Þjóðólfur - 16.06.1899, Page 2

5°
mikilsverð er sannarlega kostandi aukaþingi upp
á hana, og vilji menn kosta því til, þá er þeim
vissulega frjálst að eyða sínum eigin peningum;
aðra varðar ekki um það. Sé þessari grein
breytt gæti næsta stigið að líkindum orðið, að
stjórnin vildi nema í burtu 28. gr. hina frelsis-
perlunaí stjómarskránni, semmeð sameinaða þing-
inu hindrar hana mjög óþægilegafrá aðgeta gefið
út bráðabirgðarfjárlög. Stjórnartilboðið svo kall-
aða er mjög varasamt í heild sinni, en þótt það
að öðru leyti yrði samþykkt ætti alþingi samt
aldrei að bréyta 61. gr. í hinni núverandi stjórn-
arskrá. ‘Réttast er að fella alla þessa valtýsku
stjórnarsendingu og það er full ástæða tif að
biðja guð í hreinni alvöru, að svo verði gert.
Niðurl. næst.
Kirkjurækni - Kristindómup
— Bindindið sum?a okkar.
Eptir „Humanus".
II.
Séra Jón Bjarnason gefuríræðu sinni »Bind-
indi« nægilegt tilefni til margskonar hug-
leiðinga um bindindið og bindindisstetnuna hjá
okkur. Ræða hans er almenn og getur átt við
hjá hverri þjóð sem er. Hann tekur fram hinar
2 merkingar í orðinu »bindindi«. Bindindi, sem
biflían talar um, er víðtækara en það, sem nú
er kallað bindindi í daglegu tali, það er sjálfs-
afneitun yfirleitt og það kallar hann kristilegt
bindindi. Bindindi almennt í daglegu tali er
aðeins að halda sér frá nautn áfengra drykkja.
Séra Jón segir, »að vínið sé í upphafi af
guði sjálfum gefið mönnum, þeim til saklauss
fagnaðarauka. Það er enginn vondur, vanheil-
agur hlutur og það sem helgast er af öllu í
hinni krtstnu trú vorri er einmitt af drottni
sjálfum knýtt við þann líkamlega, jarðneska
hlut, sem heitir vín« (altarissakramentið). En
samt er þetta hið bezta meðal til að tæla menn
út í synd, ógæfu og eymd.
Séra Jón biður menn að styðja og styrkja
það bindindisstarf, að stemma stigu fyrir o f-
drykkjunni, ofdrykkjunni, sem gerspilli
manninum líkamlega og andlega, geri út af við
manninn í öllum skilningi ’og kollvarpi gæfu
annara. En hann varar við óheilsusamlegum,
rammskökkum kenningaöfgum. Hann segir:
»Það má líka fara illa og syndsarolega með þetta
góða mál, bindindismálið« og »með ósannind-
um má aldrei styðja bindindismálið. Það má
einatt heyra þá staðhæfing til nútíðarinnar bind-
indisprédikara, að vínnautn sé í sjálfu sér og
þess vegna æ fi n 1 e g a syndsamleg og vínbind-
indi þar af leiðandi óhjákvæmileg, æfinleg
skylda allra kristinna manna«.
Mér sýnist ekki betur, en hér liggi ekkert
nær en að hugsa til starfsemi og anda Good-
templararfélagsins hjá okkur. Það er heimtað
af hverjum, sem 1 þáð félag gengur, æ f i 1 a n g t
bindindi.
Það er prentað með feitu letri í blöðunum:
Goodtemplarareglan er kristilegt félag. Er
það nú nóg að setja á sig þennan stimpil, til
þess að verða kristilegur?
Verkin sýna merkin. Eg veit til þess, að
mönnum hefur verið neitað um upptöku í félag-
ið, af því að þeir væru of breyzkir, of miklir
drykkjumenn. Eg veit lfka, að manni, sem af
einlægum vilja óskaði inngöngu í félagið, var
nfitað um það, af því að það var starf hans
sem þjónn að veita öðrum áfenga drykki. Er
það kristileg mannúð að neita einmitt þeim,
sem mesta þörfina hafa, um tækifæri til að
betra sig? Og hvernig hafa Goodtemplarar hag-
að sér gagnvart ofdrykkjumönnunum ? Það hef-
ur verið sú tíð, að ekki aðeins ofdrykkjumenn,
heldur allir, sem höfðu vín um hönd sér til sak-
lauss fagnaðarauka hafa verið hataðir, forsmáðir
og lagðir í einelti með svlvirðilegum smánarorð-
um. En ofdrykkjumennimir em sjukir menn,
sem þurfa nærgætni við og mannúðar, en ekki
hroka og fyrirlitningar af hendi þeirra, sem eiga
að betra þá. Eg minnist f þessu sambandí lítils
atviks í fyrra hér á Reykjavíkurgötum. Það kom
ræfilslega klæddur miðaldra maður alveg lít-
úrdrukkinn og skjögraði og reikaði eptir einni
götunni; múgur og margmenni á eptir honum,
fullorðnir og böm; verstu smánarorðum rigndi
yfir hann og í hvert skipti sem vesalingurinn féll
um koll, dundu hláturssköllin og óhljóðin yfir
hann. Enginn rétti landanum hjálparhönd. Þá
kom útlendur snyrtimaður allt í einu út úr hópn-
um, hjálpaði drukkna manninum stillilega og
þegjandi upp úr forinni, tók ræfilinn við hönd
sér og leiddi hann 1 burt. Það sló þögn yfir
fjöldann. Menn skömmuðust sín auðsjáanlega.
Útlendingurinn var hinn alþekkti bindindisvínur
Mr. Howell. Þessháttar þögul mannúðarverk eru
opt betri hugvekjur en háværar bindindis-
prédikanir innan fjögra veggja.
Það er hin háskalegasta spilling og eyði-
legging fyrir siðferðislegt líf manna er menn
smeygja sér inn undir Krists merki og þykjast
vera bindindismenn í augum almennings, en
drekka svo í pukri. Þeir menn eru siðferðis-
lega spilltari en ofdrykkjumennirnir Það er op-
inbert leyndarmál, að það era nú ekki svo fáir,
sem fara í Goodteroplararegluna til að sýnast
fyrir mönnum, sumir til þess að drekka minna
en áður þrátt fyrir hið æfilanga bindindis-
heit. Og menn hlæja bara að þessu og hafa
það í fíflskaparmálum. Af hræðslu við aðra og
til þess að sýnast góðir menn hið ytra fara
þessir menn í bindindi, en ekki af innri vilja
eða einlægni til að betra sig. Það er ekki
hinn sanni bindindisandi, sem gerir Goodtempl-
arafélagið hér í bæ svo fjölmennt. Það er ekki
af því, að öllum þessum mönnum sé svo illa við
eitrið í flöskunni, að þeir ganga í Goodtempl-
arafélagið. Það era skemmtanir og »húrlumhæið«
og »húmbúggið«, sem safna að sér miklum
þorra af þessum lýð og hann spillir sorglega fyrir
vöxt og viðgangi hins sanna bindindis, sem er
byggt á sterkum vilja, einlægni og mannúðartil-
finning fyrir sjálfum sér og hinum, sem veikir
eru fyrir.
Það er betra að eiga fáa bindindismenn,
sem eru það af einlægni, en marga, sem aðeins
þykjast vera það; meðan það eru til menn, sem
blygðast sín ekki fyrir að drekka viljandi í bind-
indi, er það sorglegur vottur þess, hvað bindind-
isfélögin hafa sérstaklega verkað á hið innra sið-
ferðislega lít manna, hve bindindisandinn er
rotinn og sljór og hve lítið er þegar aðgert,
þrátt fyrir alla »statistik« og alltglamurí þá átt,
að hugir manna séu gagnteknir af einlægri tr’ú
og meðvitund um, hve bindindi er affarasælt og
blessunarríkt, bæði fyrir hvem einstakan mann
og fyrir land og lýð..
Móti Valtýskunni fremur en með
henni má teljá ályktun Hafnaffjarðarfundarins 8.
þ. m., því að þar er tekið fram, að fundurinn
vilji aðhyllast þetta nýmæli, ef stjórnin leggi
fram framvarp, og sérstakur ráðgjafi séí boði.
En nú er hvorttveggja, að stjórnin sjálf mun
ekkert tilboð gera í sumar, og svo getur ráð-
gjafi Valtýs ekki kallazt sérstakur ráðgjafi fyrir
Island, eins og opt hefur verið tekið fram, því að
meðan hann er rígbundinn við rlkisráðið danska
er staða hans hvorki óháð né sjálfstæð, heldur
öldungis samsvarandi stöðu hinna dönsku ráð-
gjafanna, eins og íslandsráðgjafi hefur beinlínis
tekið fram. Að tala um »sérstakan« ráðgjafa
fyrir Island sitjandi í ríkisráðinu er ramöfugt,
því að hann er ekki sérstakur í öðrum skiln-
ingi en þeim, að hann á að nafninu til
ekki að gegna öðrum stjórnarstörfum en íslands
málum. Hann er að vfsu »sérstakur« maður
út af fyrir sig, en stjórnskipulega ófrjáls sem
ráðgjafi ogtvinnaður saman við danskinn, sam-
kvæmt þeim réttarfarsreglum, er Danir vilja
gilda láta gagnvart oss, en vér teljum bæði ógild-
ar og ranglátar. — Þetta verða menn að hafa
hugfast, þegar verið erað stagast á þessum »sér-
staka (!) Valtýsráðgjafa. — Ályktunin á Hafnar-
fjarðarfundinum var samþykkt með 15 atkv. gegn
7 (5 segir »ísafold«; hún hefir jafnan sterka til-
hneigingu til að »drýgja mjöðinn« hjá sér, ef
hún heldur, að það geti verið henni í vil, en nú
var Hafnarfjarðarfundurinn það í rauninni ekki.
Hún hefur ekki lesið samþykktina nógu vel ofan
í kjölinn, kindin).
Enskt herslcip, Blonde, kom hingað f
fyrradag. Það er sent af ensku stjórninr.i til
að gæta hagsmuna botnverplanna hér við land,
er kvartað hafa undan ofbeldi danska varðskips-
ins, auðvitað öldungis ófyrirsynju. Hitt enska
herskipið »Galatea«, er kom hingað 26 f. m.
og lá nærri 3 vikur hér á höfninni fór til út-
landa í fyrri nótt, þá er »Blonde« var kominn.
Afli góður hefur að undanfömu verið hér á
Innnesingamiðum, 50—60 í hlut á dag af miðl-
ungsfiski, en því miður örfá skip, sem það
stunda. Akurnesingar hafa affað vel sfðustu
daga. Akranes er hin eina veiðistöð hér við
flóann, sem bátaútvegur er enn stundaður að
nokkru ráði.
Goðdalaprestakall er nú auglýst laust.
að nýju, því að séra Hafsteinn Pétursson, er þar
var í kjöri og kosningu hlaut, er nú hættur við
að koma hingað til lands, en hinn umsækjand-
inn séra Brynjólfur Jónsson á Ólafsvöllum hefur
drégið sig í hlé. Umsóknarfrestur til 28. júlí.
Ðáinn er n. þ. m. Björn Eyvindursson
bóndi á Vatnshorni f Skorradal, eptir 3 daga
legu f lungnabólgu, á 74. aldursári. Hann var
einn af merkustu bændum Borgarfjarðarsýslu.
Maður drukknaði í Grímsá í Borgar-
firði seint í næstl. viku: Björn Bjarnason, kvænt-
ur maður, ættaður úr Reykjavfk, en nú til heim-
ilis hjá Boilleau barón á Hvítárvöllum; var að
sækja hesta fyrir húsbónda sinn, en hleypti á
sund í ánni og fórst þar.
Póstskipið »Laura« fór til Vestfjarða
9. þ. m., og kom aptur í gær.
Gipting. í gær voru gefinsaman íhjóna-
band hér í bænum: Einar Benediktsson yfirrétt-
armálaflutningsmaður og frk. Valgerður Zoéga.
Fundur
verður haldinn í Iðnaðarmannafélaginu á laugar-
daginn 17. þ. m. kl. 8 síðd.
Auglýsing.
í „Fjallkonunni" hefur staðið, að verð
á bankabyggi og grjónum við Lefoliis verzl-
un á Eyrarbakka hafi í vetur verið 18 aur-
ar pundið í reikning. Þetta er rangt Reikn-
ingsverð í vetur hefur verið eins og á kaup-
tlð í fyrra, 13 og 14 aurar, eptir gæðum, Qg
peningaverð 12 og 13 aurar.
Þetta tilkynnist hérmeð viðskiptamönnum
verzlunarinnar.
Eyrarbakka 23. maí 1899.
P. Nielsen