
breyta nokkrum atriðum í fátækralöggjöf-
inni, afnema vinnuhreppiun en setja í stað-
inn heimilishreppinn, það er að segja, nema
úr giidi þau lagaákvæði, að þar skuli menn
sveitfastir, er þeir eptir 16 ára aldur hafa
unnið samfleytt 10 ár, án þess að þiggja
sveitarstyrk, en leiða í lög, að þar skyldi
hver maður sveitlægur eptir 16 ára aidur,
er hann er heimilisfastur, þá er hann þarín-
ast sveitarstyrks. Jafnframt vill hann
lögskylda hverja sveitarstjórn að leggja
1 Söfnunarsjóðinn í Reykjavík árlega ein-
hverja ákveðna upphæð af tekjum sveit-
arinnar, t.d. 1—4 af hundraði,og mætti það
vera á sveitarstjórnarinnar valdi, hvort
hún legði fyrir hæstu eða iægstu upphæðina
eða upphæðirnar þar á milli. Allar upp-
ástungur, er miða tii þess, að ráða bót á
þessu þjóðarböli — sveitarþyngslunum —
ættu að íhugast vandlega og þessi hug-
vekja séra Þorkels felur í sér mikilsverð-
ar bendingar og leiðbeiningar í rétta átt,
að því er þetta máiefni snertir.
4. Um fiskirannsóknir 1896. Skýrsla
til landshöfðingja eptir Bjarna Sæmuuds-
son cand. mag. Þetta er löng og ítarleg
lýsing á skoðunarferðum höfundarins fram
með ám og vötnum í Árness- Rangárvaiia-
og Kjósarsýslum og með sjó fram austan
frá Yík í Mýrdal og vestur eptir, kringum
Reykjanesskaga og til Innnesja. Er það
einkar fróðleg skýrsla og margt á henni
að græða um allskonar veiðiskap. Er
þar fyrst langur kafli um silungsvötn og
silungsveiði, þá um laxveiði, og síðast um
fiskveiðar í sjó. Eins og höf. segir, er
þessi ferð hans hin fyrsta tilraun af hálfu
íslendinga sjálfra til að kynna sér ítar-
lega flskilíf og fiskiveiðar landsins, og
hann bætir því við: „Nú sem stendur er
varla neitt til, sem getur heitið íslenzk
fiskifræði, því að mest allt, sem menn
vita í þá átt, er fólgið hjá athugulum og
reyndum fiskimönnnm og þeirn fróðleik
verður að safna, því að hann er, jafnhliða
vísindalegri fiskifræði og rannsóknum, sá
grundvöllur, sem íslenzk fiskifræði verður
að byggjast á“.
5. Úr fátœkraföggjöf annara landa. Ept-
ir Jón Magnússon landritara. Það er
stutt en skipulega samið yfirJit yfir helztu
ákvarðanir í hinui núgildandi íátækralög-
gjöf nágranmlanda vorra; Danmerkur,
Svíþjóðar, Noregs og Englands, og er gott
að hafa þetta þarna í einu lagi til sam-
anburðar og athugunar, þá er breytt verð-
ur fátækralöggjöf vorri, sem margir eru
nú farnir að krefjast. Eins og höf.
tekur fram að síðustu, „fer hin yngri fátækra-
löggjöf annara landa í þá átt, að herða
heldur á framfærsluskyldu frænda, veuzla-
manna, húsbænda o. s. frv. og gera fram-
fylgd laganna í þeim efnum greiðari, að
stytta þann tíma, er til þess þarf að vinna
sveitfesti og að öðru leyti að fyrirbyggja
sem mest fátækraflutninga, sem þykja
valda óþörfum kostnaði og að ýmsu leyti
óheppilegir og að láta eigi ávallt styrk,
sem veittur er þurfamanni, valda missi
borgaralegra réttinda fyrir hann“.
6. Síðasta ritgerðiu í þessa árs Andvara
er eptir D. Thomsen farstjóra: um mark-
aði fyrir sauðfénað og saltaðan fisk eink-
um í Frakklandi, í Belgíu og á Hollandi,
og hefur þessarar skýrslu verið áður getið.
í Andvara er engin pólitisk ritgerð að
að þessu sinni, ogmunu ýmsir sakna þess, en
að því slepptu er efni þessa árgangs með
bezta móti, svo að félagsmenn mega við
það allvel una.
í Dýravininum eru ýmsar góðar sög-
ur að vanda eptir ýrnsa kunna höfunda,
myndir frá Súlnaskeri við Vestmanneyjar,
mynd af íslenzkum fjárhóp á Englandi
o. fl. Dýravinurinn er góð bók og einkar
hentug til lestraræfinga handa börnum, því
að jafnframt, sem efnið er við þeirra hæfi,
innrætir það þeim velvild og vorkunsemi
við skynlausu skepnurnar.
Almanakið 1898 flytur nú meðal ann-
ars myndir af Friðþjóf Nansen, Sverdrup,
Konráð Maurer og W. Fiske, ennfremur
myndir af ÖJfusá, Gullfoss, Skóga-
foss, Heklu og Geysi. Þar er og æfi-
saga Maurers rituð af vini hans dr. B.
Ólsen. Þá eru ýmsar skýrslur, helzt um
fiskveiðar á þilskipum, nokkrar skor-
inorðar smágreinar eptir Tryggva Gunn-
arsson, einkum að því er sjávarútveg
snertir m. fl., og eru þær greinar hinar
þörfustu, því að það veitir sannarlega ekki
af að brýna fólkið, og það má Tryggvi
eiga framar flestum öðrum, að hann hefur
bæði einbeittan áhuga og framtakssemi til
verklegra framkvæmda.
Fiskveiöa-gufuskip
í Þjóðólíi í vetur sem leið var fyrst
vakið máls á því, að vér íslendiugar ættum
að fylgjast með öðrum þjóðum í því að hafa
gufubáta til fiskveiða í stað seglskipa,
og skorað á alþingi að styðja það mál.
Nokkrir þingmálafundir hafa tekið mál
þetta til athugunar og ráðið þinginu til
að sinna því, þar á meðal þingmálafundur
á Egilsstöðum á Völlum, er skoraði á
þingið, að það veitti einstökum mönnum
eða félögum 80,000 kr. lán til að kaupa
fiskigufuskip, og er það samhljóða uppá-
stungunni í Þjóðólfi. Nú á þingi hefur
mál þetta komið til umræðu, og talaði dr.
Valtýr einkum fyrir því, og skírskotaði
til þess, er um það hefði verið ritað, er
hann kvaðst, alveg samþykkur. Sagði hann,
að þetta spor yrði stígið síðar, og hvers-
vegna skyldi það þá ekki gert nú þegar, og
hlaupið yfir milliliðinn (seglskipin). Færði
hann þar góðar röksemdir fyrir sínu máli
og mun sjávarútvegsnefndin taka það til
athugunar. Nú síðast í fyrra dag hefur hr.
kaupm. Þorst. Egilson í Hafnarfirði ritað
gagnorða grein um þetta efni i einu blað-
inu hér og færir rök fyrir því, að gufu-
bátar til fiskveiða með lóðum séu miklu
hentugri en seglskip m. fl., og ættu menn
að lesagrein þessa með athygli. Það er
því komin gleðileg hreyfing á þetta mál,
er sýnir, að véríslendingar erum ennþá ekki
dauðir úr öllum æðum eða vonlausir um
framtíðiua. En auðvitað á veruleg fram-
kvæmd þessa enn nokkuð langt í land., eins
og hver önnur stór framfaraspor. Það
verður ekki allt í einni svipan. En tíminn
mun sýna það, og sjálfsagt von bráðara,
að þessi stefna í fiskveiðamálum vorum er
einmitt hin rétta framtíðarstefna.
Alþingi.
III.
Fjárkláðamál. Nefnd sett til að í-
huga málið: Þorl., Guðm., Guðl. Guðm.,
Sighv. Árn., Ben. Sveinsson, Jón Jónsson
(frá Múla).
Sjávarátvegurinn. Nefnd: Jón Þór.,
Jön Jens., Sk. Thoroddsen, Tr. Gunnars.,
Jens Pálsson.
Menntamál Nefnd: Jón Þór., Sig.
Gunnarss., Jón Jónsson (A.Skaptf.)- Ól.
Briem, Jens Pálsson.
Hafnsögugjald í Reykjavík. Stjórn-
arfv. um breyting á því, fellt í efri deild.
Horfellismál (flutniugsm. Sig. Stef.).
Nefnd: Sig. Stef., Kr. Jónss., Þork. Bjarnas.,
Þorl. Jóns., Jón Jónsson.
Gagnfræðakennsla við lærða skólann.
Nefnd: J. A. Hjaltalín, Jón Jakobsson,
Hallgr. Sveinss., Sig. Jenss., Sig. Stofánss.
Mæliug vega (flutningsm. Einar Jónss.)
[Mæla skal vegi alla, er ákveðnir eru
samkvæmt lögum um vegi 13- apr. 1894,