Þjóðólfur - 18.03.1898, Blaðsíða 3

Úr sveitinni.
Fregnbréf úr Strandasýslu 30. jan.
Af því eg minnist ekki að hafa séð í blöð-
unum neinar greinilegar fréttir í vetur héðan frá
okkur Strandamönnum, þá dettur mér i húg Þjóð-
ólfur mir.n, að senda þér fáeinar línur í frétta-
skyni, og vona eg að þú takir viljann fyrir verk-
ið, þó það verði ófullkomið að mörgu leyti.
Eg ætla þá eptir góðri og gildri reglu að
byrja á veðráttu-farinu, og byrja eg þá með sumr-
inu. Veðrið var ákafléga kalt og stormasamt, svo
að gróður kom ekki í úthaga svo að heita mátti
fyr en í 9. viku sumars; afleiðingarnar af því voru
því heldur slæmar, bæði lambadauði talsverður
almennt, og svo hrofnaði dálftið af víða hvar, en
hvergi mun það hafa verið stórkostlega hér í sýslu;
af þessu leiddi, að málnytja var lítil í sumar al-
mennt bæði í kúm og ám. — Sumarið var hér
eitt með lökustu sumrum, bæði hvað grasvöxt, nýt-
ingu á heyjum og veðráttu yfir höfuð snertir.
Tún voru almennt í lakara meðallagi sprott-
in og engjar sömuleiðis einkum framanaf. Taða
náðist almennt inn um miðjan ágúst alstaðar mjög
skemmd og sumstaðar nærfellt ónýt, og þar af-
leiðandi almennar kvartanir um gagnsleysi á kúm
í vetur. Uthey náðust víðast lftið skemmd, nema
það varð víða að sitja á engjum þartil búið var
að ná inn töðunni. Hey voru því með minna móti
almennt í haust, sem bæði kom til af því, a.ð sum-
arið var eitt með þeim lökustu, og hinsvegar af
því að hvorttveggja gafst upp í vor, sem sjaldan
hefur verið að undanförnu hér í sýslu. Það mun
því yfirleitt hafa verið sett heldur illa á í haust,
enda þótt fækkað væri á heyjum bæði kúm og
lömbum, en það mun hjálpa mönnum, að haust-
ið og veturinn framyfir nýár, hefur verið góður,
og optast nógur hagi þartil viku eptir nýár, en nú
er hér alstaðar haglaust og hin versta tíð um
tíma
Fiskafli var hér með bezta móti í haust og
seinni part sumarsins, bæði við Steingrímsfjörð og
á »Gjögri«. Við Steingrímsfjörð gengu um 30
bátar og var hlutarhæð frá 5—15 hundruð. Síld
var brúkuð til beitu framanaf haustinu, og hafa
flestir útvegsmenn verið sér úti urn 10—12 faðma
lagnetstúf með hverjum bát, núna þessi 2 síðustu
ár, til þess að vera ekki alveg á hjarni þegar
„smokkur" fæst ekki, sem er hér aðalbeita. En
gallinn er, að ekkert i'shús er hér til að geyma
síldina í, því hún skemmist undir eins, þegar hlý-
indatíð er, eins og var framan af haustinu í haust.
Meiri hluta aflans er farið að salta hér sem
verzlunarvöru en þó nokkuð hert, en salt þraut í
Hólmavík í haust, og hefði það verið mjög baga-
legt, heíði góður afli haldizt seinni hlutann, en
það fór þá að draga úr því um það bil, svo það
varð ekki eins tilfinnanlegt. Ishúsasmiðirnir eða
Tryggvi Gunnarsson hefðu gert mönnum þarft
verk, ef þeir hefðu ritað í blöðin um fyrirkomu-
lag og útbúnað íshúsa og kostnað við þau eptir
stærð, því það cr ekki lítill kostnaðarauki fyrir þá
menn, sem vilja köma sér upp dálitlum húskofa
til að geyma 1 beitu, eða því um líkt, að verða
að, gera sér ferð suður í Reykjavík eða austur á
Austfirði, til að afla sér þekkingar á íshúsunum
af eigin sjón.
Eg vona svo góðs til íshússmiðanna — og
eins Tryggva, er manna bezt hefur sýnt það, að
honum er annt um atvinnumál landsins — að þeir.
þótt þeim væri ekki veittur styrkurinn í sumar
vilji breiða út þekkingu sína f þessu efni, þvf ann-
ars skoðar alþýða það svo, sem þeir vilji halda
þvf sem mest leyndu, vegna atvinnunnar, og er
það ekki rétt gert.
5i
Þá er að minnast með fám orðum á verzlun-
ina hér í sýslu. Eins og um allt land var hún
með langlakasta móti í haust. Fé á fæti var 100 ffi
kind geld á ioa. ffi 90 ® á 9 a. 80 ffi á .8 a.
Mylkar ær 100 ffi, á 9 a. ffi 90 Í á 8 a. 80 fS á
7 a., og er þá nú lítið orðið úr mylkri á að haust-
inu, þegar hún er ekki orðin nema á 4—9 kr.
Kjötverð var: 16 a. 50® kroppar; 15 a., 44—50 ffi;
14 a. 40—44 ffi; 13 a. 35—40 ®; 12 a. 30—35 ®
10 a. þar undir; ull á 40 a. ffi; gærur 25 aura. Fisk-
ur í sumar: málfiskur á 44 a. smáfiskur 34 og
ýsa 28 kr. skippundið. Vorull hvít á 60 a. mislit
á 40 a. ffi. Sagt er, að Riis kaupmaður hafi sent
fram, með skipinu, sem kom í desember, að sækja
haustvöru hans, rúmar 1000 tunnur af kjöti, og
er það ekkert lftilræði, og vel virðandi væri það
við kaupmenn,. ef þeir vildu nú gera tilraun með
með að koma á útflutning á ísvörðu kjöti, til
þess að reyna að hækka verðið á þeirri vöru, sem
alltaf hefur verið í mestri niðurlægingu í saman-
burði við gæði þess, og er það nú reyndar eðli-
legt, eptir allri meðferð á því hjá kaupmönnum,
því það má heita að það hreint og beintsé gert
að óætri vöru, eins og farið er með það nú. Bezt
traust bæri eg í því efni til Bjarnar Sigurðsson-
ar kaupmanns í Flatey. Hann er framfaramaður
í mörgum greinum, áreiðanlegur og lipurmenni
hið rnesta í allri framkomu, og sýndi hann það
glöggt þetta eina ár, sem hann vérzlaði hér á
Hólmavík. Og þótt Riis kaupmaður sé lipurmenni
og hinn áreiðanlegasti í öllum viðskiptum, og hafi
þar að auki gefið vanalega betra verð en kaup-
menn hér nærlendis á innlendri vöru, þá er mér
óhætt að fullyrða það, að menn sjá mjög mikið
eptir því, að Björn kaupmaður hætti verzlun hér
á Hólmavfk, enda er Riis hér aldrei sjálfur, eins
og Björn var.
Verzlun við »Dalafélagið« var einnig með lak-
ara móti. Utlend vara var heldur hærri en í fyrra,
en innlend vara í lágu verði. Ull á 56 a. nr. 1.;
52 a. nr. 2; 100 ffi kindur á 8,30 a. að frádregnum
öllum kostnaði, og þykir það nú afarlágt verð,
en samt sem áðurhafa menn fengið eins vel borg-
aða kindina þar, eins og hjá kaupmönnum, þeg-
ar tekið er tillit til þess, sem útlenda varan er
í lægra verði á móti, og munu þvf allir hér hafa
sama áhuga á „pöntun" framvegis, eins og verið
heft^r. 12—15 þ. m. var pöntunarfélags-fundur fyr-
ir Dalafélagið haldinn í Hjarðarholti að vanda,
og höfðu allir verið þar eindregnir á að halda á-
fram pöntun framvegis eptir mætti, bæði með ull,
dún, hross, saltfisk og dálítið með sauði; lofað að
sögn um hálft annað þúsund fjár á fundinum, en
margar deildir ekki búnar að fastákveða pöntun.
(Frh.).
Sótthreinsun
hjá
„ísafold“.
„ísafold" var í haust með mikla óra út afsótt-
hreinsun þeirri, er fram átti að fara, ekki hjá henni
sjálfri, sem samt væri öll þörf á, heldúr hjá bænd-
um vorum. Hún bar á borð fyrir lesendur sfna
þann heilaruglsreikning, að sótthreinsunaraðferð
sú, sem fyrirskipuð var, að fram skyldi fara'jsam-
kvæmt leiðarvísi dýralæknisins, væri svo óbæri-
lega kostnaðarsöm, — mundi kosta meðalbændur
50—100 kr. auk ómaks og fyrirhafnar, að menn
mundu heldur rífa niður fjárhúsin eða svara sekt
en hlýða fyrirmælum dýralæknis. — Fallega er nú
um talað fyrir bóndanum og von er, að agi og
hlýðni við lögin sé rnikil hér á landi, þegar bezta
blaðið (!) talar þannig.
Dýralæknir svaraði þessu skýrt og skorinort
f „ísafold". Hann sýndi fram á, að þar sem Isa-
fold kæmist upp í 50—100 kr., þá væri það lítil-
fjörleg (!) reikningsvilla eða annað verra, því að
sótthreinsunin kostaði meðalbónda einar tólf krón-
w, ef keypt væru lyf í stórkaupum, sem heppileg-
ast væri.
En ritstjóri „Isafoldar" lætur ekki að sér hæða.
„Hann tréysti þessum mönnum, sem reiknuðu út
fyrir hann kostnaðinn, og treystir þeim enn til að
láta sér ekki skjátlast1', segir hann aptan við ljósan
útreikning dýralæknisins, í hans eigin blaði.
Dýralækninn vantar sjálfsagt aldurinn til, að
gamall og reyndur ritstjóri geti sannfærzt fyrir
hans orð. En hve hraparlega heimskuleg og fjær
öllum sanni þessi sótthreinsunar-áætlun ritstjórans
var, sést bezt á því, að hr. dýralæknirinn hefur
gert ráð fyrir hærra verði í útreikning sínum en
þurfti, þar sem hann reiknaði klórkalkið á 23 aura
pd. og saltsýrupundið á 20 a. En apótekari Tvede
selur nú klórkalk á 17 a. pd. og saltsýru 14 a. pd.
og enn ódýrar í stórkaupum, og fyrir norðan munn
bændur hafa fengið hvort um sig á 10 og 7 pd. f
stórkaupum frá útlöndum. — Hvað ætli sótthreins-
unin lcosti nú? Skyldu bændur heldur rífa fjár-
hús sín! Trúarsterkur má Isafoldar-Björn vera, ef
hann enn treystir sínum áreiðanlegu reiknings-
glöggu máttarstoðum.
N.
Reykjavík, 18. marz.
Enginn vottur um veðurbreytingu enn, mjög
mikill snjór bætzt við í þessari viku og útlit hið
versta. — Iskyggilegar fréttir hafa borizt úr
nærsveitunum og nærsýslunum, einna lakastar úr
uppsveitum Arnessýslu: Hreppum, Biskupstung-
um, Laugardal, Grímsnesi og Þingvallasveit, og
hafa allmargir skorið þar af heyjum að sögn,
þar á meðal einn bóndi í Grímsnesi 9 kúa þunga.
Hinn 12. þ. m. andaðist hér í bænum úr
lungnatæringu Sigmundur Gudmundsson prentari
og fyrv. prentsmiðjueigandi, 44 ára gamall, ættað-
ur úr Dalasýslu. Hann var mjög vel að sér i
sinni mennt, gáfumaður en enginn gæfumaður.
»Kirkjublaðið« er ekki framar til, Það fékk
blítt og rólegt andlát um nýársleytið, og leið burt
af heimi þessum friðsamlega og hávaðalaust, eins
og það hafði lifað, án þess að kveðja kóng né
klerk, svo að Gröndal vissi ekkert um þetta frá-
fall, enda mun hinn framliðni eigi hafa óskað
eptir nýjum erfiljóðum frá hans hendi. — Nú
höfum vér því tómt „ljós» til að lýsa oss í myrkr-
inu, og mun það nú skína skærar en áður, þá er
enginn skuggi verður því samferða.
Sannfrétt er, að einn naglinn sé nú þegar
losnaður úr »Blaðamannafélaginu« (sbr. ,Island‘ 8.
febr.). Björn Jónsson Isafoldarritstjóri kvað vera
genginn úr félaginu fyrir löngu. Hélzt þar ekki
við nema rúman mánaðartíma(l), svo að það var
naumast betur farið en heima setið. Heyrzt hef-
ur, að Jón Jakobsson alþm. í Landakoti muni, ef
til vill, fylla hið stóra skarð, er orðið hefur í fé-
laginu við brottför Bjarnar, og verður þá sætið
eigi miður skipað en áður.
Hingað til hafa menn þótzt sannfærðir um,
að eigi væri að óttast. eldsvoða af tunglinu, því
að það mundi aldrei geta kveikt í neinu, ekki
svo mikið sem í vindli, þótt einhver náungi með
vínanda í kollinum vildi spara sér eldspítur á
þann hátt. En Reykvíkingar mega þó sannaþað,
að mánatetrið getur vakið alvarlega eldsvoða-
hræðslu hjá þeim sumum hverjum, þótt hann sé
ekki svo brennandi heitur, karlinn. — Á danzleik
verzlunarmanna í Iðnaðarmannahúsinu næstl.
sunnudagsnótt, voru þau voðatíðindi flutt innídanz-
salinn (um kl. 2) að »Laufás« væri að brenna, en
I.aufás nefnist hinn nýi bústaður prestaskólafor-
stöðumannsins Þórhalls Bjarnarsonar að sunnan-
verðu við tjörnina. Gerðist nú ókyrð mikil f
salnum, og þustu danzendur út. Er mælt, að
sumir hafi komizt alla leið til slökkviliðsstjóra,
Helga Helgasonar kaupm. og »vakið hann af
værum blundi«, til að bjarga búgarði lektorsins.
En aðrir segja, að sendimenn hafi áður áttað sig
í næturloptinu, á því, að þessi eldsvoðasýn staf-
aði af tunglinu, er um það leyti bar yfir Laufás-