Þjóðólfur - 15.12.1899, Síða 3

2.35
til að synda yfir fjörðinn. Skal eg ekki þrátta
um þetta, því að honum mun sú meri kunnari
en mér. Hitt skilur hann ekki, að því ljósari
hugmynd sem menn og skepnur hafa um hætt-
ttna, því meira sálarþrek þarf til að leggja út í
hana og því meiri sem áreynslan er, því meira
sálarþrek eða kjark þarf til að gefast ekki upp
og leggja árar í bát. Að lfkindum hefur Grettir
borið meira skyn á þetta en eyfirzka merin, því
að það mun Guðmundur játa, að hann hafi haft
meira en merarvit. Svo má óhætt trúa Guð-
mundi fyrir því, að sálarþrek Grettis hafi opt kom-
ið í meiri raun, en þegar hann synti úr Drang-
ey. — Guðmundur minn kalsar það við mig að
yrkja um sálarþrek eyfirzku merarinnar. Mun eg
j)iggja þetta yrkisefni, ef Guðmundur getur full-
vissað mig um, að hún hafi vitað gerla, hvað
verður um ósynt dýr í vatni og að hún hafi ekki
kunnað betur að synda en hann kann að skrifa
ritdóma.
Eg nefndi í þakkarávarpi mínu vísu eptir
Sighvat skáld. Þar segir hann: mér þótti há,
böll klif hlæja um allan Noreg meðan ólafur
lifði: Nú þykir mér hlíðir miklu óblíðari síðan
(o: Ólafur dó.). Þetta skilur Guðmundur svo,
að »höllin hlæjic og xklifin séu óblíð«. Ekki
vantar skilninginn!
Sjúkdómseinkennin í þessari veikindastunu
Guðmundar eru því rangfærsla, skilningsleysi,
og m isskilningur. Þó er versta einkennið ó-
talið. Það er hnoðið, sem hann setur í end-
ann.
Allir vita, að Guðmundur er vel gáfaður
maður og skáld gott. Þetta er því ekki einleik-
ið, og væri öll þörf að finna upptökin til þess-
arar vfenheilsu. Þess er hér að gæta að hann
hefur ekki orðið fyrir þessum ósköpum fyr en
hann sté upp í Eimreið Valtýs. Liggur þvínæst
að halda að meinsemd þessi stafi þaðan.
Guðmundur minn ætti því að forðast þá
ringul-reið framvegis, því að reiðarslög þau
•eru honum einum hættuleg, er þaðan stafa. En
mikil þörf er honum á bata, svo að skilningur
hans verði ekki lengur eins og illa skafinn graut-
arpottur1), því að ekki nenni ég að skafa þann
pott lengur.
Bjarni Jónsson
frá Vogi.
*
# *
Aths. Fleiri greinar um þetta verða ekki
teknar í blaðið. Ritst.
Nllsson og félagar hans. Frá Kaup-
mannahöfn er Þjóðólfi skrifað 21. f. m.: »Skip-
verjar á »Royalist« eru nú sloppnir úr varð-
haldi að undanskildum Nilsson skipstjóra, Holm-
green stýrimanni og matreiðslumanni, sem er
danskur. Af þessum sómamönnum kvað síðast-
nefndi einkum hafa æði mórauða samvi/.ku; það
var hann, sem stal rýting sýslumanns og otaði
að honum. Skipstjóri heldur því föstu, að hann
eigi enga sök á því, að bátnum hvolfdi og þyk-
ist ekki hafa vitað, að sýslumaður var í bátnum
(!!). Verða þessir félagar dæmdir hér í Dan-
mörku.
Til þess að fá skipið laust urðu eigendur
þess að fá lögreglunni í hendur 6000 kr. sem
tryggingu fyrir borgun á væntanlegum kostnaði
og skaðabótum. Þeir höfðu reynt að fá nýja
skipshöfn hér, en tókst ekki, og urðu þeirþvlað
.senda menn frá Englandi til þess að sækja skút-
una«.
Mál þetta hefur vakið allmikla eptirtekt er-
lendis, og hafa ýms blöð flutt ítarlega skýrslu
um aðfarirnar á Dýrafirði. Meðal annars hefur
frú Adeline Bjarnason 1 Ziirich snúið á þý/.ku
frásögn Þjóðólfs um þetta atferli, og hefur »ú
grein birzt í 3 stórblöðum: »Neue Freie Presse«
1) Þannig lýsir Guðmundur skáld Friðjónsson
hinininum í einum ritlingi sínum.
í Vínarborg, »Kölnische Zeitung* íKöln, og »Ztir-
icher Zeitung« í Ziirich.
Gufubáturinn ,Skálholt, (kapt. Aas-
berg) kom hingað loks 9. þ. m. og hafði verið
mjög lengi á leiðinni frá Höfn, tafizt í Skot-
landi og einkum 1 Færeyjum og . fengið optast
vont veður. Báturinn kom með ýmsar vörur, er
»Laura« hafði orðið að skilja eptir í síðustuferð,
og auk þess dálftið af kolitm til H. Th. A. Thom-
sens verzlunar. Hefur skippundið verið selt hér á
5 kr. (tekið á bryggjunni) og fengu færri en vildu.
— Með bátnum komu 3 enskir köfunarmenn til
að athuga rekaldið af botnvörpuskipinu vOcean-
ic«, er strandaði hér við Seltjarnarnes í haust.
Báturinn fer héðan til útlanda í dag.
Pemlngaþurð virðist nú vera víðar en
hér á Islandi. Að minnstakosti þykjast bankar
1 Danmörku ekki hafa ofmikið af hinum »þétta
leir«, þvf að til þess að kría inn peninga, hafa
þeir hækkað vextina af innlögðu fé upp í 4°/0,
en hinsvegar er »disconto« eða vextir af víxil-
lánum o. fl. útlánum orðin þar nú 6—7%//
Getur þetta verið til athugunar fyrir fjármála-
spekingana íslenzku, sem mest eru hrifnir af
stóra danska bankanum fyrirhugaða, Islands
bankanum svo nefnda(H), mennina sem halda,
að hann láni nægilegt fé með vildarkjörum.
Eptir þessu að dæma eru ekki líkur til, að »stóri
bankinn« geti veitt mönnum betri lánskjör, eða
útvegað sér ódýrari peninga til að hafa handa á
milli, en stórbankar í Danmörku. — Heyrzt hef-
ur, að nú sé svæsnum undirróðri beitt við dönsku
stjórnina til að styðja »stórabanka« hugmyndina
hér og fá stjórnina til að samþykkja ekki
sitt eigið frumvarp(i), veðdeildarfrumvarpið.
Væri það skoplegt hneyksli, ef sú yrði reyndin á,
að það frumvarp næði ekki staðfestingu. Þá fara
Islendingar þó líklega að sjá, hvar fiskur liggur
undir steini með öllu þessu heimskulega og
háskalega bankafargani, er meiri hluti þingsins
glæptist á í sumar og ísafold vitnar í sér til
málsbóta, með þvf að prenta langa kafla úr
þingræðum þeirra Valtýs- og Guðlaugs(!!). En
hún mundi gera réttast í því að vitna í hvorug-
an þeirra, því að þótt trú hennar á hinn óbrigð-
ula vlsdóm alls þess, er af munni þeirra líður,
og hið blinda fylgi hennar við það alltsaman,sé
ofar öllum skilning og skynsemi, þá er trú alls
þorra manna á þessum herrum svo veik, að það
er enginn gæfuvegur fyrir sigur málstaðsins að
flagga mikið með þeim. Einkum var framkoma
Guðlaugs í málinu í sumar svo undarleg, svo
óskiljanleg, að hann ætti sem minnst að tala í
því hér eptir. Eða hvorum á að trúa betur,
þeim Guðlaugi, sem talaði harðast gegn málinu
í Iðnaðarmannahúsinu, eða þeim Guðlaugi, sem
talaði heitast fyrir sama málinu á þingi hálfum
mánuði sfðar. Nú hefur ísatold lýst því hátfð-
lega yfir, að hún trúi eingöngu Guðlaugi hinum
síðara. En hvað ætlar hún þá að gera við hinn?
Vill hún gera hann alveg ómerkan fleiprara?
F.kki hefur það verið venja hennar áður. Hún
verður í hreinustu vandræðum með þessa ráðgátu,
og væri því langsnjallast fyrir hana að trúa hvor-
ugum í þetta sinn. Væri ekki réttast að koma
sér saman um það. En hvað sem því líður, þá
er mjög óhyggilegt af ísafold að hafa þá Valiý
og Guðlaug sem skjöld í þessu bankamáli. Hún
verður jafn berskjölduð og hlífarlaus í almenn-
ingsálitinu fyrir það, af því að menn vita svo
vel, hvernig sambandi þessarar þrenningar er
varið.
Um manntjónið á Stokkseyri 4. þ. m.
er getið var um 1 síðasta blaði, hefur nánarver-
ið skrifað þaðan að austan: »Skipið fyllti yzt á
Stokkeyrarsundi, og sogaðist svo út fyrir brim-
garðinn og marraði þar í hálfu kafi með mönn-
unum í um hálfa klukkustund. Einn maðurinn
hélt sér allan tfmann uppi á árum, og varð bjarg-
að ásamt 6 öðrum fyrir frábæran dugnað og
snaVræði 3 formanna hér, með því að skipin
voru í hættu að sogast inn í brimgarðinn. Bjarg-
aði Jón Grímsson 4, Jón Sturlaugsson í Starkar-
húsum 2 og Pálmar Pálsson 1. Að mennirnir
héldust í skipinu allan tímann, þangað til hjálp
kom, mun ekki lítið því að þakka, að einn af
beztu formönnum á Stokkseyri, Jón Einarsson 1
Dvergasteinum, var háseti og gerði þær fyrirskip-
anir, sem unnt var til að skipinu hvolfdi ekki og
hughreysti hásetana og naut þar einkum mikillar
aðstoðar ungs manns á skipinu, er heitir Eirfkur
Jónasson, ereinnig sýndi óbilandi kjnrk og rósemi.
— Annar þeirra, sem drukknaði, Ögmundur Jóns-
son, (sonur Jóns. Snorrasonar bróður Helga heit.
Snorrasonar smiðs) átti heima í Bjálmholti í Holt-
um, en var haustmaður á Stokkseyri. Hann var.
kvæntur og á 1 barn á lífi«.
TJm strand. gufuskipsins »Tejo« 7. f.
m. hefur nú frétst nokkru nánar. Skipið rakst
á sker eða klett, skammt fyrir framan landstein-
ana á Hraunum f Fljótum, þar sem Einar danne
brogsmaður Guðmundsson býr. Er mælt, að
skipstjóri hafi verið svo villtur, að hann hafi
haldið, að hann væri kominn fyrir Dalatá og
ætlaði að beygja inn á Síglufjörð, en fór svo
þarna upp. 4000 skpd. af saltfiski voru í skip-
inu og bjargaðist það a,ð mestu, þar á meðal
100 skpd. alveg óskemmd og ágætasta verzlun-
arvara, en eitthvað á 3. hundrað skpd. dálítið
skemmt, en þó útgengileg vara, hitt meira
skemmt. Fyrir forgöngu Einars á Hraunum
gengu Fljótamenn og Siglfirðmgar í félag til að
kaupa á uppboðinu, enda fór fiskurinn með ó-
heyrilega lágu verði. Hjálpaði það og til, að
fáir menn úr fjarlægari hreppum sýslunnar sóttu
uppboðið, sakir þess að skæð barnaveiki gekk í
Fljótum,og læknir varaði menn því við að fara
á uppboðið. Hefur skipstrand þetta orðið fá-
dæma happ fyrir þá Fljótamenn og Siglfirðinga
og ekki sízt fyrir Einar dbrm., er bezt stóð
að vigi til að hagnýta sér það, enda framtaks-
samastur og efnaðastur manna norður þar.
Mannalát. Hinn 21. f. m. andaðist að
Skarði á Skarðsströnd ekkjulrú Ingibjörg
Ebenezersdóttir, á 88. aldursári, ekkja
Kristjáns Skúlasonar Magnúsen kammeráðs á
Skarði (f 1871). Hún var dóftir Ebenezers Þor-
steinssonar sýslumanns í. ísafjarðarsýslu (f 1843)
og Guðrúnar Þórðardóttur prests Ólafssonar, en
móðir Guðrúnar var Kristín dóttir Boga Bene-
diktssonar í Hrappsey, og giptist hún síðar Skúla
Magnússyni kammeráð á Skarði; var þeirra son
Kristján kammeráð; varð hann því að fá kon-
ungsleyfi til að kvongast Ingibjörgu systurdóttur
sinni. Vorubörnþeirra hjóna: Skúli bóndi í Frakka-
nesi, Ebenezer (báðir dánir) Bogi bóndi í Rauðs-
eyjum, Elinborg, ekkja séra Jónasar Guðmunds-
sonar, er var á Staðarhrauni og Kristín kona Böv-
ings héraðsfógeta í Danmörku. — Frú Ingibjörg
var liöfðingskona mikil og rausnarleg, trygg í
lund og tápmikil. Bjó jafnan miklu rausnarbúi
og hélt uppi fornum veg og virðingu, þótt held-
ur sneyddist um efnahag slðari árin, sakir ým-
islegs kostnaðar, en þar var líka af rniklu að
taka. Er nú autt »skarð fyrir Skarði«, þar sem
gamla konan er fallin frá, og mun höfuðbólið
Skarð, er löngum hefur verið höfðingja- og auð-
mannasetur, ekki fá það fyllt fyrst um sinn.
Hinn 6. þ. m. andaðist á Eyrarbakka F r i ð -
rik Guðmundsson bókbindari, bróðir sam-
feðra Guðmundar bóksala þar, og hafði dvalið
lengi hjá honum, en áður hér í Reykjavík. Hann