Þjóðólfur - 10.03.1899, Blaðsíða 2

42
Vestanpóstur og Þorskafjarðarheiði.
í 79. tölublaði ísafoldar f. á. er ísafjarðar-
póstinum gefin sú bending, að hann ætti að öll-
um jafnaði á vetrum, að leggja leið sína um
Kollafjarðarheiði og Gufudalssveit í stað þess að
leggja allt kapp á að komast Þorskafjarðarheiði,
eins og hann hefur gert mörg undanfarin ár.
Þetta er hið mesta lokaráð, er leiða mundi
til þess, að pósturinn kæmist sjaldan á réttum
tíma *í Hjarðarholt, því sú upplýsing, er blaðið
gefur um það, að ekki veiti af dagshvíld fyrir
menn og hesta, ef Þorskafjarðarheiði sé farin á
dag, er tómt rugl, sem 10 undanfarinna ára
reynsla mótmælir gersamlega; eins er hitt fjarri
lagi, að ekki séu vanalega nema tvær dagleiðir
á vetrum frá Arngerðareyri um Kollafjarðarheiði
suður í Þorskafjörð eða eins og blaðið orðar
það, að það sé einum áfanga lengra en um
Þorskafjarðarheiði, því þetta nær engri átt, nema
þegar firðirnir í Gufudalssveit eru lagðir, en það
er ekki títt fyrri part vetrar.
I desember í vetur var enginn fs kominn á
firðina og auk þess ófærð svo mikil á Kolla-
fjarðarheiði, að sæmilega duglegur og kunnugur
maður var fulla 12 klukkutíma að komast með
röskan hest lausan frá Fjarðarhorni að Lauga-
bóli, var og færðin um Gufudalssveit nær ókleif
gangandi mönnum, auk heldur hestum. Þó færð-
in því væri ill á Þorskafjarðarheiði í það sinn,
og pósturinn væri 2 daga yfir- hana, mundi
hann hafa orðið miklu lengur, ef hann hefði lagt
leið sína um Kollafjarðarheiði. Sama er nær á-
vallt fyrri part vetrar í súðvestanfannkomum.
Athugasemd blaðsins um það, að ekki sé
nema á röskvustu mannna færi, að vera póstur
frá ísafirði til Hjarðarholts, er í sjálfu sér góð
og gild, en ef þar með á að vera gefið í skyn,
að sá sem nú hefur þennan starfa á hendi, ekki
sé röskur ferðamaður, þá er það ástæðulaus sneið
og ómakleg,
Ætti að finna honum nokkuð til foráttu 1
því efni, mætti það helzt vera það: að hann væri
helzt til óbilgjarn og legði of opt líf sitt og hesta
sína í hættu til þess að geta komizt það á ein-
um degi, sem alkunnur röskleikamaður, Arni
Gíslason, lét sér tíðast sama að fara á tveimur
og lagði honum þó enginn til lasts.
Það er heldur ekkert barnagaman að fara
Þorskafjarðarheiði á vetrum í vondri tíð. Vörð-
ureruþar fánýtaraðnorðan,en allsengarað sunnan;
sæluhúsið, sem byggt var hérna um árið, hefur
auk annars þann stóra galla, að það tekur sig
stundum til og hálffyllist með klaka, svo ekki er
þar vistlegt fyrir þreytta og sveitta hesta og menn.
Allir, sem vilja að Vestanpósti farist greið-
lega, ættu þvf að reyna að minna landshöfðingj-
ann og þingmennina á það í sumar, , að ekki
mundi veita af að varða Þorskafjarðarheiði vel
og 'byggja nýtilegt sæluhús 1 gtað þess sem er.
Þarf það að vera svo stórt, að hýsa megi í því
nokkra hesta, geyma þar hey nokkurt, o. s. frv,.
Betra er líka að ekki renni vatn inn í það, í
hverri hláku. — Það skal óg öllum mönnum
vitanlegt, að oss Véstfirðingum kemur það að
litlu haldi, þótt ár séu brúaðar í öðrum lands-
íjórðungum og akvegir lagðir í mílnatali, ef oss
er eptir sem áður ætlað að helfrjósa með hest-
um vorum á heiðum uppi, hinum fjölfömustu,
hve nær sem náttúrunni þóknast að skella á oss
norðan-grimdarbyl um miðja daga eða síðar.
Gufúdal 1 febr. 1899.
Guðm. Guðm.
íslenzkur sagnafróðleikur.
Um Eggert Hannesson
hirðstjóra.
(Eptir hdr. á Landsbókasafninu nr. 199 4'°-)
II
-------') Eggert giptist fyrst bigríði dótt-
z) Hér er sleppt noþkrum atriðum úr æfi Egg-
erts framan af, sem fyllra er frá sagt annarstaðar.
ur Þorleifs Grímssonar á Möðruvöllum og Sol-
veigar Hallsdóttur. Þau áttu eitt bam saman,
lifði það móður sfna, svo andaðist það og erfði
svo Eggert barn sitt og móðurarfinn. Sigríður
sálaðist af sængurför suður í Nesi á Seltjamar-
nesi. Um það leyti hafði hann ráð yfir Bessa-
stöðum. Þá var Sesselja Jónsdóttir hans ráðskona
í Viðey. Við hana hélt Eggert eptir lát Sigríðar
[sumir skrifa og að henni lifandi] og átti við henni
börn, og gerði henni bú vestur á Vestfjörðum
með þeim börnum, er þau áttu saman, sem var
Jón murti, Bjöm, Ragnheiður. Síðan giptist hann
þessari Sesselju og bjó með henni í Bæ á Rauða-
sandl. Systkin þessarar Sesselju voru Gvendur
Jónsson á Haugi og Sveinn Jónsson faðir Hall-
dóru konu Skúla Jónssonar [Kristrún Jónsdóttir]
og Jórunn Jónsdóttir, sem séra Þorleifur Björns-
son á Reykhólum átti böm [með]: hennar Qór-
unnar] dóttir hét Herdís Þorleifsdóttir. Hana ól
Eggert upp og átti hún þrjú börn, voru þau kennd
Sigurði Ormssyni, sem var ráðsmaður Eggerts, og
Sigurður meðgekk þau og varð aldrei tvísaga.
Eitt af þeim Sigurðar börnum var Sesselja kona
Bjarna Björnssonar á Læk vestur og svo fastnaði
Bjami hana [Sigurðardóttur] opinberlega á sunnu-
daginn í Haga á þeirra giptingardegi. En á
mánudaginn þar í litlu stofunni festi hann hana
Eggertsdóttur að ráði og forlagi Magnúsar b[ónda]
Jónssonar og eru þau festingarbréf bæði samföst
sögð hjá Bjama Björnssyni. Vottar seinni fest-
ingarinnar voru þessir: séra Bjarni Halldórsson,
séra Jón Styrkársson og Ormur Jónsson (þetta
sagði séra Magnús í Otrardal 1602 í Haga vestur
hr. Oddi Einarssyni í tjaldi áheyrandi Grími Jóns-
syni, Gunnlaugi Teitssyn*. En þessi Sigurður
Ormsson, sem nú var getið var sá, sem biskup
Ögmundur gipti systurdóttur sína (dóttur Ásdísar >
á Hjalla) og gaf herini Bæ á Rauðasandi. Sá
Sigurður sveinn biskups Ögmundar fékk Bæ Erl-
ingi Gíslasyni frænda sínum. En Ormur Erlings-
son og Jón Erlingsson voru sveinar Eggerts Hann-
essonar og er sagt þeir hafi selt Eggert Bæ. Ept-
ir lát Sesselju Jónsdóttur hefur Eggert gipzt Stein-
unni dóttur Jóns Magnússonar frá Svalbarði, ept-
ir það hún fyrst hafði verið meðhjálp og barna-
móðir séra Björns, biskups Jóns sonar og þarnæst
eiginkvinna Ólafs Jónssonar, bróður Egils á Skarði.
En Eggert og Steinunn áttu ekki böm saman;
þeirra sambúð hafði og verið köld; því var Stein-
unn optast í Snóksdal hjá dóttur sinni Guðrúnu
Ó[lafsdóttur]. Um það leytið þau bjuggu saman
Eggert og Steinunn bar það til, að ræningjar tóku
Eggert. Það skeði svo sem nú skal frá skýra ept-
ir skrifi H. O1).
Anno Christi 1578 komu ræningjar að Vest-
fjörðum hundrað og LXXX á einu stórskipi. Þeir
lögðu fyrst inn á Patrixfjörð, hjá þeim bæ, sem
heitir Hænuvík. Þar bjó einn fínn maður, sem
hét Guðmundur Jónsson. Hann fór út til þeirra
á báti, því hapn hugði þetta mundi meinlausir
duggarar, en þeir höfðu engan bát. Þéir voru á
tveimur skipum, því þeir höfðu tekið í sjó eitt
kaupfar, sem liggja átti, en ekki höfðu þeir gert
mönnum skaða, utan tóku frá þeim, hvað þeir
vildu. Nú sem þessi Gvendur Jónsson kom wpp
á skipið, gáfu þeir honutn að drekka altilega. En
sem hann. var drukkinn vorðinn vildi hann fara
í burt, en þeir vildu hafa fréttir af honum um
Eggert og hans fólk, um Magnús Jónsson mág
hans og aðra höfðingja, en hann vildi ekki neitt
segja þeim og gaf þeim engin góð orð og kom
þá til þjark með þeim. Svo kom, að þeir tóku
hann og söguðu með heitu jámi í fætuma á hon-
um og brenndu hann og létu drjúpa heitt flesk á
bakið á honum og skammfærðu hann, höfðu hann
svo hjá sér. En 40 af þeim fóru í land í Hænu-
vík á hans báti, og höfðu hans dreng með sér,
höfðu snæri á honum og ráku hann undan sér,
að hann skyldi vísa þeim leið til Eggerts Hann-
essonar, sem þá var í Bæ á Rauðasandi. Gengu
þeir svo eina þingmannaleið alla þá nótt, og
komu snemmendis um morguninn að Bæ af fjall-
inu. Eggert var þá ei uppstaðinn og var fátt
manna hjá honum í bænum, 3 eða 4 menn og
vinnukonur. En hans kvinna Steinunn var í
Snóksdal hjá Hannesi Björnssyni og dóttur sinni
Guðrúnu Ólafsdóttur. Þá kom ein gömul kona
*j Þannig í hdr. Skyldi það eigí vera: herra
Odds (þ. e. Odds biskups Einarssonar)?
fyrst út í Bæ um morguninn að sjá til, hvort ei
færi þar í túnið, og sá hún þennan flokk, að þeir
voru þá skammt frá bænum. En sem þeir sáu
konuna, að hún fór inn aptur í bæinn tóku þeir
til hlaups og hlupu hver yfir annan fram, sem
mest þeir gátu, en húu kom inn og sagði, hvað
á ferðum væri. Var sá einn maður hjá Eggert,
verkamaður, sem hét Halldór JónssonLróðir Skúla
og Konráðs, ungur maður íslenzkur. Halldór
hljóp út óg sá þenrian flokk og sagði Eggert
strax til Eggert sagði það mundi illþýði og
ræningjar,og hljópáfætur íeinnisamanskyrtunni og
inn í baðstofu og þar undir pallinn. En staður-
inn var tvídyraður og skipaði Halldór tveimur
vinnumönnum fyrir aðrar dyrnar og bera þar
fyrir, hvað þeir kynnu, en hann fór sjálfur fyrir
aðrar og lukti aptur, sem hann knnni. En þessa
ræningja bar strax að og umkringdu staðinn og
brutust á dyrnar, en sem þeir formerktu, að þar
var nokkur fyrirstaða fyrir innan og Halldór var
að seilast eptir einni méltunnu að setja fyrir hurð-
ina innan til, þá var skotið í gegnum hurðina og
snerti það skot bringuna, svo það flaug yfir um
þvert brjóstið og í gegnum vinstra handlegginn
og svo þar út, en á brjóstinu fékk hann ekkí
skaða, utan þar tók af skinnið að eins, en höndin
varð honum strax ófær og máttlaus. I því sama
bili brutust þeir inn í staðinn, en gerðu Halldóri
ekki meira mein, spurðu allir að Eggert. Jón
Neflen (eða Neslen?) var þeirra fyrirliði. Hann
var alkunnugur, hafði margt ár verið fálkameist-
ari hér á landi. Gaf hann Eggert það að sök,
að hann sagðist fyrir nokkrum árum hafa viljað
fá sér veturvist hjá honum, en ekki hafa fengið
og það hefði gert sér mikinn baga á því, sem
hann átti. Hann fann, að varmt var rúm Egg-
erts, og sagðist því vita, að hann væri sannar-
lega heirna. Svo rannsökuðu þeir alstaðar og
leituðu að honum og stungu sínum spjótum und-
ir rúmin og undir bekkina, þar sem þeir meintu,
að hann mundi geyma sig. En sem þeir komu
í baðstofuna og stungu spjótum undir pallinn, þá
hljóðaði Eggert af hræðslu og fór svo fram í
hendurnar á þeim; töku þeir hann þar og höfðu
hann fyrst í skálann og létu hann klæða sig
þar. Ekki gerðu þeir honum annað vont tiL
Eptir það hjuggu þeir í sundur lokin á kistun-
um, bæði í kirkjunni og annarstaðar og tóku svo,
hvað þeir vildu, plóguðu sig síðan vel með öl og
mat, þvf þar var nóg öl til. En Eggert var þá
ei það í hug, að hann mundi drekka með þeim.
Skipuðu þeir honum að segja til, hvar hans silf-
ur og peningar væru, og tóku allt hvað þeir
fundu, höfðu hann síðan með sér til síns skips-
og fylgdi Konráð honum alltíð.
Flateyjar verzlun.
í »Fjallkonunni» hefur fréttaritara í Austur-
Barðastrandarsýslu þóknazt að fræða lesendur henn-
ar á því, að Flateyjar verzlun seldi margt dýrt,
væri þar vöruskortur og hún frerriur óvinsæl.
Mér og öðrum, sem skipta við téða verzlun,
þykir þessar fregnir bréfritarans mjög leiðar,
enda eru þær alveg tilhæfulausar.
! Eg veit að sönriu ekki, hvað maður þess
kallar dýrt, en það veit eg, að verzlun þessi sel-
ur ekki dýrafa én aðrar verzlanir á Vesturlandi.
Héf eg riú átt tal við allmarga viðskiptamenn
verzlunarinnar, er verzlað hafa líka í Stykkishólmi
og á Bíldudal. Hafa þeir talið sér falla bezt skipti
f Flatey, enda sýnir það, að þeir sem eiga eins
hægt með að verzla á nefndum verzlunarstöðum,
hafa ekki viljað nota þá stundu lengur, heldur
algerlega snúið sér að Flateyjarverzlun. Sýnir
það að hún er ekki óvinsæl, enda heyrist það
hér hvergi.
Að vöruskortur hafi verið, er víst ekki ann-
að en einstöku vörutegundir vöntuðu fáa daga í
haust, þar til vöruskipin komu, sem voru orðin
langt á eptir áætlan.
Austur-Barðastrandarsýslu 29. jan. 1899.
Bóndi.