Þjóðólfur - 06.01.1899, Blaðsíða 3

3
arkrapt, þó hún hefði fullan vilja til að framfylgja
lögunum, og Heimdall þurfti ekki að óttast.
Hann er ekki eins sjónskarpur, oins og nafnihans
gamli með Gjallarhornið var hoyrnarhvass.
Hér í sýslu er sauðfjárrækt aðalatvinnuvegur,
en þar vill verða mörg búmannsraunin. Fjall-
göngur eru dýrar, þvi leitarsvæðin eru víðlend;
vantar menn opt margt „af fjalli". Þegar svo
heim kemur, fækkar fénu bæði í hríðarbyljum og
fyrir ýmsa kvilla. Nú í haust hefur bráðafár
gert þegar óvenjulega víða vart við sig.enbólusetn-
ingarefni ekki fáanlegt.
Verzlun er fremui erfið bæði fyrir kaupfélags-
menn og aðra.
Að vísu varð kjötverð á Akureyri 18 aura
pundið, og 16 aura í kroppum, sem vigt-
uðu 32 pund, en vörur eru dýrar á móti; varla
mun um peningaborgun að ræða. Ull og smjör í
lágu verði.
Ullin selst illa erlendis, og kaupmenn búast
við skaða á kjötkaupum sínum, sem tæpast munu
byggð á traustum vonum um hækkandi saltkjöts-
verð erlendis.
Kaupfélögin halda við horfið, og hefðu þau
eigi sent út sauðfé á fæti, er hætt við að kjöt-
verð hjá kaupmönnum hefði orðið lægra.
Rjúpur hafa að góðum mun aukið gjaldeyri
hjá mörgum manni í haust, Kaupfélag Þingey-
inga seldi ofurlítið af vönduðu skilvindusmjöri á
Englandi í sumar og heppnaðist sú tilraun vel.
En vandhæfi er á því, að landsmenn spilli eigi
þeim markaði, því Bretar firtast fljótt, ef þeir fá
óvandaða vöru. Komi nú illa verkuð smjörsend-
ing frá íslandi, meðan skriðið er ekki komið á,
má búast við, að útséð sé um þann markað um
langan tíma.
í þessum mánuði eru menn sem tíðast að
baða sauðfé, lækna hunda og hlýða horfellislög-
unum í því að skoða búpening og heybirgðir.
Það cr engin furða, þó hin stærri pólitlk
liggi í dái á meðan á öllu þessu gengur. Það
hefur ekki bært neitt á henni síðan menn kusu
til Þingvallafundarins, ekki heyrzt stun né hósti,
frekar en til Njáls forðum undir uxahúðinni. Ekki
■svo að skilja, að eg líki Þingeyingum við uxahúð,
uei, öðru nær. Eg vil heldur ætla, að þeir hugsi
sér að fara að dæmi bjarnarins, að sjúga löppina
í hýðinu í vetur, og hrista svo duglega af sér
xykið með vordögunum.
Ýmsir eruað vísu að kvarta yfir horfellislög-
unum, en ekki bólar á því, að menn búi sig und-
ir að fá þeim breytt. Obúmannlegur þykir sá
liður, að fella úr fuilri tíund kýr, sem bera
snemma í október. Telja menn það skaðlítið, þó
í heilum hreppi yrði engin kýr leigufær, eptir htn-
um nýju lögum, ef beljurnar annars bera kálfa
i heiminn og reynast vel.
Hér skal samt eigi telja allt það, er menn
finna að gerðum alþingis, það verður allt fúslega
fiyrirgefið, sem þar þykir vanhugsað, ef næsta
þing fylgir eindregið fram sjálfstjórnarkröfum
þjóðarinnar, og biður ekki danskinn um stein fyr-
ir brauð.
Gráskeggur.
Úr Vestur-Skaptafellssýslu (Mýrdal)
er ritað 6. des.
Héðan er fátt tíðinda, heilsa manna upp og
niður, enda ekki að furða, þegar veikindi ganga
þó þau séu'lengur viðvarandi, þar serri hér er ár
eptir ár alveg læknislaust, og má því hver deyja
drottni sínurn opt og einatt, að minnsta kosti fá-
tækir menn; bæði er það, að ekki eru heimatök
é. vetrardag að sækja Ólaf lækni á Stórólfshvoli
Og svo er opt svo ástatt þar, að fleiri þar innan
sýslu eru að vitja hans þá undir eins, svo að hon-
um er ómögulegt að koma, þó að hann vildi,
svo menn verða að fara erindisleysu öðru hverju
en bæði er það, að lcngri vegur er austur á Síðu
að vitja Bjarna læknis, sem þó mun vera jlæknir
hér, (eða svo mun það vera talið að Mýrdalur
eigi að fylgja hans umdæmi), enda mun hans
aðeins hafa verið vitjað tvisvar eða þrisvar, síðan
hann kom eða að jafnaði ekki einusinni á ári,
og lítið verið leitað til hans með ráð, sem líklega
stafar mest af fjarlægð, því mönnum mun þó
kunnugt, að hanner optast að hitta heima. Héðan
hefur opt verið beðið um lækni en allt árang-
urslaust og útlit fyrir, að svo verði framvegis. Þó
illt sé þá verður maður að sætta sig við það.
Tíðarfarhefur verið mjög óstöðugt seinni hluta
haustsins og ákaflega storma- og úrkomusamt;um
miðjan fyrra mánuð gerði hér ákaflegt hafveður
með svo miklum sjávargang, að elztu menn muna
ekki eptir öðrum eins, tók þá út 4 róðrarbáta
í Vík (úr svo nefndum Bás) og ráku á land aptur
nokkru austar og brotnuðu í spón; nokkra daga
var viðvarandi ofsastormur á hafútsunnan, þar á
eptir gerði snjó og bleytu, gaddaði svo alt og hefir
hér verið síðan viðast haglaust og er það of-
snemmt að þurfa að taka allan fénað strax á fasta
gjöf. Heyskoðun framfór hér og munu sumir hafa
þótt illa staddir, aðrir nokkuð betri, en því nær
enginn meira en vel fyrir sig.
Lítið má heita að kveði hér að jarðabótum Mýr-
dal, aðeins stöku menn, sem dálítið kveður að í því
efni; þó mun það vera sá hluti sýslunnar, sem
dálítið gerir i þá átt, aðrir hreppar sýslunnar
sýnast ekki bera það við, eða ekki sem neitt heit-
ir. Búskapur í allri sýslunni er í vondu horfi nú
og talsverðri apturför; menn hafa hleypt sér í of-
mikiðípöntunarfélagi, sem hér myndaðist,pantað og
tekið meira, en þeir gátu borgað, söxkt svo félag-
inu og sjálfum sér í skuldir, svo félagið verður nú
að hætta eða sér sér ekki fært að halda áfram;
mun þó félagið hafa heldur bætt vöruverð, enda
mun verzlun J. P. T. Brydes í Vík vera fremur
góð eða að mörgu leyti ekki lakari og að sumu betri
en verzlanirnar á Eyrarbakka; en til að gera ný-
breytni þá eru fjöldamargir að lofa vörum til
kaupmanns eins í Reykjavík, sem sagt er að hafi
gert út mann til aðferðast um alla Vestur-Skapta-
fellssýslu til að fala ull á móti vörum; kvað hann
lofa á útlendri og innlendri vöru betra verði en
hér í Vík, en hvað mikið, eða um vörusendingar
á milli og um allt fyiirkomulag á því er okkur
alveg ókunnugt; ef þessiverzlunarviðskipti reynast
engu betri en hér við verzlanina að kostnaði frá-
dregnum,þá væru þau til einskis annars, en að
verzlanin hér gæti því síður staðizt við að gefa
gott verð næsta ár, því verzlunin yrði minni.
Vegabætur eru hér mjög litlar í samanburði
við umferðina, sem árlega eykst; vegir fara hér
því ekkert batnandi, því aldrei er neitt gert nema
það allra minnsta í hvert skipti, og rigmngar (sem
óvíða munu vera eins miklar) og umferð eyðileggja
svo veginn. Hvort leitað er eptir að fá til póst-
vegarins úr landsjóði vita menn ekki, en hitt er
víst að lítið er gert við hann, þó hann sé í
köflum ófær að kalla má.
Eyrarbakka 21. des.
Hér er verið að leika „Skugga-Svein" og
þykir takast allvel, sumar persónurnar mjög vel
leiknar.
Allskæð hestapest hefur gengið hér um mán-
aðartíma og vita menn ekki, hvað veldur; drepizt
h.ifa 7 eða 8 hross, flest eða öll 2—4 vetra.
Magnús Einarsson dýralæknir er nú staddur hér,
að rannsaka veikindin, og er sagt að hann sé enn
í vafa um, hvort þau séu miltisbrandur eða eitt-
hvað annað.
I nótt var framinn þjófnaðurá Stokkseyri og
stolið tveim hveitisekkjura, talsverðu af smjöri,
rullu og einhverju dálitlu af peningum úr verzl-
unarbúð Ásgeirs Sigurðssonar,(„Edinborg á Stokks-
eyri„). Sagt er, að um kl. 10 í gærkveldi, hafi
verzlunarstjóranum Jóni JónasSyni og fleiri verzl-
unarmönnum sömu verzlunar, sem búa uppi á
lopti yfir sölubúðinni, heyrzt vera gengið um niðri
í búðinni eða jafnvel eitthvað detta niður, hafi
þeir þá strax brugðið við og lýst með logandi
Ijósi um öll húsin, en einskis orðið varir; en í
morgun, er komið var á fætur, hafi útidyr á pakk-
húsinu verið opnar, (en úr því er innangengt í
sölubúðina) ýmsu umrótað og vegglampi brotinn
í sölubúðinni. Talið er vfst, að fleiri en einn hafi
framið verkið og látið loka sig inni og komizt
út úr pakkhúsinu, sem aðeins hafi verið krækt
aptur að innan, hveitisekkirnir og smjörið, sem
hvarf, hafi naumast verið eins manns meðfæri.
Veðurátta hefur verið afarstirð um há-
tíðirnar, einkum síðan nýja árið hófst, fannkom-
an feikimikil, en frost vægt. Austanpóstur, er
lagði af stað héðan 3. þ. m. varð að snúa apt-
ur sakir ófærðar, og lét smíða sér sleða til að
draga póstflutninginn á, þar sem hestum yrði
eigi komið við.— Norðan- og vestanpóstur lögðu
af stað í fyrra dag, og mun þeim að líkindum
sækjast ferðin seint, því að snjóþyngsli munu nú
öllu meiri, en þá er mesf var í fyrra vetur (í
mar.mánuði).
Upsahlaup mikið kom hér inn á höfn-
ina í næstliðinni viku, og hefur verið veitt
ógrynni af honum í 4 vörpur. Upsi þessi er
smár, en ljúffengasta fæða og ágætt skepnufóður.
Tunnan seld á 1 kr.—1 kr. 50 a. Er þetta mik-
ill fengur fyrir bæinn og mun verða mörgum
fátæklingi til hjálpar. Þessi veiði er einnig ný-
lunda fyrir Reykjavík, því að hér hefir aldrei
upsi veiddur verið á þennan hátt. og hefur þó
sjálfsagt verið hér nægur á hverju hausti. Má
það kallast dæmalaust rænuleysi, að þetta hefur
eigi fyrri reynt verið hér. Menn trúðu því fast-
lega, að upsinn gengi að eins í Hafnarfjörð (I)
en aldrei hingað. Nú sjá menn, að sú heimska
hefur illa orðið sér til skammar. En svona er
um margt fleira. Það eru mikil auðæfi í sjón-
um hjá okkur, er vér höfum látið og látum enn
ónotuð fyrir atfærzluleysi og ódugnað. Héðan
af verður þó að minnsta kosti upsi veiddur hér
á Reykjavíkurhöfn, og það er þó spor í áttina
til annars fjölbreyttari veiðiskapar. Menn ættu
eptirleiðis ekki að rígbinda sig við þorskinn ein-
an, heldur fara nú að gera alvarlegar tilraunir til
að veiða t, d. lax og silung hér úr sjónum ná-
lægt landi, því að það er enginn vafi á, að það
gæti borgað sig vel.
Skemmtanir um hátíðirnar hafa verið
fremur fábreytilegar í höfuðstaðnum í þetta sinn.
Stúdentafélagið hélt veizlu á Þorláksmessu til
dýrðar hinum heilaga Þorláki, og voru þar 2
kvæði flutt. Skólapiltar léku nokkur kvöld í
jólaleyfinu og Hjálpræðisherinn hélt jólatréssam-
komu fyrir böm éptir nýárið. Svo voru dans-
leikir haldnir í ýmsum félögum öðru hvoru.
Fyrirlestur um áfengl hélt Guðmund-
ur Björnsson héraðslæknir á annan jóladag, og
vargerðurgóðurrómur að. Fyrrihluti hans er nú
þegar prentaður í læknaritinu. »Eir«, svo að menn
geta kynnt sér hannþar.
Ný blöð, 3 að tölu hafa nú lagt út á
djúpið hér í bænum um nýárið. Merkast þeirra
er mánaðarblaðið »EIR«, er þeir læknarnir dr.
Jónassen, Guðmundur Magnússon og Guðm.
Björnsson rita, en hr. Sigfús Eymundsson gefur
út og var full þörf á slíku riti, því að það bætir
úr brýnni nauðsyn, og mun því geta gert sér
vonir um allmikla útbreiðslu utan læknastéttar-
innar. Það fæst vitanlega eingöngu við heil-
brigðismálefni. Þá er annað nýja blaðið, bún-
aðarblað, er nefnist »PLÓGUR« og hr. Sigurð-
ur Þórólfsson búfræðingur gefur út. Það á að
koma út 8 sinnum á ári og kosta 75 a. Getur
það og komið að einhverjum notum fyrir bænd-
ur. Minnst þörf virðist vera á 3. blaðinu, er
nefnist »FRÍKIRKJAN« og séra Lárus Hálldórs-
son gefur út. Það er mánaðarblað á stærð við
»Verði ljós«. Mun hr. D. Östlund einna helzt
sjá um útgáfu þess hér.
Trúlofuö eru hér í bænum: Þorleifur H.
Bjarnason adjunkt við lærða skólann og ungfrú
Adeline Rittershaus, dr. í germönskum fræðum 1
Zúrich, sú er dvaldi hér um tíma í haust. Hún er
dóttir þýzka skáldsins Emils Rittershaus kaup-
manns í Barmen, sem látinn er fyrir stuttu. —
Einnig eru nýtrulofuð: Júlíus Jörgensen, stjúp-
sonur Halbergs veitingamanns á »Hótel ísland«
og ungfrú Petrea Halldórsdóttir frá Grund á Akra-
nesi.
Dáin er i Hafnarfirði aðfaranóttina 31. des. hús-
frú Guðrún Svetnsdóttír (prests Skúlasonar síðastjað
Kirkjubæ í Tungu) kona Ögmundar Sigurðssonar
kennara við Flensborgarskólann, ung kona, vel
að sér ger, og vel metin.