Þjóðólfur - 11.12.1900, Síða 2

220
m
mæli« ótækt í þessu sambandi, alveg krapt'laust,
og það er þó orðið, sem æzti presturinn talar í
mikilli geðshræringu, rífandi klæði sín, er hann
heyrði svar Krists, það svar, er dauðadómurinn
var aðallega byggður á. Það var ekki »lastmæli«,
heldur óhæfileg móðgun gegn guði Gyðinga, 6-
hæfileg saurgun á guðshugmynd þeirra og ó-
kvæðisorð 1 munni nokkurs manns að segjast vera
sonur guðs. Hér hefði því átt að standa: »Þér
hafið heyrt ókvæðisorðið« (o: að Kristurkall-
aði sig son guðs), því að það nær einmitt þýð-
ingunni í »blasfemía« á þessum stað. Þetta fell-
ur miklu betur við textann og hugaræsing æzta
prestsins, auk þess sem orðið er fornt og gott
orð, og þó öllum skiljanlcgi Þetta orð er eins-
konar innsigli dauðadómsins, og má því ekki vera
veikt eða villandi. Þessa bendingu um »lastmæl-
ið« hér á þessum stað, vonum vér, að þýðand-
inn taki til greina, þótt honum virðist ef til vill
ekki ástæða til þess að gera það á hinum staðn-
um bls. ii, en viðkunnanlegri væri þar einnig
lík breyting. — Ymislegt fleira væri ástæða íil
að nefna, en það yrði of langt mál.
Prentvillur eru nokkrar í þessu sýnishorrJ t.
d. Kapernaumað (í einu orði á bls. 6., bef-
ir f. hefir á bls. n, jafnskótt f. jafnskjótt á
bls. 21 o. fl. Víða eru stafir brotnir og ógreini-
legir, letrið fremur ljótt og prentun slæm (úr Isa-
f.prentsm.). Ætti félagið þó að vanda prentun
á slíkum sýnishornum, því að það hefur mikla
þýðingu. Línur þessar eru ekki ritaðar til að
hnekkja gildi þýðingarinnar, sem yfirleitt virðist
vera vel af hendi leyst, heldur til þess að benda
þýðandanum og nefndarmönnum á þessi örfáu
atriði, er oss við mjög lauslegan yfirlestur virtist
einkum þurfa lagfæringar við, ef vera kynni, að
þær bendingar yrðu teknar til greina, áður en
þýðingin verður prentuð til fulls.
Fyrir skömmu er komin út ensk þýðing
eptir meistara Eirík Magnússon í Cambridge á
hinum fræga sálmi Hallgríms Péturssónar: »Allt
eins og blómstrið eina«. Hefur þýðandinn hald-
ið sama bragarhættinum, sem í sálminum, og
þræðir orðin mjög nákvæmlega. Tekst honum
snilldarlega að ná hinni hátignarfullu alvöru og
skáldlegu fegurð frumsálmsins. Er öll þýðingin
mjög vönduð og höf. til sóma.
Frá Manitoba.
Brtfkajh til Þjódólfs.
Winnipeg 8. ágúst 1900.
Héðan úr Kanada er ekkert fagurt né frægi-
legt að frétta. Tíðiðin var köld í allt vor og
rigningarleysi fram að byrjun f. m. Veturinn
var snjóléttur og þar afleiðandi hafa verið' of
mikil þurviðri fyrir allan jarðargróða. Þá loks
að skúrir komu var jörðin orðin svo þurr og
skrælnuð, að engin von er um þolanlega uppskeru.
Sumir voru búnir að plægja akra sína upp aptur,
og vtða stóðu þeir hvítir og skrælnaðir. Gras-
vöxtur verður hér ekki í meðallagi. þóttheyskap-
ur byrji 2—3 vikum seinna en venja er til. Grip-
ir ganga hér enn þá svangir í högum. Ofan á
þessi dæmafáu þurviðri bætist sá ófögnuður, að
um allan suður- og vesturhluta fylkisins hefur allt
verið krökt af engisprettum og um allt fylkið
hafa þær gert vart við sig. Blöðin steinþegja
auðvitað yfir þeim ófagnaði, sem öðrum ókjörum.
Stjórnin kaupir þau til að hæla og skjalla alla
skapaða hluti, sem þolanlegir eru, en til að þegja
um óhamingju og bágindi, sem land og lýður
verður fyrir. Það er óhætt að segja, að árferði
er nú mun verra, en komið hefur um slðustu 20
ár, og framtíð ærið skuggaleg.
í sumar hefur dyngt hingað um 700 ísl.
innflytjendum. Þeir sitja'flestir alveg aðgerða-og
ráðalausir hjá kunningjum og frændum sínum.
En svo verður þeim skipað af agentum stjórnar-
innar og kirkjufélagsins og »Lögbergi« að skrifa
heim og segja að eins allt það bezta af bágind-
um sínum hér. En einhverjnm mun samt bregða
í brún, sem komu að heiman, og ætluðu að grípa
gæfuna hér með báðum höndum. — Og eitthvað
er óhræsin meðferð á innflytjendum frá ísl., því
fylkisstjórnarmálgagnið Hkr. sagði um daginn,
að barn hefði dáið úr hungri á innflytjendahús-
inu f Winnipeg, og er ekki að efa, að bl. segir satt
frá þessu. Því hefur farið að renna blóðið til
skyldunnar, þótt stjórnarbl. sé, yfir jafn svívirðilegri
meðferð á börnum og »málleysingjum«. En sam-
bandsstjórnarleigutólið »Lögberg« sefur með værri
samvizku um hungurdráp landa sinna, bara dreg-
ur sfn fimm til sjö þús. dollara um árið, út á
landa sína lifandi og dauða. —
Það er óefað hryggðarsjón að sjá landa á
innflytjendahúsinu í Winnipeg. Skortur og ör-
birgð standa uppmáluð í andlitum þeirra, og ung-
börn hrynja niður sem vorlömb í hafísavorum á
íslandi. Bændur taka nú innflytjendur fullvinn-
andi fyrir fæði og 2—5 $ um mán. Það þætti
eflaust lágt kaup á Islandi um þetta leyti árs.
Það kvað enn nú vera von á mörgu fólki frá Is-
landi þetta sumar. — Sumir mæla, að »ísafold«
sé nú komin í þjónustu »Lögbergs« og Dominion-
stjórnarinnar til að vinna að vesturflutningum,
og hrjóta henni nú víða hnjóðsyrði hér vestra.
Ef blað hjá dugandi og menntaðri þjóð ynni
svona verk gagnvart ættlandi sfnu og þjóð, myndu
forsprakkar slíks blaðs verða tafarlaust h.......
án dóms og laga. En allt ergott í íslendinginn
sannast hér, en seinna koma sumir dagar og koraa
þó. -
Séra Hafst. Pétursson varð að hverfa héðan
í burtu. Hann er óefað sá lærðasti og göfugasti
prestur, sem Vestur-íslendingar hafa átt. Hann
var ofurljði borinn með dæmalausasta undirferli
og rógi, af kirkjufél. og Lögbergsklíkunni. Það
eru sagðar allmargar familíur í söfnuði séra J. B.,
sem lifa á árlegum styrk frá bæjarstjórninni. Það
eru líklega þessi, blessunarríku störf, sem kirkju-
fél. og kirkjuþingsm. enn eru að þakka séra J. B.
fyrir, að bannvinni í þarfir Vestur-íslendinga,
að þiggja tekjur af opinberum þurfalingum?? Séra
H. Péturssyni blöskraði meðferð kirkjumálanna
í hendi séra J. B. og hans fylgifiska, svo hann
hvarf héðan alfari til Danmerkur.
Eg kaupi bæði blöðin Heimskringlu og Lög-
berg. Heimilisfólkið vill fá neðanmálssögurnar
og blöðin. Eg les þau sjaldan ítarlega. Eg
get ekki baun á milli þeirra frændanna f rit-
smfðum, B. L. Baldvinson og Sigtr. Jónassonar.
»Heimskringla« er ekki betri fyrir ritgerðir B.
L. Baldvinson en »Lögberg«, heldur fyrir að hún
hefur notið rithæfari manna, og hefir ekki enn
þá verið jafn fjandskaparfull gegn íslandi og Is-
lendingum eystra. Sigtr. Jónasson ætla eg tátt
um að segja, því eg þekki hann að eins
gegn um »Lögberg«, og held að bezt sé að hafa
sem fæst orð um þá persónu, láta hann njóta
næðis við túnaaksturinn fyrir Laurierstjórnina og
séra J. B.
Eg fæ að heyra hundgá og arr í blöðunum
hérna vestra síðar meir. Eg hef aéð hverja
ófrægðargreinina á fætur annari dregna út úr
fjósbásnum hjá »Lögbergi«. Það málgagn má
reyna að bannfæra mig á sinn einkerinilega lubba-
lega hátt. Eg met »Lögbergsklíkuna«, einsk-
is til orða né verka, og ætla ekki að binda skó-
þvengi mína að hennar vilja, meðan eg má ráða.
Eg brá mér til borgarstjórans og fátækra-
stjórans hér í Winnipeg. Þeir lofuðu að eg
skyldi fá »reports« (o: skýrslur) úr fátækrabók-
um borgarinnar, ef mér lægi á, viðvíkjandi styrk-
þágu Islendinga. Mun eg beita svolöguðum
skýrslum með fleiru, ef Lögberg fer að rífa mig
í sig. H é ð i n n .
Kolaskorturinn.
(Niðurl.). Hættulegasti keppinautur Englands á
kolamarkaðinum eru Bandaríkin, er bæði framleiða
meiri kol og eyða meiru af þeim en England.
1899 var kolaframleiðslan á Englandi rúm 220 mil-
jónir ton en s. á. í Bandarlkjunum 225 miljónir.
Kolaframleiðslan í Ameriku hefur aukizt ákaflega
á sfðustu árum og eru Bandaríkin nú mesta kola-
land í heimi. Við þetta bætist, að það er minni
kostnaður við kolagröptinn í Bandaríkjunum en á
Englandi og annarstaðar, því að meðalverð á
hverju »ton« kola við sjálfar námurnar í Banda-
ríkjunum er að eins 3 kr. 90 a., en á Englandi
5 kr. 70 a., á Þýzkalandi 6 kr. 60 a., í Frakk-
landi 8 kr. 10 a. og í Belgíu 7 kr' Hagskýrsl-
urnar sýna, að á árunum 1883—1899 jókst kola-
framleiðslan f Bandaríkjunum um 120°/o en að
eins um 40% á Stóra-Bretlandi á sama tíma.
Um leið féll kolaverðið í Bandaríkjunum úr 6
kr. niður í 3 kr. 90 a. hvert »ton« (tekið við
námurnar), en á Englandi hækkaði það úr 4 kr.
upp í 5 kr. 70 a. Ef kolanámurnar í Bandaríkj-
unum hefðu verið i nánd við hafnarbæina mundu
amerísku kolin fyrir löngu orðin alvarlegur keppi-
nautur á kolamarkaði Norðurálfunnar, En ame-
rísku kolanámurnar liggja nokkur hundruð kíló-
metra upp í landi, og flutningsgjaldið á járnbraut-
unum veldur því, að verð á hverju »ton«íhafna-
bæjum Bandaríkjanna er um 9 kr. Þá er svo
þar við bætist flutningskostnaður yfir Atlantshaf,
verða amerísku kolin, er þau koma til Evrópu
ofdýr til að þola samkeppnina við ensku kolin.
En hið óvenjulega háa kolaverð, sem nú er á
Evrópumarkaðinum virðist ætla að gera amerísku
kolunum samkeppni þessa mögulega hér í álfu.
Mestur hluti alls þess feikilega mikla kolaforða, er
Bandaríkin framteiða, gengur til notkunar innan-
lands. Það má kallast fremur lítið, sem út er
flutt (rúm 5 miljónir »ton«).
Það virðist fremur ólíklegt, að amerísku kolin
geti beinlínis komið til leiðar verðlækkun á kola-
markaði Evrópu. En það er ekki ósennilegt, að
Bandaríkin geti haft óbeinlínis áhrif á kolaverðið.
Sú iðnaðargrein, sem mestra kola þarfnast, er
járnbræðsla, og það lítur út fyrir, að Ameríka
ætli í þeirri grein að verða Englandi fremri á
heimsmarkaðinum. Til að bræða eitt »ton« af
smíðajárni þárf 2—21/* ton kola og til að bræða
eitt »tón« af stáli 6—8 tón kola. Ef England
og önnur lönd Norðurálfunnar fara eptirleiðis að
flytja smlðajárn frá Amerlku, þá leiðir af því, að
minna verður eytt af kolum, einkum á Englandi
og við það mun kolaverðið lækka. Englandhef-
ur þá því meiri kol afgangs, sem Ameríka brennir
meira af sínum kolum. Kostnaðurinn við flutning
járnsins frá Ameriku verður að sjálfsögðu fyrst
um sinn nokkuð mikill, en þá er ófriðnum í
Klna og Suður-Afriku er að fullu lokið mun sá
kostnaðnr minnka, eins og flutningskostnaður á
hverri annari vöru, því að þá verður ekki jafn-
mikill hörgull á skipum, eins og nú, meðan svo
mikill fjöldi er eingöngu bundinn við flutninga
í hernaðarþarfir.
Það hefur verið rannsakað allítarlega, hversu
kolanámur Englands séu kolaauðugar og hversu
kolin í landinu mundu lengi hrökkva til. 1866
var sett konungleg nefnd til að rannsaka þetta
mál, þvf að bók, sem kom út árið áður um þetta
eptir Jevons háskólakennara hafði skotið Englend'
ingum skelk í bringu. Nefnd þessi skipaði 5
undirnefndir til að rannsaka hin einstöku atrið1
þessa máls, og eptir 5 ár birtist álit þessarar
sameiginlegu nefndar, og voru fylgiskjölin v1^
það 700 blaðsíður. Er það reiknað út, að kola*
forði Englands muni geta varað 110—360 ^r’
eptir því sem kolaeyðslan sé mikil. En ýmsar
áætlanir nefndarinnar hafa sfðar reynzt skakkar.
Þannig ætlaðist hún á, að kolaeyðslan árið 1901