Þjóðólfur - 08.12.1899, Qupperneq 2

230
lífinu þar syðra, enda er Vín talinn gleðinnar og
skemnitananna bær framar flestum öðrum bæj-
tm í Norðurálfunni. Frá Vín skrifar merkur
rithöfundur og Islandsvinur oss nú fyrir skömmu,
að íslenzka frúin falli Vínarbúum mjög vel ígeð
og segir (auðvitað að nokkru leyti í gamni) að
það muni fara að tíðkast, að einhverjir fleiri
Vfnarbúar fari að sækja konur sínar hingað til
Islands og mega því Reykjavíkurstúlkurnar (NB.
þær sem álitlegar eru) búast þá og þegar við,
að einhver heldri maður þaðan að suiinan bjóð-
ist til að flytja þær heim með sér úr fásinninu
héðan til fagnaðar þar syðra í mildara loptslagi
nær sól og sumri.
Sj ónleikar. Leikfélag Reykjavíkur hefur
nú 2 kveld leikið »Æfmtýri á gönguför« og hef-
ur það verið mjög vel sótt. Það má einnig heita
dável leikið, eptir því, sem hér verða gerðar kröf-
ttr til. Af nýjum leikendum leikur Jón Jónsson
sagnfræðingur (frá Mýrarhúsum) Vermund, og
ferst það liðlega, enda syngur hann mjögvel, og
það þarf Vermundur að gera, því að hlutverk
hans er að öðru leyti allóþægilegt. Jón er ef-
laust efni f góðan leikara, ef hann legði það starf
fyrir sig. Hinar persónurnar 1 »Æfintýrinu« eru
áður kunnar og leika líkt og fyr. Þó fer betur
á því, að frú Stefanía leikur nú Jóhönnu, en frú
Þóra Sigurðardóttir Láru, og tekst henni það vel.
Assessor Svale (Davíð Heilmann) og Herlöv stúd-
ent (Friðfmnur Guðjónsson) eru dágóðir, en Ej-
bæk (Þorvarður Þorvarðarson) lakari; einkum er
söng hans mjög ábótavant. Kranz birkidómari
(Kr. Ó. Þorgrírosson) og Skripta-Hans (Arni Ei-
ríksson) eru vel leiknir, einkum virðist Arnavera
að fara stórum fram, eptir þessum leik að dæma
og öðrum, er hann hefur leikið hér síðustu árin
(t. d. í »Hermannaglettunum« og »Drengurinn
minn«, sem hvorttveggja er mjög laglega leikið).
Von bráðar ætlar »Leikfélagið« að byrja á
•nýju leikriti: »Unge Folk« eptir Poul Nielsen
og líklega síðar á »Mellem Slagene* eptir Björn-
son. Það hefur og í hyggju, hvort sem úr því
veröur eða ekki að reyna sig á »Ambrosius« ept-
ir Molbech, leikritinu, sem vakti hið svonefnda
»Ambrosíusæði«, er það var leikið á konungl.
leikhúsinu í Höfn 1878—79, en þar varþaðlíka
Emil Poulsen, sem lék aðalpersónuna (Ambfosi-
us), enda ætlaði allt kvennfólk þar að tryllast af
eldmóði og aðdáun. En leikritið er einnig mjög
fallegt í sjálfu sér, og væri því mjög virð-
ingarvert af leikfélaginu hér að freista, hvað það
getur, enda þótt það hafi engum Emil Poulsen á
að skipa. Það tjáir naumast fyrir oss að bíða
eptir því, því að sú bið mundi verða ærið löng.
Fréttabupður.
I 71. tölubl. »ísafoldar« var getið um óeðli-
legan svefn á stúlku, sem hjá mér er.
Af því að saga þessi var svo ýkt, að menn
hér í þorpinu höfðu orð á því við mig, og eg
gat búizt við, að mér sem lækni og húsbónda
stúlkunnar væri eignuð hún bæði af sýslubúum
og vandamönnum, skrifaði eg leiðréttingu á
þessu til »Isaíoldar«, og kom sú grein í 73. tölu-
bl. þannig útleikin, að úr henni hefir verið sleppt
heilum köflum, svo greinin verður samhengislaus
og villandi.
Eptir að hafa leiðrétt söguna bætti eg við:
»Eg fyrir mitt leyti fæ nú eigi séð, að veikindi
þessi varði aðra en húsbændurogvanda-
menn stúlkunnar, en úr því hlýða þótti, að
fræða landsmenn á þessu í einu helzta blaði
landsins, hefði sagan átt að vera rétt sögð og
frá fyrstu hendi, þvl lausasögur héðan úr
sveitum eru tæstar þess verð ar, aðkoma
fyrir almennings sjónir á prentis
Þessu sleppir ritstjórnin úr, þótt þar sé skýrt
tekið fram, að sagan muni vera lausasaga,
o: ekki sögð af kunnugum mönnum, og því ekki
prentandi. —
Þar næst gat eg um annan mann með svefn-
sýki til þess að sýna, að þetta væri ekkert eins-
dæmi. Þær línur tekur »Isafold«, en sleppirsvo
áframhaldinu sem er:
»Eg skyldi sjálfur hafa skrifað yðar heiðr-
aða blaði um báða þessa sjúklinga, ef mér
hefðiþóttviðeiga, að vera að blaðra um
heilsuleysi manna í fréttablöðum«.
Þótti »ísafold« eigi vonlegt, þótt eg hirti
eigi um, að sjúklingar mínir þyrðu eigi að trúa
mér fyrir högum sínum af ótta fyrir, að eg setti
það í blöðin?
Til þess að vara ritstjórnina við lausafregn-
um, sem ganga mann frá manni gat eg eins
dæmis af konu í barnsnauð. Sá sögumaður var
nú unglingur úr sveit. Mér sárnuðu öfgar hans,
og því bætti eg við:
»Almenningur getur haft nógar lygasögur
til þess að fleygja milli sín, þótt sjúklingar séu
látnir liggja milli hluta. Ogþegar þessirskúm-
ar hvorki vilja né geta hjálpað sjúkl-
ingnum og engan þátt taka í veikind-
u m h a n s, þá varðar þá ekkert um, hvað að
honum gengur, eða hvernig honum líður«. Þetta
er eg viss um, að sjúklingarnir samþykkja með
mér, og þeir eru beztu dómararnir í þessu máli,
en þessu þóknast »ísafold« að sleppa.
Síðustu greininni um embættismanninn er
að ei ns beint að þeimmönnumí efri
hluta Arnessýslu, sem sjá ástæðu til að taka
hana til sín. Hérað mitt lét þann mann hlut-
lausan. »ísafold« færir ýkjufréttir af heimili mínu,
sem hana varðar ekkert um, og fæstir hirða um
að heyra, og bætir svo gráu á svart ofan með
því að sleppa úr grein minni því sem henni
þóknast, svo hún verður bæði samhengislaus og
hefur valdið misskilningi t. d. hér í þorpinu, þar
sem mönnum finnst, sem eg eigni lausafregnina
þorpsbúum, sem er fjarri öllulagi, þar sem hvert
mannsbarn hér vissi hið sanna, og eg alls eigi
dróttaði henni að neinum sérstaklega, heldur
vildi að eins bend^. á, hve fyrirlitlegur ósannur
fréttaburður er. Slíkt hefur áður verið gert op-
inberlega í fyrirlestri af einum presti sýslunnar
og þurfa góðir menn eigi að taka sér slíkt til,
þvi þeir munu engu elskari að ósönnum
fréttum en við.
Það mátti og vel minnast á þetta i dagblaði,
því víðar er pottur brotinn í þessu, en hér, og
sannleikurinn verður hvervetna sagna beztur.
Meira ræði eg ekki þetta mál. .
^/n’99
Ásgeir Bl'óndal.
Um auðkenni á hun dum.
Á síðasta sýslufundi Ámesinga kom til umræðu,
að nauðsynlegt væri að merkja alla hunda í sýsl-
unni, og eptir nokkrar umræður var samþykkt, að
hver hundur skyldimerkturmeð brennimarki eiganda
og bæjarnafni og skyldi það sett áspjaldeðaól.sem
hengd væri um háls hundanna, og til framkvæmda
átti það að koma um 15. sept. þ. á.,.en hver eða
hverjir hafi átt að sjá um þetta í hreppunum er
mér ekki kunnugt; það mun hafa verið aðallega
hugsunin, að sýslumaður gerði nauðsynlegar ráðstaf-
anir þessu til framkvæmcla. Hvernig sem þessu er
varið, þá er svo enn þá, að nafnspjöld þessi semáð-
ur er áminnst eru enn ekki komin nema á einstaka
rakka, og fullyrða má, að fá heimili eru með veg-
inum úr Rvík. austur að Þjórsá, að ekki hafi þar
verið fleiri en færri óskilahundar á flækingi í haust,
annaðhvort marklausir eða svo illa merktir, að ekki
var unnt að vita, hvaðan þeir voru, enda var þeim
lógað, eins og vani er með flækingshunda, enda verð-
ur ekki annað betra við þá gert, þegar eigandinn
finnst ekki. Eins og allir sannsýnir menn hljótaað
kannast við, var þetta fyrirmæli sýslunefndarinnar
mjög þarft og f alla staði sanngjarnt, því fyrst og
fremst mun flestum nú kunnugt, að hundurinn er
orðin eign, sem goldið er af, og að því leyti verð-
mæt, svo þarf hitt líka að vera ljóst, að prakkara-
skapur er það og þrælmennska, að verða þess vald-
andi, fyrir hirðuleysi eða annað, að hundur lendi í
flækingi fyrir merkisleysi; verður þá af því niður-
staðan optast sú, að þeir eru hraktir og hrjáðir,
horaðir og hungraðir bæ frá bæ, þar til einhver
styttir kvala-stundir þessara aumingja með skoti eða
hníf og fullyrða má, að mesti urmull af smalahund-
um endar æfi sína á þessa leið hér á landi. Ekki
man eg til, að neinum hafi verið refsað fyrir vonda
meðferð á hundi sínum; lítur því helzt út fyrir, að
þeir hafi enn elclci fundið náð fyrir löggjafarvaldinu.
Ur því nú sýslunefndin í Árnessýslu tók sig
fram um að fá þessu breytt til batnaðar, þá var
líka sjálfsagt að búa svo um hnútana, að þetta yrði
meira en nafnið eitt, t. d. fela vissum mönnum
umsjón á merkingunni, annaðhvort þeim, sem fást
við hundalækningar í hreppunum eða þásetja þetta
undir yfirlit hreppsnefndanna, og setja jafnframt á-
kvæði um, að hver hundur, sem ekki hefði merki
skyldi meðhöndlaður sem annar óskilafénaður.
Þetta mál er ekki eins ómerkilegt og margur
kann að halda, og ætti þvf alþing vort að taka
þetta mál að sér og semja lög um merki á hundum,
sem fara ætti eptir um land allt; þess er full þörf,
mætti þá um leið hækka skattinn á þeim. Það yrði
máske til þess, að þeir væru betur vandir og meira
um þá hugsað en nú er.
I Búnaðarriti Hermanns Jónassonar 1891 er d-
gcet ritgerð „um hundahald" rituð af honum sjálf-
um. Telur hann þar upp meðal annars ýms afreks-
verk, sem vænir hundar hafa afkastað, og álítur
hann, að ársvinna sumra geti orðið t—300 kr. virði
og færirj ýmislegt máli sínu til sönnunar. Þá rit-
gerð ættu sem flestir að lesa, því að hún gefur
mjög góðar og þarflegar bendingar, eins og flest
það sem Búnaðarritið flytur; þess má geta, að Her-
mann álftur að rétt sé að hækka skattinn af hund-
um upp í 5—10 kr., en hætt er við að alþýðu þyki
það nokkuð hátt nú ofan á annað.
Eg fjölyrði svo ekki meira um þetta mál og
vona jafnframt, að þetta lagist sem allra fyrst, því
skeytingarleysi sumra fjárrekstramanna, bæði með
fé og hunda o. fl. nú orðið, er alveg óþolandi
lengur. í okt. 1899.
Arnesingur,
Nokkur orð til séra Friðriks Bergmanns.
Háttvirti herra !
Það hefur verið hugsun mín að segja ekki
neitt við því, sem þér hafið skrifað um mig og að-
ferð mína nú síðast í Aldamótum, en einstakir
sannleikselskandi landar yðar (bæði hér og vestan
hafs) hafa hvatt mig til að skýra með fáum orðum
opinberlega, hvernig þér hafið (eg vona óviljandi)
svívirt mig og þann flokk, er eg heyri til, svo að
þessum svívirðilegu ummælum skyldi eigi verða
trúað.
I ritdómi um bókina „Vegurinn til Krists" tak-
ið þér svo til orða:
......Það er siður aðventista, að smeygja sér
inn með þessari bók eða öðrum henni líkum. Þeir
byrja vanalega með því að segjast halda fram ná-
kvæmlega hinum sama kristindómi og það fólk
hefur átt að venjast, sem þeir komast inn á meðal;
þeirra kristindómur sé að etns heitari og sannari.
En svo lfður ekki á löngu, áður en þeir fara að
leggja alla áherzluna á sérkenningar sínar: helgi-
hald laugardagsins, heimsendi þá og þegar væntan-
legan, ódauðleika sálarinnar að eins fyrir trúaða,
„skírnina að eins fyrir fullorðna. Sömu aðferd er
nú beitt d Islandi".
Hér kærið þér oss aðventista fyrir fals og þar
sem eg er sá eini aðventistatrúboði, sem send-
ur hefur verið til íslands, þá beinið þér þessari
sakargipt á móti mér. Til þess að þérgetið séð, hve
mikið sé satt í henni, skal eg gefa yðutþessarupp-
lýsingar:
Eg kem hingað frá Norvegi 27. nóv. 1897,
byrja undir eins að lesa íslenzku, bý hið al-aðvent-
iska rit „Endurkoma Jesú Krists” undir prentun,
svo að það kemur út f des. 1897. Eptirnýár(i898)
er eg fær um að tala íslenzku nokkurn veginn skilj-
anlega, og byrja undir eins að halda opinbera fyr-
irlestra um trú vora. Hinn 6. febr. 1898 held eg
sérstakan fyrirlestur um „trú og kennmg sjóunda-
dags adventista". Til hans var auk almennings sér
staklega boðið flestum máls metandi mönnum bæjarins
(ogmeðal þeirrabiskup, prófasti, lektor, dócentum og